Apel o transport miejski przyjazny ludziom
Relacja z konferencji prasowej
W piątek 17 września 2004 r. o godzine 12:00 odbyła się konferencja Społecznego Rzecznika Niezmotoryzowanych, na której przedstawiono raport o sytuacji niezmotoryzowanych oraz Apel do prezydenta Warszawy o transport miejski przyjazny ludziom.
Na konferencji obecny był Społeczny Rzecznik Niezmotoryzowanych – Krzysztof Rytel oraz zaproszeni goście – sygnatariusze Apelu do prezydenta Kaczyńskiego:
– Anna Jaworska, przedstawicielka Stowarzyszenia Sympatyków Komunikacji Szynowej,
– Rafał Wodzicki z Polskiego Naukowo-Technicznego Towarzystwa Eksploatacyjnego,
– Wojciech Szymalski z Centrum Zrównoważonego Transportu.
– Niezmotoryzowani to większość mieszkańców Warszawy i wyborców, jednak władze miasta priorytet nadają kierowcom samochodów. Najwyższy czas to zmienić
– rozpoczął prezentację raportu Krzysztof Rytel.
Rzecznikowi szczególnie nie podoba się sprawa notorycznej likwidacji przejść dla pieszych w centrum miasta (np. przy okazji budowy kolejnych stacji metra) oraz wadliwej sygnalizacji świetlnej.
– Nie może być tak, że kiedy kierowcy otrzymują zielone światło, to piesi na równoległym do ulicy przejściu dla pieszych muszą czekać tylko z powodu tego, że nie nacisnęli przycisku na słupie. Do tego dochodzi problem, że kiedy podczas zielonego światła dla samochodów nacisną ten przycisk, to otrzymają dla siebie możliwość przejścia dopiero w kolejnym cyklu świateł. Jest to niepotrzebna strata czasu dla pieszych, a kierowcy nie zyskują na tym ani sekundy
– wyjaśnia Rytel.
W raporcie sporo miejsca poświęcono także problemom rowerzystów oraz komunikacji miejskiej. Zwłaszcza ta druga kwestia jest bardzo ważna dla warszawiaków. Rytel przyznał, że otrzymuje bardzo wiele zgłoszeń dotyczących złych rozkładów jazdy. Przede wszystkim pasażerowie narzekają na autobusy odjeżdżające z przystanku o tej samej porze, przez co potem trzeba czekać na kolejne nawet 20 minut. W Warszawie nadal nie robi się nic, aby autobusy i tramwaje jeździły szybciej (wydzielone pasy, oddzielone od jezdni separatorami, sygnalizacja dająca zielone światło automatycznie pojazdom komunikacji publicznej) – mimo, że są to rozwiązania dużo tańsze od budowy nowych linii, dróg, wiaduktów.
Aby rozwiązać tego typu problemy Rzecznik zaprosił organizacje pozarządowe do podpisania listu otawrtego do prezydenta miasta – apelu o transport miejski przyjazny niezmotoryzowanym. Apel oprócz licznych przykładów zaniedbań w zakresie komunikacji pieszej, rowerowej oraz transportu publicznego, zawiera propozycje rozwiazań tych problemów.
– Wiele z nich, np.: audyt pieszo-rowerowy, standardy projektowania dróg rowerowych, priorytety w ruchu dla komunikacji zbiorowej zostały już wdrożone w innych miastach, np.: Krakowie, Gdańsku. Tam nie lekceważy się już głosu niezmotoryzowanych, co przynosi duże oszczędności. Na przykład dzięki dokładnej Koncepcji Dróg Rowerowych miasto mogłoby już przy okazji remontu chodnika wybudować drogę rowerową. Obecnie często dochodzi do sytacji, że rozbiera się wyremontowany chodnik, w celu budowy drogi rowerowej
– wylicza Rytel, w czym wtórował mu Rafał Wodzicki.
Rzecznik domaga się także realizacji Szybkiej Kolei Miejskiej w Warszawie, pokaując jak dużo pieniędzy marnuje miasto, utrzymując linie autobusowe pokrywające się z trasami pociągów podmiejskich. Ważnym elementem w mieście powinno być także uspokojenie ruchu na lokalnych ulicach.
– Jeżeli na Marszałkowskiej, Alejach Jerozolimskich, Jana Pawła II prawo dopuszcza jazdę z prędkościa 50 km/h, to już na Nowogrodzkiej, czy Żurawiej normą powinno być 30 km/h i uspokojenie ruchu, w postaci np. podwyższonych skrzyżowań. Tak jest w większości miast Zachodniej Europy
– dodaje Rytel.
Rzecznik w apelu przede wszystkim domaga się przejrzystej, zawierającej dokładnie określone cele, Polityki Transportowej miasta. Co roku powinien też powstawać dokładny raport z realizacji tej polityki.
– Obecna polityka transportowa miasta nie ma bowiem nic wspólnego z praktyką, która jest chaotyczna – od inwestycji do inwestycji
.
List otwarty do prezydenta Kaczyńskiego
Szanowny Panie Prezydencie,
My niżej podpisani, zwracamy się do władz Warszawy o podjęcie szybkich i kompleksowych działań dla zapewnienia transportu w mieście przyjaznego dla osób niezmotoryzowanych – pieszych, rowerzystów, pasażerów komunikacji publicznej. Stanowią oni przytłaczającą większość mieszkańców miasta oraz wyborców w m.st. Warszawie. Tymczasem ich potrzeby nie są z reguły należycie brane pod uwagę przy projektowaniu inwestycji. Świadczą o tym choćby następujące przykłady:
1. Brak, pomimo wielokrotnych wniosków w tej sprawie i niekończących się dyskusji, priorytetów w sygnalizacji dla pojazdów komunikacji publicznej. Co więcej, zlikwidowano jedyną dotychczas zainstalowaną sygnalizację wykrywającą nadjeżdżający tramwaj przy ul. Wólczyńskiej. Żaden z niewielu wydzielonych pasów dla autobusów nie jest oddzielony od reszty jezdni separatorami utrudniającymi wjazd samochodów osobowych.
2. Zastawianie chodników i trawników parkującymi samochodami, często nawet oficjalne wyznaczanie parkingów na chodnikach, co jest szczególnie uciążliwe dla niewidomych.
3. Likwidowanie przejść dla pieszych w poziomie ulicy i ograniczanie swobody poruszania się pieszych (w tym starszych, niepełnosprawnych) – np. w al. Solidarności, czy ostatnio przy okazji budowy stacji metra Ratusz i Dw. Gdański.
4. Instalowanie na skrzyżowaniach sygnalizacji dla pieszych wzbudzanej przyciskiem, co utrudnia korzystanie z nich przez pieszych, zwłaszcza starszych i niewidomych, a nie przynosi żadnych zysków kierującym samochodami.
5. Słabe postępy w budowie systemu dróg rowerowych. Często dróg takich nie buduje się nawet przy okazji budowy i modernizacji ulic, a już zupełnie przy okazji modernizacji chodników..
6. Niska jakość realizowanych dróg rowerowych – na ogół mamy do czynienia ze złą i kosztowną nawierzchnia z kostki betonowej zamiast asfaltu, wysokie krawężniki bardzo utrudniające jazdę i powodujące częste awarie kół, zakręty ze zbyt małym promieniem skrętu – często wręcz pod kątem prostym, kosze na śmieci i drzewa na drogach rowerowych. Na Rondzie Zesłańców Syberyjskich, na istniejącej drodze rowerowej, po wybudowaniu wiaduktów, pojawiły się schody.
Po analizie przyczyn takiego stanu rzeczy dochodzimy do wniosku, że w Warszawie zarządzanie eksploatacją i rozwojem systemów transportowych, przynajmniej w interesującym nas zakresie, odbywa się w sposób chaotyczny, pozbawiony metodyki i stałych, wypracowanych przy udziale społecznym standardów.
Dlatego, będąc przekonanymi o dobrej woli Pana Prezydenta i możliwości wywarcia zdecydowanego wpływu na podległe mu służby, zwracamy się z apelem o aktywne włączenie się w rozpoczętą przez nas kampanię medialną i społeczną mającą na celu stworzenie systemu transportowego miasta przyjaznego dla niezmotoryzowanych – przytłaczającej większości jego mieszkańców. Nasza kampanie już cieszy się dużym zainteresowaniem mediów i poparciem mieszkańców stolicy. Apel ten przekazujemy jednocześnie mediom lokalnym i ogólnokrajowym.
W załączeniu przedstawiamy konkretne propozycje działań służących w naszej opinii realizacji powyższego celu.
Z poważaniem
– Krzysztof Rytel – Społeczny Rzecznk Niezmotoryzowanych.
– Andrzej Kassenberg – Instytut na Rzecz Ekorozwoju
– Danuta Cesarska – Stowarzyszenie Ekologiczny Ursynów oraz Koalicja Ekostrada
– Jacek Poniewierski – Stowarzyszenie Sympatyków Komunikacji Szynowej
– Magdalena Zowsik – SKE Zielone Mazowsze
– Rafał Wodzicki – Polskie Naukowo-Techniczne Towarzystwo Eksploatacyjne
Zarządzanie transportem
Proponowane elementy systemu zarządzania eksploatacją i rozwojem systemów transportowych dla Warszawy.
Strategia
Polityka Transportowa Miasta powinna być podstawowym dokumentem strategicznym. Powinna ona zawierać cele określone mierzalnie, np. w postaci pożądanego docelowego podziału zadań transportowych między poszczególne środki transportu – na terenie miasta, lub w wybranych obszarach, tak aby można było systematycznie oceniać postępy w realizacji założonych celów i określać problemy wymagające intensyfikacji działań.
Dokumenty planistyczne
– Plan Rozwoju Komunikacji Publicznej
– Koncepcja Dróg Rowerowych powinna określać dokładny przebieg głównych dróg rowerowych w mieście (system ok. 300km), z którego wynikałoby, czy w trakcie modernizacji danej ulicy, bądź chodnika, należy na niej wykonać drogę rowerową, czy nie.
– Studium i miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego – powinny zawierać ustalenia z wyżej wymienionych dokumentów.
Standardy projektowe
– Standardy (Wytyczne) Projektowania Dróg Rowerowych powinny określać dokładniejsze wymagania niż kilka przepisów poświęconych temu zagadnieniu w Rozporządzeniu o warunkach technicznych jakim powinny odpowiadać drogi. Standardy takie można wzorować na standardach obowiązujących w Gdańsku, czy w Krakowie – opracowanych na podstawie sprawdzonych zaleceń zachodnioeuropejskich, dostosowanych do polskich warunków i przepisów.
– Standardy (Wytyczne) Projektowania Infrastruktury dla Komunikacji Publicznej oraz Pieszych powinny określać stosowane na terenie Warszawy zasady projektowania, w tym takie problemy jak: konieczność wprowadzania wydzielonych pasów autobusowych, czy tramwajowo – autobusowych, zasady projektowania sygnalizacji uwzględniające priorytet dla komunikacji publicznej, wytyczne projektowania przystanków, torowisk, separatorów itp.; maksymalne odległości pomiędzy przejściami dla pieszych przez różne typy ulic oraz odległości przystanków od skrzyżowań i innych przystanków.
Wdrażanie i finansowanie
– Priorytet w finansowaniu inwestycji w transport publiczny czyli przeznaczanie więcej środków w budżecie na transport publiczny, niż na drogi, w tym w pierwszej kolejności na niskonakładowe, a wysoce efektywne inwestycje, jak wydzielanie pasów autobusowych i tramwajowo – autobusowych, sygnalizacja z priorytetem dla transportu publicznego.
– Jak najszybszą realizację Szybkiej Kolei Miejskiej w oparciu o istniejącą infrastrukturę kolejową i poczynając od odcinków wewnątrz granic miasta.
– Audyt pieszo – rowerowy projektów inwestycji drogowych – wykonywany przez organizacje społeczne. Audyty takie, prowadzone w Krakowie pozwalają wypracować optymalne rozwiązania dla wszystkich użytkowników i zapewniają stopniowe powstawanie dróg rowerowych bez dodatkowych kosztów – przy okazji inwestycji drogowych.
– Systematyczna realizacja głównych dróg rowerowych w mieście, najlepiej w postaci wieloletniego planu budowy dróg rowerowych, lub uwzględnienia w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym przy założeniu stałej corocznej kwoty – koniecznie w budżecie miasta a nie dzielnic. Na ten cel w zupełności wystarczy 1% wydatków inwestycyjnych na transport
– Zdecydowane działania poprawiające bezpieczeństwo ruchu drogowego, w tym uspokajanie ulic, tworzenie stref 30 km/h oraz stref wyłączonych z ruchu kołowego – zwłaszcza w rejonach historycznych, reprezentacyjnych, bądź rekreacyjnych.
Monitoring
– Raport – coroczny raport oceniający stopień osiągnięcia celów założonych w polityce transportowej, stopień poprawy warunków niezmotoryzowanych użytkowników, wskazujący najsłabiej realizowane cele wymagające dodatkowych środków, czy działań.
Wyżej opisane elementy zarządzania transportem powinny zostać wypracowane z udziałem społecznym, na przykład w oparciu o procedurę Warszawskiego Okrągłego Stołu Transportowego, bądź we współpracy z zainteresowanymi organizacjami, np. rowerzystów, pieszych, czy komunikacji publicznej. Należy podkreślić, że wiele z wyżej opisanych spraw było już przedmiotem rekomendacji WOST, tylko, że ich realizacji brak lub pozostawia ona wiele do życzenia.