Stanowisko w sprawie obowiązku używania kasków rowerowych

Propozycję wprowadzania w nowelizacji Prawa o Ruchu Drogowym obowiązku
jazdy na rowerze w kasku uważamy za chybioną i odwracającą uwagę od istoty
problemu. Kluczowe dla bezpieczeństwa ruchu jest zapobieganie wypadkom, nie
zaś redukowanie wybranych ich skutków. Prawdziwym zagrożeniem dla
rowerzystów jest nadmierny ruch samochodowy, niskie umiejętności i styl
jazdy kierowców oraz brak sieci wydzielonych dróg dla rowerów.

Biorąc pod uwagę, że

– skuteczność kasku jest ograniczona tylko do lekkich kolizji przy
niewielkich prędkościach;

– wpływ kasku na bezpieczeństwo zależy od wielu kryteriów – właściwego
wykonania, konserwacji i dopasowania, sposobu noszenia, wymieniania po
upływie określonego czasu – których kontrola przez czynniki zewnętrzne
wydaje się absolutnie nierealna;

– kask wywołuje fałszywe poczucie bezpieczeństwa i skłania do bardziej
ryzykownych zachowań;

– w Polsce jest ok. 20 milionów rowerów, atestowany kask kosztuje 200
złotych, a zatem wprowadzenie obowiązku jazdy w kasku odpowiada nałożeniu na
społeczeństwo dodatkowego podatku w wysokości czterech miliardów złotych;

– 20% ww. kwoty wystarczyłoby, by zapewnić bezpieczne sieci dróg
rowerowych i ulic o ruchu uspokojonym w całej Polsce;

– obowiązek jazdy w kasku utrudni lub wręcz uniemożliwi wprowadzenie wielu
sprawdzonych rozwiązań transportowych – np. komunalnych rowerów miejskich
(CityBike);

– w wielu rejonach Polski rower stanowi jedyny powszechnie dostępny środek
lokomocji, a koszt kasku porównywalny jest z miesięcznym dochodem na osobę;

– ze względu na absurdalność przepisu, wysoki koszt kasku oraz nikłe
możliwości nadzoru, wprowadzenie obowiązku jazdy w kasku spowoduje dalsze
obniżenie poziomu poszanowania Prawa o ruchu drogowym;

– przenoszenie odpowiedzialności za skutki wypadku ze sprawcy na ofiarę
wydaje się nie tylko mało skuteczne, ale również wątpliwe moralnie;

– dane statystyczne z Australii, kraju który wprowadził obowiązek jazdy w
kasku, wskazują że wpływ kasku na bezpieczeństwo rowerzystów jest
zaniedbywalnie mały (a nawet negatywny), skutecznie natomiast zniechęca do
jazdy na rowerze w ogóle;

– rower jest najzdrowszym i najbardziej przyjaznym dla środowiska środkiem
transportu, a zatem zniechęcanie do korzystania z niego jest sprzeczne z
polityką transportową i polityką ekologiczną państwa oraz stanowi zagrożenie
dla zdrowia publicznego.

Wzywamy do

…podjęcia natychmiastowych działań zmierzających do poprawy
bezpieczeństwa rowerzystów:

– ograniczania ruchu samochodów, zwłaszcza w centrach miast i na wybranych
ciągach prowadzących do centrum;

– lepszej egzekucji ograniczeń prędkości oraz szerszego wykorzystania
technicznych środków uspokajania ruchu samochodów, zarówno na ulicach
lokalnych jak i głównych;

– budowy sieci wygodnych i bezpiecznych dróg rowerowych w miastach,
zgodnie ze sprawdzonymi kryteriami;

– wyznaczenia ogólnokrajowej i wojewódzkich sieci dróg publicznych
umożliwiających bezpieczną turystykę rowerową;

– zwrócenia większej uwagi na bezpieczeństwo niezmotoryzowanych
uczestników ruchu w procesie edukacji i egzaminowania kierowców;

– przyjęcia zasady domniemania winy kierowcy w przypadku kolizji z
rowerzystą;

– uproszczenia przepisów regulujących jazdę na rowerze (np. poprzez
wykreślenie art. 33 ust. 3 PoRD);

– szerszej promocji korzystania z roweru.

Natomiast kwestię wykorzystania kasku należy pozostawić indywidualnej
decyzji każdego rowerzysty. Obowiązek jazdy w kasku, jako przenoszący
odpowiedzialność za skutki wypadku ze sprawcy na ofiarę oraz zniechęcający
do jazdy na rowerze, na dłuższą metę wpłynie negatywnie na bezpieczeństwo
ruchu drogowego oraz zdrowie publiczne.

Bibliografia

Improving bicycle safety without making helmet-use compulsory,
European Cyclists Federation, 1999

Compulsory bicycle helmets endanger public health, Chris Gillham, Perth, 2001,
www.cycle-helmets.com

Cycle
helmets should not be compulsory, Douglas Carnall, British Medical
Journal, 1999,
www.bmj.com/cgi/content/full/318/7197/1505/a

Three lessons for a better cycling future, Malcolm J. Wardlaw, British Medical
Journal, 2000,
www.bmj.com/cgi/content/full/321/7276/1582

Cycle Helmet Laws – facts, figures and consequences, Dorothy L.
Robinson, Velo Australis conference paper, Freemantle, 1996