Co każdy z nas może zrobić

Polski rząd wykazuje niezwykłą odporność na przejmowanie dobrych rozwiązań sprawdzających się w innych krajach europejskich. Można tu zacytować słowa byłego prezydenta Warszawy, a obecnie prezydenta Polski Lecha Kaczyńskiego. Prezydent zapytany we wrześniu 2001 roku dlaczego Warszawa nie obchodzi Europejskiego Dnia bez Samochodu, podczas gdy ponad 100 miast w europie świętuje, stwierdził: Nie musimy przejmować z Zachodu wszelkich wzorów. Zanim w Polsce zostanie opracowana nowa polityka transportowa i jej zapisy będą realizowane – minie jeszcze wiele czasu.

Panuje powszechne przekonanie, że samochód jest najlepszym środkiem transportu, ponieważ można do niego wsiąść w każdej chwili i pojechać do sklepu, uczelni, pracy. Samochód jest jednak bardzo kosztowny – ubezpieczenie, paliwo, naprawy bardzo obciążają budżet każdej rodziny, ponadto kierowcy samochodów spędzają wiele czasu stojąc w korkach i szukając miejsca do parkowania.

Na szczęście każdy z nas we własnym zakresie może działać tak, aby zminimalizować ruch samochodowy, możliwie ograniczyć szkodliwy wpływ transportu drogowego na przyrodę, na życie i zdrowie człowieka. Można korzystać z komunikacji zbiorowej, jeździć na rowerze lub poruszać się pieszo. Jednak aby użytkownicy samochodów wybrali korzystanie z komunikacji zbiorowej, musi zostać ustalony dla niej priorytet. Proste rozwiązania, typu sieć szybkich tramwajów, autobusy ekspresowe poruszające się po wydzielonych pasach, metro, kolej podmiejska powinny zapewniać znacznie szybszy i tańszy dojazd do celu podróży. Niestety, jak pokazują niektóre doświadczenia np. z Warszawy, specjaliści jeszcze nie zmienili sposobu myślenia. Nadal uważa się, że budowa nowych dróg, czy poszerzanie już istniejących usprawni ruch samochodowy. Nie dopuszcza się myśli, że wielopasmowe autostrady budowane w Detroit czy Los Angeles szybko się korkują i problem transportu pozostaje, tylko w znacznie większej skali.

Czasem jednak zdarzają się w Polsce dobre rozwiązania, o których napisano poniżej. Niektóre miasta wprowadziły rozwiązania, z których z chęcią korzystają mieszkańcy. To pokazuje że istnieje zapotrzebowanie na inne niż samochód formy transportu,
a mieszkańcy oczekują nowych rozwiązań. Niektórzy zachęceni są korzyściami finansowymi, inni nie lubią tracić czasu lub z kolei pragną zadbać o środowisko.

Mieszkańcy mogą uczestniczyć w podejmowaniu decyzji dotyczących nowych inwestycji. Domaganie się dobrej komunikacji miejskiej, protestowanie przeciwko budowie i poszerzaniu dróg to prawa każdego mieszkańca.

Zachęcanie do korzystania z komunikacji miejskiej

Podczas organizowanych obchodów Europejskiego Dnia bez Samochodu kierowcy mają szansę spróbować, jak wygląda dojazd do pracy innymi środkami komunikacji. W niektórych miastach tego dnia kierowcy mogą skorzystać bezpłatnie z komunikacji miejskiej okazując dowód rejestracyjny swego pojazdu. Inni kierowcy przesiadają się na rowery. W wyniku takiej próby zmotoryzowani mieszkańcy mogą zauważyć, że samochód nie jest jedynym środkiem transportu. Każdy kierowca zostawiając samochód na parkingu przed domem przyczynia się do ograniczenia emisji spalin, sprawia, że w mieście jest ciszej i przyjemniej.

Park and Ride – parkuj i jedź

Jest to rozwiązanie mające zachęcić mieszkańców przedmieść do korzystania z kolei podmiejskiej. System taki działa przy Warszawskiej Kolei Dojazdowej na stacji w Komorowie. Pasażer, który kupi bilet okresowy lub dwa bilety jednorazowe może pozostawić samochód lub rower na parkingu dozorowanym, położonym przy stacji kolejowej. Musi jedynie dopłacić niewielką kwotę do ceny biletu. Kierowca mając do wyboru szybkie dojechanie pociągiem do centrum miasta lub stanie samochodem w korku wybierze zapewne podróż koleją.

Wspólny bilet

Od połowy września 2005 roku mieszkańcy miejscowości położonych wzdłuż trzech linii kolei podmiejskiej mogą korzystać ze wspólnego biletu na kolej i komunikację miejską. Dzięki umowie zawartej pomiędzy „Kolejami Mazowieckimi – KM sp. z o.o.”, a Zarządem Transporu Miejskiego pasażer, do ważnego biletu okresowego komunikacji miejskiej, może dokupić po preferencyjnej cenie bilet uprawniający do przejazdów pociągami okresowymi na trzech liniach. Jest to kolejna metoda na zmniejszenie ruchu samochodowego na drogach dojazdowych do miasta, jak i w samym mieście. Oczywiście system powinien być rozszerzony na wszystkie linie i nie powinien wymagać dodatkowej opłaty.

Szybki Tramwaj

Tramwaje jeżdżąc po własnym torowisku stanowią jeden z najszybszych środków transportu w mieście. Dzięki zastosowaniu prostych rozwiązań można ustalić priorytet dla tramwaju. Chodzi o to, aby tramwaj po wymianie pasażerów na przystanku położonym przed skrzyżowaniem nie musiał czekać na zapalanie się zielonego światła. Motorniczy widząc, że będzie mógł ruszyć z przystanku naciska „zielony guzik” powodując zapalanie się dla tramwaju zielonego światła. To rozwiązanie powinno działać również na skrzyżowaniach gdzie nie ma przystanków.

Drogi dla rowerów

Każdy człowiek może w ciągu 15 minut bez większego problemu pokonać na rowerze około 4 km. Biorąc pod uwagę fakt, że szczególnie w mniejszych miastach średnia odległość podróży nie przekracza 6 km, nie ma konieczności korzystania z samochodu. Jednak w mieście muszą powstać dobre drogi rowerowe i bezpieczne parkingi, aby kierowcy samochodów przesiadali się na rowery. A rower nie stoi w korku, jest cichy, nie zanieczyszcza powietrza. Pomiary ruchu rowerowego pokazały, że budowanie dróg rowerowych zachęca mieszkańców miast do korzystania
z tego środka transportu.

Zmniejszanie obciążenia środowiska

Kiedy użytkownicy transportu w pierwszej kolejności ograniczą swój negatywny wpływ na środowisko poprzez wybieranie przyjaznych środków transportu, mogą przystąpić do niwelowania swego ekoodcisku. Emisja dwutlenku węgla wywiera wpływ na środowisko – tak zwany ślad ekologiczny, czy ekologiczny odcisk stopy. Wyemitowany dwutlenek węgla musi zostać przez drzewa przetworzony na tlen. Korzystając z kalkulatora śladu ekologicznego przygotowanego w ramach projektu Czas na Las można policzyć ile drzew należy posadzić, aby zniwelować wytworzony przez
siebie dwutlenek węgla. Z kalkulatora można skorzystać na stronie internetowej projektu:
www.aeris.eko.org.pl
[40].

Rady dla kierowców

Kierowcy samochodów przede wszystkim powinni spróbować korzystać z alternatywnych form transportu, takich jak: pociągi, komunikacja zbiorowa czy rower. Jest wysoce prawdopodobne, iż przekonają się, że samochód nie jest jedynym środkiem transportu. Ci, którzy muszą poruszać
się samochodem mogą przyswoić zasady tak zwanej eko-jazdy. Mniej agresywna jazda, utrzymywanie odpowiednich obrotów silnika, właściwe ciśnienie powietrza w oponach, hamowanie silnikiem czy wyłączane go przy dłuższym zatrzymaniu się prowadzą do zmniejszenia zużycia paliwa, a także mniejszej emisji zanieczyszczeń i hałasu.

W krajach Europy zachodniej wprowadza się systemy wspólnego korzystania z samochodów czy to przez pracowników jednej firmy, czy też przez osoby sobie obce, lecz nie potrzebujące samochodu na co dzień. W tym celu w USA wprowadza się wydzielone pasy dla pojazdów, w których jest więcej niż jedna lub dwie osoby zachęcając w ten sposób do wspólnego, ekonomicznego korzystania z samochodów.