Ponowny wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu w/s wycinki drzew w Lesie Bielańskim
Do: Ministerstwo Środowiska
o ponowne rozpatrzenie sprawy
odmowy dopuszczenia do udziału na prawach strony w postępowaniu administracyjnym wydanej postanowieniem
DKFOP-oc-412-245a-l/10384/07/08/mb [zobacz >>>] (dalej Postanowieniem)
Stowarzyszenie Zielone Mazowsze zarzuca w/w Postanowieniu, że zostało wydane z naruszeniem art. 8 KPA oraz bez należytego uzasadnienia i w związku z tym wnosi o
-
ponowne rozpatrzenie sprawy wniosku z 27
marca 2008r., znak BIL-07-0009-11, to znaczy -
dopuszczenie do udziału na prawach strony w ponownie prowadzonym postępowaniu (odwoławczym) wskazanym w
Postanowieniu, -
uwzględnienie wszystkich uwag i wniosków nr 2. – 5. zawartych w piśmie z 27 marca 2008r., znak BIL-07-0009-12.
Uzasadnienie
Pierwszy z warunków art. 31 § 1 pkt 2 KPA dopuszczenia Stowarzyszenia do udziału na prawach strony jest spełniony z uwagi na jego cele statutowe i nie wzbudziło to zastrzeżeń Organu rozpatrującego wniosek. Pozostaje do wykazania spełnienie kolejnego z dwóch warunków (a nie trzech – jak mylnie wskazano w Postanowieniu) czyli przesłanki interesu społecznego, którą Organ próbował zakwestionować. W niniejszej kwestii Stowarzyszenie wyraża następujące poglądy i zastrzeżenia do treści Postanowienia.
-
Organ nie ma prawnych podstaw, aby porównywać aspekty udziału w postępowaniu przez kolejne organizacje i na tej podstawie odmawiać im tego prawa jako ,,reprezentującym tego samego rodzaju interes społeczny”. Tym niemniej, Organ sam przyznał powyższym stwierdzeniem, że Stowarzyszenie Zielone Mazowsze reprezentuje w przedmiotowej sprawie interes społeczny – tego samego rodzaju co organizacja już wcześniej do postępowania dopuszczona. A więc nie powinien uzasadniać odmowy niespełnieniem tej przesłanki. I faktycznie – uzasadnienie nigdzie nie wskazuje wprost, że interes społeczny nie przemawia za dopuszczeniem Stowarzyszenia do udziału w postępowaniu.
-
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie 21 listopada 2006 r. napisał w wyroku w/s II SA/Wa 786/06 ,,Ocena, czy interes społeczny przemawia za udziałem organizacji społecznej w postępowaniu, należy do organu. Nie oznacza to jednak, że ocena taka może być arbitralna i że odwoływać się może do okoliczności, które w rzeczywistości nie stanowią żadnego argumentu. Jeśli interes społeczny w sprawie nie występuje, organ może odmówić dopuszczenia organizacji do udziału w postępowaniu. Takie negatywne rozstrzygnięcie wymaga jednak przekonującego uzasadnienia (…)”
-
Zdaniem Stowarzyszenia Organ nie podał przekonującego uzasadnienia i w żaden sposób nie wykazał, że udział Zielonego Mazowsza w toczącym się postępowaniu nie będzie służyć interesowi społecznemu. Organ nie zakwestionował istotnej motywacji podanej przez Stowarzyszenie – dotyczącej działania w interesie mieszkańców Warszawy, dla których stan Lasu Bielańskiego stanowi cenną wartość. Interes społeczny może polegać na czuwaniu nad ochroną praw pewnej grupy ludności (wyrok NSA z 4 grudnia 2001 r, sygn. II SA 2464/00, LEX nr 81984) i w ten (między innymi) sposób należy postrzegać zaangażowanie Stowarzyszenia w omawianą sprawę.
Reprezentuje ono dużą grupę społeczną dążącą do zachowania rezerwatu Las Bielański i jego ochrony przed negatywnymi skutkami różnych inwestycji. W niedawnej ankiecie związanej z aktualizacją strategii rozwoju dzielnicy to właśnie z Lasem Bielańskim skojarzyło Bielany najwięcej, bo aż 30% ankietowanych (dwukrotnie więcej od kolejnego wyniku). Działania Stowarzyszenia na rzecz Lasu Bielańskiego oprócz aspektu ochrony przyrody (wspólnego z OTOP) obejmują też wymiar czysto społeczny, np. aktywizacji lokalnej społeczności do czynnego udziału w postępowaniu w/s wydania decyzji środowiskowej (prowadzonego w dzielnicy Bielany, w oparciu o przepisy działu V Ustawy Prawo ochrony środowiska) i większej społecznej kontroli nad działaniami władz w tej dziedzinie.
Zielone Mazowsze występuje na prawach strony w w/w postępowaniu i jest organizacją najaktywniej w nie zaangażowaną. Na jego wniosek prowadzący organ zorganizował otwartą rozprawę administracyjną, na której kilkanaście osób zabrało głos broniąc rezerwatu. W ramach konsultacji społecznych około 40 osób złożyło swoje indywidualne wnioski, a około 2000 osób poparło protest przeciw wycince drzew i wprowadzaniu komunikacji autobusowej na ul. Dewajtis. Ta niecodzienna aktywność jest w dużym stopniu zasługą informacyjnej działalności Stowarzyszenia.
Na stronie internetowej Zielonego Mazowsza od dawna i regularnie pojawiają się liczne informacje o przedsięwzięciu, dokumenty i opinie związane z Lasem Bielańskim. Jest to dla społeczeństwa Warszawy praktycznie jedyne źródło wiedzy na ten jakże istotny temat, gdyż żaden organ administracji, od dzielnicowych po krajowe, nie stara się przedstawiać mieszkańcom choćby podstawowych założeń i planów, a tym samym zapobiegać powstaniu i eskalacji konfliktu społecznego. Stowarzyszenie jest więc szczególnie predestynowane do reprezentowania interesu społecznego w niniejszym postępowaniu.
Trudno przyjąć, że okoliczności te nie są znane Ministerstwu Środowiska. A biorąc je pod uwagę można traktować odmowę dopuszczenia do udziału w postępowaniu ściśle związanym z właściwym postępowaniem jako celową próbę zmarginalizowania Stowarzyszenia i utrudnienia mu dalszego zaangażowania w sprawę połączenia ul. Dewajtis z Wisłostradą, z oczywistą szkodą dla społeczeństwa.
-
Stowarzyszenie wyraża zdecydowany sprzeciw wobec próby wprowadzenia przez Organ zależności udziału w postępowaniu jednej organizacji od udziału innej czy limitowania ,,miejsc” w postępowaniu. Sformułowanie ,,społeczna kontrola postępowania administracyjnego została zapewniona w wystarczającym zakresie poprzez dopuszczenie udziału w postępowaniu jednej (…) organizacji społecznej” jest bezzasadne i rażąco sprzeczne z wymogiem art. 8. KPA.
Po pierwsze – Organ nie jest powołany do formułowania tego rodzaju ocen. Te całkowicie subiektywne stwierdzenia nie mają znaczenia prawnego i nie mogą zastępować rzetelnej oceny spełnienia przesłanki interesu społecznego przez każdą autonomiczną organizację z osobna. Po drugie – obie organizacje przy wielu wspólnych cechach w sposób istotny różnią się, dzięki czemu uczestnictwo obu daje korzyści wynikające z różnych i uzupełniających się punktów widzenia. Po trzecie – to Stowarzyszenie Zielone Mazowsze odgrywa od kilku lat główną rolę w działaniach społecznych na rzecz ochrony rezerwatu Las Bielański. Ministerstwo Środowiska może z łatwością sprawdzić we własnym serwisie prasowym, że Stowarzyszenie było wymieniane w kilkudziesięciu publikacjach czy relacjach medialnych na temat narastających problemów, których doświadcza ten cenny obszar. Na czele z wyemitowaną 17 kwietnia na żywo przez program I Polskiego Radia plenerową audycją z cyklu ,,Bezpieczna Jedynka”, w której uczestniczył przedstawiciel Stowarzyszenia (w 2006 roku uhonorowany Medalem Mazowieckiej Niezapominajki m.in. za walkę o zachowanie dla potomności Lasu Bielańskiego.).
-
Organ uzasadnia odmowę m.in. dopuszczeniem OTOP, ,,które stanowi jedną z najprężniej działających organizacji ekologicznych w skali ogólnokrajowej i w wystarczającym zakresie reprezentuje interes społeczny (ochrony przyrody)”. Podzielając w pełni wysoką ocenę Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków nie można jednak uznać jej za adekwatną i znaczącą prawnie przesłankę w w/w kontekście.
Choć Zielone Mazowsze ustępuje OTOP-owi liczebnością i zasięgiem działania, to w Warszawie niewątpliwie należy do czołówki organizacji ekologicznych. W ub. roku Rada Warszawy przyznała Stowarzyszeniu nagrodę za liczne działania i inicjatywy dla dobra miasta. Zielone Mazowsze posiada od 3 lat status organizacji pożytku publicznego, cieszy się zaufaniem wielu osób przekazujących mu 1% podatku, a także Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, Fundacji im. Stefana Batorego, Funduszy Unii Europejskiej i Funduszu na rzecz Globalnego Środowiska ONZ (GEF), z których uzyskuje regularne dofinansowania na swoje inicjatywy. Ministerstwo Środowiska powinno dysponować wiedzą na temat działań i zasług Stowarzyszenia lub sprawdzić je badając jego wniosek.
Ponadto odnosząc się do uzasadnienia Postanowienia w pozostałym zakresie Stowarzyszenie zwraca uwagę na następujące okoliczności:
-
Uzasadnienie Postanowienia zawiera stwierdzenie niezgodne ze stanem faktycznym, jakoby ,,wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu wpłynął do organu pierwszej instancji dnia 1 kwietnia 2008r.”, podczas gdy wpłynął on dzień wcześniej, 31 marca razem z kolejnym pismem zawierającym wnioski Stowarzyszenia w postępowaniu.
-
Bez znaczenia dla rozpatrzenia wniosku Stowarzyszenia jest to, czy i ile innych organizacji dopuszczono już do przedmiotowego postępowania. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z 14 października 2004 r. (sygn. I SA 1517/03) zajął następujące stanowisko:
,,Argument, że poszerzenie kręgu uczestników na tym etapie postępowania nie będzie spełniało wymogu racjonalnej kontroli organizacji społecznej nad postępowaniem, nie ma charakteru prawnego i wykracza poza przesłanki z art. 31 § 1 KPA. Minister Kultury winien ponownie dokonać oceny zasadności wniosku o dopuszczenie do udziału w przedmiotowym postępowaniu na prawach strony, w aspekcie ustosunkowania się do wszystkich zarzutów skarżącej, a szczególnie wnikliwie ocenić przesłankę interesu społecznego.” (M.Prawn. 2006/18/999)
-
Z uwagi na skutki wniosku Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków o ponowne rozpatrzenie sprawy analogiczny wniosek Stowarzyszenia Zielone Mazowsze stał się bezprzedmiotowy. Nieuwzględnienie czy nieskuteczność tego wniosku nie ma dla sprawy znaczenia, tym bardziej więc nie może rzutować na ocenę innego, niezależnego wniosku o dopuszczenie do udziału na prawach strony oraz pozostałych wniosków.
-
Zgodnie z art. 61. § 3. KPA wszczęcie postępowania odwoławczego nastąpiło 25 lutego 2008 r. na wniosek OTOP. Wniosek Stowarzyszenia Zielone Mazowsze o dopuszczenie do udziału na prawach strony w postępowaniu wpłynął 31 marca, a więc w momencie, gdy już było ono w toku. Oczywistym jest, że intencją Stowarzyszenia było przystąpienie nie do postępowania zakończonego decyzją z 31 stycznia b.r., lecz do postępowania w sprawie jej ponownego rozpatrzenia (odwoławczego). Wniosek ten zasługiwał na uwzględnienie, ponieważ art. 31 § 1 pkt 2 KPA nie różnicuje nieuprawnienia w zależności od typu czy instancji postępowania – dotyczy więc każdego postępowania i ma zastosowanie także do niniejszego postępowania odwoławczego.
To, co stwierdzono w drugim akapicie uzasadnienia Postanowienia (m.in. o ścisłym związku dopuszczenia organizacji z toczącym się konkretnym postępowaniem) należy uznać za argument za, a nie przeciw dopuszczeniu Stowarzyszenia Zielone Mazowsze do udziału na prawach strony. Jego wniosek Ministerstwo powinno rozpatrzyć jako organ II instancji, a nie narzucać niekorzystną dla Stowarzyszenia interpretację i niesłusznie ,,cofać” wniosek do I instancji.
Przemawia za tym również wyrok WSA w Warszawie z 16 maja 2006 r. (sygn. IV SA/Wa 1104/05) ,,O właściwości organu co do rozpatrzenia wniosku o dopuszczenie organizacji społecznej do udziału w postępowaniu decyduje data jego wniesienia. Oznacza to, że jeżeli wniosek wpłynie w toku toczącego się postępowania pierwszoinstancyjnego, a więc przed wydaniem decyzji przez organ pierwszej instancji, to wniosek podlega rozpatrzeniu przez ten organ. Jeżeli zaś wniosek wpłynie po dacie wydania decyzji w pierwszej instancji, to właściwym do jego rozpatrzenia jest organ odwoławczy” (LEX nr 276755).
-
Z obawą ,,nadmiernego poszerzenia kręgu uczestników postępowania” można by się zgodzić, gdyby krąg ten obejmował dziesięć organizacji. Jednak w sytuacji, gdy zamiar przystąpienia zgłasza dopiero druga, jest to argument ewidentnie bezzasadny, a nadmierność – przesadnie wyolbrzymiona.
-
Wobec zapewnienia Ministerstwa, że ,,w toku postępowania stoi na straży praworządności”, trzeba też zauważyć że właśnie w omawianym postępowaniu Ministerstwo dało już niestety przykłady naruszenia przepisów, m.in. pozbawiając podmiot na prawach strony (OTOP) możliwości złożenia końcowych wniosków i uwag, nie wymieniając go w rozdzielniku decyzji z 31 stycznia, a także odstępując od sporządzenia jej uzasadnienia. Jeśli Ministerstwo w tak podstawowych i czysto proceduralnych kwestiach popełnia uchybienia, to zwykła przyzwoitość nakazywałaby powstrzymać się od wyrażania obaw o nadmierną społeczną kontrolę swoich działań w trakcie postępowania administracyjnego. Bowiem uchybienia Organu w pełni przemawiają za zwiększeniem tej kontroli.
-
Przypominamy raz jeszcze, że w udzielonej 6 lipca 2007 r. odpowiedzi na zapytanie poselskie o przebudowę ulicy Dewajtis Ministerstwo Środowiska zapewniało, że rozważy ,,za” i ,,przeciw” tej inwestycji i podejmie właściwą decyzję, kierując się przede wszystkim dobrem ochrony przyrody. Mamy nadzieję, że obecne władze resortu również mają identyczne zamiary.
-
Niedopuszczalna i kompromitująca instytucję demokratycznego państwa jest próba swoistego reglamentowania udziału organizacji społecznych w postępowaniu administracyjnym. Widać w tym jaskrawą sprzeczność z obowiązkiem pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa (art. 8. KPA), a także z niedawnymi deklaracjami Ministra Macieja Nowickiego na konferencji prasowej 24 kwietnia pod hasłem ,,Czy to koniec wojny o Naturę?”.
Mamy nadzieję, że Postanowienie jest przeoczeniem i wyjątkiem na tle tego, o czym zapewniał Pan Minister. Liczymy więc, że ponowne rozpatrzenie sprawy zakończy się pozytywną decyzją dopuszczającą Stowarzyszenie Zielone Mazowsze do udziału w postępowaniu.