Wprowadzenie

Od szeregu lat wzrastające natężenie ruchu drogowego prowadzi do zaburzeń w funkcjonowaniu wielu miast. Korki, hałas, smog, brak miejsc parkingowych, to zaledwie początek nieprzyjemności, które czekają kierowców i pieszych nie tylko w stolicy, ale i w mniejszych miejscowościach regionu. Na tym tle coraz większe szanse na rozwój ma transport miejski. Pod warunkiem, że jest on sprawny, wygodny, punktualny, a przede wszystkim – przyjazny pasażerom. Aby to osiągnąć potrzebne są nowe strategie, które były tematem seminarium NICHES+ pod nazwą Innowacyjne koncepcje transportu miejskiego. Dostępność-węzły przesiadkowe-Innowacyjne systemy autobusowe. Spotkanie zebrało 17 marca w Warszawie międzynarodowe grono ekspertów od transportu miejskiego.

Konferencję rozpoczął Ivo Cré (Polis) od przedstawienia założeń i intencji NICHES+. Ten finansowany przez UE projekt ma promować najbardziej obiecujące nowe koncepcje i inicjatywy dotyczące transportu miejskiego umożliwiając im przejście z pozycji „niszowej” do zastosowania w głównym nurcie transportu publicznego. (Więcej na stronach internetowych projektu: www.niches-transport.org/ ).

Następnie dr Michał Wolański ze Szkoły Głównej Handlowej przedstawił kilka ciekawych sposobów badania opinii klientów, aby poprawić jakość komunikacji miejskiej zgodnie z oczekiwaniami pasażerów. W powszechnym użytku są ilościowe badania marketingowe i konsultacje społeczne, ale oprócz tego istnieją jeszcze m.in. symulacje conjoint (metoda badawcza, pozwalająca przewidzieć reakcje rynku na zmiany w ofercie), zogniskowane wywiady grupowe oraz rady pasażerów. Te ostatnie, przy niewielkim nakładzie kosztów, świetnie sprawdziły się w Brandenburgii (Niemcy). Rada pasażerów bardzo przydałaby się w stolicy – czy ZTM da się przekonać do takiego pomysłu?

Innowacyjne koncepcje zwiększania dostępności

O potrzebie zwiększenia dostępności lokalnego transportu publicznego i korzyściach z tego wynikających opowiedział Sebastian Bührmann (Rupprecht Consult). Najważniejsze z nich to: bezpieczniejsze i bardziej komfortowe warunki do przemieszczania się po mieście pieszo, rowerem i środkami komunikacji miejskiej, ograniczenie korzystania z samochodów na krótkich dystansach, lepsze wykorzystanie przestrzeni publicznej, poprawa zdrowia społeczności (więcej ruchu). W praktyce koncepcja zwiększania dostępności została wprowadzona w wybranej dzielnicy w centrum Monachium, gdzie specjaliści transportu oraz mieszkańcy dzielnicy współpracowali, aby zidentyfikować i ocenić problemy, a następnie wspólnie opracowywać propozycje poprawy sytuacji. Również w Polsce podejmowane są konkretne działania służące zwiększaniu dostępności transportu publicznego. W Krakowie od sierpnia 2008, w ramach projektu AENEAS, dokonano kilka istotnych działań na rzecz mobilności osób starszych. Były to między innymi asysta na wybranych przystankach, znakowanie miejsc siedzących w autobusach, zamontowanie dodatkowych poręczy wewnątrz autobusu oraz cykl warsztatów informacyjnych dla osób starszych oraz spotkania w szkołach w celu podniesienia świadomości ludzi młodych.

Ivo Cré omawia narzędzia MEDIATE do oceny dostępności transportu publicznego.

Węzły przesiadkowe

Ważny punkt wykładu stanowiły węzły przesiadkowe przyjazne dla pasażerów. Z punktu widzenia osób codziennie dojeżdżających do pracy najważniejsza jest krótka droga i czas przesiadki, dla turystów znaczenie ma dostępność informacji, natomiast dla rodzin, dzieci i osób starszych liczy się bezpieczeństwo i łatwy dostęp. Dobrze zaprojektowany węzeł przesiadkowy powinien uwzględniać wszystkie te potrzeby. Powinien być bezpieczny, dobrze oświetlony i czysty, z krótkimi i prostymi przejściami oraz z łatwym w dostępie i obsłudze systemem wydawania biletów i systemem informacji dla pasażerów (tzw. inteligentne kierowanie pasażerów). Polski zespół specjalistów w składzie: Piotr Krukowski, Piotr Olszewski i Marcin Wapniarski wyłonił zestaw wskaźników mogących posłużyć ocenie węzła przesiadkowego, zarówno funkcjonującego jak i nowobudowanego. Głównymi kryteriami oceny są: jakość infrastruktury podstawowej, integracja przestrzenna, dostępność dla osób starszych, niepełnosprawnych, osób z małymi dziećmi, informacja, czytelność węzła, bezpieczeństwo oraz dodatkowe funkcje w węźle, jak na przykład kiosk, automat biletowy czy parking „Parkuj i jedź”.

Na seminarium podkreślano kluczową rolę spójnej, pełnej i czytelnej informacji pasażerskiej.

Innowacyjne systemy komunikacji autobusowej

W ostatnim bloku seminarium zagraniczni goście przedstawili nowatorskie koncepcje systemów autobusowych. János Monigl (Transman) opowiedział o idei BHLS (Buses with a High Level of Service), która zakłada m. in. dedykowane pasy ruchu dla autobusów, pojazdy nowej generacji ze wszelkimi udogodnieniami dla pasażerów, punktualne kursy o częstotliwości podobnej do tramwajów, niski poziom emisji, cichą jazdę. Więcej informacji można odnaleźć na stronie bhls.eu

EBSF (European Bus System of the Future) to z kolei projekt Komisji Europejskiej, który ma na celu wspieranie planowania i rozwoju innowacyjnych, atrakcyjnych, wysokiej jakości miejskich systemów autobusowych. Pojazdy wchodzące w skład takiego systemu cechuje dostępność (konstrukcja niskopodłogowa, więcej drzwi, ułożenie siedzeń), modułowość (przystosowalność autobusu do liczby pasażerów), zoptymalizowane zarządzanie energią, pokładowy system informacji, wygodne i funkcjonalne stanowisko pracy kierowcy. Zakłada również promowanie konkurencyjności producentów europejskich. Więcej na stronie projektu ebsf.eu

Na zakończenie Karen Vancluysen (Polis) przedstawiła aktualne programy unijne związane z transportem miejskim, zachęcając do uczestniczenia w nich. Jako główne korzyści wymieniła m.in.: współpracę z innymi miastami i regionami, przepływ know-how, wpływ na kształt polityk europejskich oraz pozyskanie dodatkowych środków finansowych na potrzeby lokalnych działań.

Podsumowanie

Dzięki wprowadzaniu nowatorskich rozwiązań w systemie komunikacji miejskiej, przy jednoczesnym uwzględnianiu potrzeb pasażerów, może ona stać się realną alternatywą dla samochodów osobowych. Zwiększone wykorzystanie komunikacji miejskiej pozwoli zredukować zatory, zmniejszyć lokalne problemy klimatyczne i poprawić komfort pieszych poruszających się po centrach miast. Co więcej, przy przejrzystym i łatwo dostępnym systemie informacji o połączeniach, pozwoli zaoszczędzić czas pasażerów ze względu na możliwość sprawniejszego planowania i korzystania z różnych środków transportu.

Prezentacje z seminarium

Prezentacje z seminarium są dostępne na stronie projektu NICHES+

www.niches-transport.org/index.php?id=236

W biurze ZM można zapoznać się z innymi materiałami drukowanymi, głównie po angielsku.

Od redakcji

Autorka tekstu mogła wziąć udział w konferencji jako wolontariuszka Stowarzyszenia Zielone Mazowsze. Chcesz poznawać nowe trendy i dzielić się tą wiedzą z innymi? Przyłącz się do nas [zobacz >>>] [zobacz >>>] i pisz relacje z kolejnych wydarzeń.

Współpraca przy organizacji seminarium:
Centrum Kształcenia Ustawicznego w Inżynierii Komunikacyjnej IKKU Sp. z o.o. oraz
Biuro Drogownictwa i Komunikacji m.st. Warszawy.

Projekt NICHES+ realizuje konsorcjum POLIS, EUROCITIES, University of Newcastle, University of Southampton, Rupprecht Consult i TRANSMAN w ramach 7 Programu Ramowego UE.