Rowerowa trasa wschód-zachód przez centrum

Co warto zrobić, jak i dlaczego

Warszawa, 24 V 2013 r.

Do Pełnomocnika Prezydenta ds. komunikacji rowerowej.

Nawiązując do wcześniejszej korespondencji z ZDM, jak też planów Urzędu Miasta do zachęcania rowerzystów do korzystania z jezdni, wnoszę o wdrożenie rozwiązań prorowerowych usprawniających ruch na Koszykowej i Pięknej. Stworzy to realną alternatywę dla wyjątkowo nieprzyjaznego dla rowerzystów ciągu Al. Jerozolimskich, gdzie zgodnie z aktualną organizacją ruchu rowerzyści powinni jechać przez znaczną część dnia środkowym pasem.

W związku z sygnałami co do braku miejsca na pasy w obu kierunkach na całej długości Koszykowej i Pięknej, precyzuję poniżej, gdzie takie pasy byłyby najbardziej przydatne, a ich wytyczenie nie powinno przysparzać problemów, gdzie zaś stosowne byłoby inne rozwiązania. Przy okazji wskazuję na kilka innych możliwości poprawy bezpieczeństwa i płynności ruchu.

W kierunku wschodnim:

Odcinek Raszyńska-Chałubińskiego:

1. ciągły pas dla rowerów na odcinku plac Starynkiewicza (wschodnia krawędź zatoki autobusowej/okolice ul. Oczki) do Chałubińskiego. Na tym odcinku jezdnia ma 9-10,5m szerokości i wytyczenie pasa dla rowerów nie powinno przysporzyć kłopotów. Nie występuje tu też parkowanie inne niż równoległe.

1.1. Należałoby przy tym zastanowić się nad zastąpieniem sygnalizacji świetlnej na skrzyżowaniach z Lindleya i Krzywickiego mikro rondami, co uczyniłoby zbędnym wydzielony pas do skrętu w Krzywickiego. Pas do skrętu w prawo wydzielany przed skrzyżowaniem z prostej jezdni jest rozwiązaniem wyjątkowo nieprzyjaznym dla ruchu rowerowego. Zmusza bowiem rowerzystę do wjechania na środek jezdni, czego – pomimo oznakowania poziomego – kierowcy samochodów nigdy się nie spodziewają.

De facto obecne rozwiązania oznacza zatem konieczność ustępowania jadącym na wprost w celu kontynuowania jazdy. W związku z powyższym, lepszym wyjściem byłoby zlikwidowanie wydzielonego pasa nawet w przypadku decyzji o pozostaniu przy sygnalizacji świetlnej. Takie rozwiązanie sprawdza się w przeciwnym kierunku, przy skrzyżowaniu z Lindleya.

Alternatywnym wyjściem byłoby przekształcanie przed skrzyżowaniem pasa ruchu dla rowerów (poszerzanie go) w pas do skrętu w prawo dla samochodów i jazdy na wprost dla rowerów. Jest to jednak rozwiązanie mniej czytelne od ciągłego pasa dla rowerów.

1.2. Azyl do skrętu na Wydział Transportu za skrzyżowaniem z Krzywickiego jest zbędny przy tak szerokiej jezdni i takim natężeniu ruchu, jakie występuje na Koszykowej. Wykorzystywany jest sporadycznie. Przestrzeń na jezdni będzie zdecydowanie efektywniej wykorzystana, jeżeli zostanie przeznaczona dla licznych jadących nią rowerzystów niż szczątkowy ruch wyjeżdżających z pojedynczej posesji.

1.3 Przed skrzyżowaniem z Chałubińskiego, gdzie wydzielony zostaje dodatkowy pas ruchu dla samochodów, pas rowerowy powinien przechodzić w pas ruchu ogólnego.

Istotne jest przy tym, aby nie był on zakończony w sposób sugerujący konieczność ustąpienia pierwszeństwa jadącym równolegle samochodom (najprostszym wyjściem byłoby zatem jego zakończenie przed zwężeniem pasa ruchu, np. w sposób podobny do: zilustrowanego w załączniku (zdjęcie z Pragi) , drugą opcją jest przekształcenie pasa rowerowego w nowy pas ruchu ogólnego (wydzielanie nowego pasa ruchu po prawej stronie, a nie lewej – podobnie jak zilustrowano w załączniku (zdjęcie ze Stanów) , tyle że z poserzaniem pasa rowerowego w prawo)).

Na odcinku z dwoma pasami ruchu ogólnego, możliwe są dwa rozwiązania nie pociągające za sobą zmiany liczby pasów ruchu:

1.3.1. przesunięcie linii dzielącej, tak by zamiast dwóch pasów o szerokości 2,75-3,0m i jednym pasie o szerokości 4,8 m, jezdnia podzielona była na dwa pasy (zewnętrzne) o szerokości 3,87m i jeden pas (wewnętrzny) o szerokości 2,75 m.

Na szerokich pasach zewnętrznych można by wtenczas zaznaczyć symbolami rowerów pasy przypominające o ruchu rowerowym, bez ich wydzielania podłużnym oznakowaniem poziomym…

…tak jak funkcjonuje to np. we Wrocławiu [zobacz >>>]. Wskazane byłoby przy tym umieszczenie znaków rowerów również za pasami, by służyły jako przypomnienie skręcającym w prawo.

1.3.2. oznakowanie prawego pasa jako przeznaczonego wyłącznie do skrętu w prawo, z wyłączeniem ZTM i rowerów.

Odcinek Chałubińskiego-plac Konstytucji:

2. Wydzielenie pasa rowerowego na krótkim odcinku przed skrzyżowaniem z Noakowskiego (za Wierzbickiego do Noakowskiego), tak by umożliwić rowerzystom dojechanie do skrzyżowania oraz przypomnieć kierowcom skręcającym w prawo przed sygnalizacją o konieczności ustąpienia pierwszeństwa rowerzystom jadącym na wprost.

3. Wydzielenie pasa rowerowego na odcinku od końca zwężenia
wynikającego z wydzielonego pasa do skrętu w Piękną.

Jezdnia ma odtąd do Lwowskiej 8,5m, nie powinno więc być problemów ze zmieszczeniem pasa ruchu dla rowerów i pasa ruchu dla samochodów o szerokości 2,75m.

Od Lwowskiej do placu Konstytucji jezdnia ma 12m, więc miejsca jest tam aż nadto.

Zastanowienia wymaga jedynie odcinek bezpośrednio za Lwowską, gdzie jezdnia jest poszerzona po prawej stronie, przez co powstaje zatoka. Pas rowerowy nie powinien na tym odcinku biec przy krawędzi jezdni, a wzdłuż linii osi jezdni.

3.1. Na odcinku przed placem, gdzie Koszykowa ma dwa pasy ruchu, możliwe są dwa rozwiązania:

3.1.1. Zwężenie pas ruchu w przeciwnym kierunku, tak by pas ruchu dla rowerów mógł zostać doprowadzony do skrzyżowania. Pas ruchu w przeciwnym kierunku ma w tym miejscu 6m, jego zwężenie przyniesie więc jedynie pozytywne skutki w postaci zniechęcenia do niebezpiecznych zachowań. Linia zatrzymania rowerzystów powinna być przy tym wysunięta przed linię zatrzymania samochodów.

3.1.2. Przekształcenia pasa ruchu dla rowerów w prawy pas ruchu ogólnego (analogicznie do punktu 1.3), na którym jazda na wprost dopuszczona byłaby tylko dla rowerzystów i autobusów. Dla samochodów służyłby jedynie do skrętu w prawo, co byłoby zgodne z faktycznym statusem tego pasa i poprawiłoby czytelność rozwiązań na skrzyżowaniu.

Odcinek plac Konstytucji-Mokotowska

4. Wydzielenie pasa ruchu dla rowerów na początkowym, szerszym odcinku Pięknej (do wjazdu na posesję po prawej) oraz jego kontynuacja jako pas przypominający (bez oznakowania poziomego ciągłego na dalszym odcinku, gdzie pas ruchu ma poniżej 4m. Na całym odcinku występuje jedynie parkowanie równoległe.

4.1. Przed skrzyżowaniem z Kruczą, gdzie pas ruchu ma znów szerokość 4,5m (odcinek o długości 50-75m), przekształcenie pasa przypominającego ponownie w wydzielony pas dla rowerów.

5. Pas dla rowerów powinien zostać przeprowadzony przez skrzyżowania z Krucza i Mokotowską, za którą zamieniałby się ponownie w pas przypominający.

Odcinek Mokotowska-Al. Ujazdowskie

6. Pas przypominający na odcinku od Mokotowskiej do przystanku autobusowego przed Al. Ujazdowskimi, gdzie dochodzi dodatkowy pas ruchu. W dalszej kolejności należałoby się zastanowić, czy zamiast miejsc postojowych za przystankiem autobusowym nie należałoby wyznaczyć odcinka drogi dla rowerów służącego do dojazdu do drogi wzdłuż Alej Ujazdowskich. Obecnie skręt w ścieżkę z jezdni pod kątem prostym jest manewrem niewygodnym, zwłaszcza gdy na drodze dla rowerów znajdują się rowerzyści czekający na zmianę świateł.

W kierunku zachodnim

Odcinek Al.Ujazdowskie-Krucza

7. Pas przypominający na odcinku dwupasowym. Nigdzie na tym odcinku nie występuje legalne parkowanie inne niż równoległe. Parkowanie przed przejściem dla pieszych przed Mokotowską powinno zostać zlikwidowane przy pomocy słupków, jako że jest niezgodne z PoRD, który zakazuje parkowanie w odległości 10m przed przejściem.

8. Pas dla rowerów przez skrzyżowania z Mokotowską i Kruczą, gdzie jest więcej miejsca, ponownie przechodzący w pas przypominający za skrzyżowaniem.

Odcinek Krucza-pl. Konstytucji

9. Pas przypominający od Kruczej do końca przystanku autobusowego.Na tym odcinku jezdnia ma 4+ metry szerokości, a parkowanie odbywa się równolegle do ulicy.

10. Wydzielony pas rowerowy na szerszym odcinku ulicy, gdzie obecnie są dwa pasy ruchu ogólnego. Ulica ma w tym miejscu ok. 12m szerokości, powinny się więc zmieścić dwa pasy rowerowe i trzy pasy ruchu ogólnego. W razie braku miejsca, alternatywnym wyjściem jest poszerzenie prawego pasa ruchu do szerokości jak najbliższej 4,5m (kosztem przewymiarowanego pasa ruchu w przeciwnym kierunku) i oznakowanie na nim pasa przypominającego.

Odcinek pl. Konstytucji-Lwowska

11. Dodanie wjazdu na drogę dla rowerów na rogu placu Konstytucji i Koszykowej. Obecne rozwiązanie, gdzie rowerzysta wjeżdżający na ścieżkę musi w miejscu zawrócić o 180 stopni jest wyjątkowo nieefektywne.

12. Wytyczenie pasa rowerowego do jazdy na wprost od początku wydzielonego pasa do skrętu w Lwowską do skrzyżowania. Powinien on biec na lewo od pasa do skrętu w prawo i być oznakowany na czerwono, by uświadomić skręcającym konieczność uważania na rowerzystów jadących na wprost.

Odcinek Lwowska-Chałubińskiego

13. Na odcinku od Lwowskiej do wjazdu w Piękną pas ruchu ma niemal 4,5m, w związku z czym efektywnym rozwiązaniem będzie wyznaczenie pasa przypominającego.

13. Na odcinku przed Noakowskiego, gdzie jezdnia ma przekrój 2+1, skrócenie pasów do skrętu: pas do skrętu w Piękną nie wymaga długości większej niż mieszcząca jeden samochód (do 10m), pas do skrętu w Noakowskiego może zostać skrócony, tak by mieścił cztery samochody (do 20m).
Odzyskana w ten sposób przestrzeń może zostać przeznaczona na poszerzenie pasa ruchu ogólnego pomiędzy Piękną a zatoką autobusową do 4-4,4m, co umożliwi rowerzystom wymijanie oczekujących na światła samochodów. Również na tym odcinku wskazane byłoby oznakowanie pasa przypominającego.

14. Na odcinku od Noakowskiego do przejścia dla pieszych za stacją benzynową, oznakowanie pasa przypominającego (jezdnia ma tu szerokość 4-4,4m).

15. Na odcinku od przejścia za stacją benzynową do początku odcinka dwupasmowego, wydzielenie pasa ruchu dla rowerów. Na przecięciu wyjazdu z Wilczej powinien on być oznakowany na czerwono, jako że samochody z Wilczej wyjeżdżają zza pleców rowerzysty, często nie przestrzegając przy tym obowiązku ustąpienia pierwszeństwa. Wskazane byłoby też zastosowanie jakiejś formy uspokojenia ruchu w tym miejscu.

16. Na odcinku, gdzie obecnie znajdują się trzy pasy ruchu, warunki ruchu rowerowego można poprawiać poszerzając prawy pas ruchu kosztem pasa ruchu w przeciwnym kierunku. Środkowy pas ruchu miałby tę samą szerokość, co obecnie (3m), a zewnętrzne ok. 4m. Również w tym wypadku wskazane byłoby zastosowanie poziomego oznakowania przypominającego o obecności rowerzystów przy krawędzi jezdni.

Odcinek Chałubińskiego-Raszyńska

17. W zależności od rozwiązania wybranego w przeciwnym kierunku (pkt 1.3), wyznaczenie pasa rowerowego od początku skrzyżowania (w przypadku gdy pas ruchu ma >4,5m) lub od końca odcinka z trzema pasami ruchu ogólnego.

Pas ten powinien biec co najmniej do końca skrzyżowania z ulicy Oczki, gdzie powinien być oznakowany na czerwono.

Sytuacja w tym miejscu jest analogiczna do tej przy Wilczej, gdzie samochody włączają się do ruchu zza pleców rowerzysty.

18. Przy okazji głębszych prac, zlikwidowanie pasa włączenia na końcu placu Starynkiewicza, przy Polsko-Japońskiej Szkole Wyższej.

Jest on zbędny z punktu widzenia autobusów, służy jedynie jako parking, a przedłuża drogę przejścia pieszego przez jezdnię. W wersji minimum wskazane byłoby wytyczenie azylu po wschodniej stronie przejścia, przez co pozostałaby zatoka dla samochodów, lecz pieszy mógłby oczekiwać na przejściu na rzeczywistej krawędzi jezdni.

Podsumowanie

Niskim kosztem i przy pomocy prostych rozwiązań można uczynić z ciągu Koszykowa-Piękna wygodne i bezpieczne połączenie rowerowe umożliwiające Alej Jerozolimskich, na których organizacja ruchu jest dla rowerzystów niebezpieczna. Nawet wdrożenie części proponowanych rozwiązań podniosłoby wygodę, bezpieczeństwo i komfort jazdy. Warto zauważyć, że wytyczenie pasa na odcinku Koszykowej prowadzącym od placu Starynkiewicza do Raszyńskiej radykalnie poprawiło warunki podróży rowerem na tym odcinku, przy okazji skłaniając dużą część rowerzystów do korzystania z jezdni zamiast chodnika. Aby zachęcić rowerzystów do korzystania z jezdni konieczne są nie tylko działania informacyjno-edukacyjne, lecz również poprawa warunków jazdy na jezdni.