Jak spożytkować odpady organiczne?
Odzysk Surowców
Ekologiczne, techniczne i ekonomiczne warunki przemawiają na rzecz przyrodniczej utylizacji odpadów organicznych oraz masy roślinnej z pielęgnacji zieleni miejskiej. Przykłady z Wielkiej Brytanii pokazują, że kompostowanie w indywidualnych domostw jest nie tylko możliwe a wręcz zachęcane, nawet w dużych miastach.
Domowe kompostowanie
Domowe kompostowanie to dobre rozwiązanie na odzysk opadów organicznych, gdy mieszkańcy mają dostęp do ogródka, podwórka lub chociażby balkonu. Do kompostownika mogą trafić miękkie odpady ogrodnicze, papier/karton oraz obierki warzywne itd. Resztki żywności mogą być kompostowane w szczelnie zamkniętych „strawnikach” , pojemnikach na bokashi lub skrzynkach dla dżdżownic kalifornijskich. Wg poradnika NRWF, około 60% odpadów komunalnych (wg wagi) nadaje się do kompostowania, a 30% nadaje się do kompostowania w przydomowych kompostowniach.
Władze lokalne mogą promować kompostowanie domowe w następujący sposób:
– uświadamiać potrzebę oraz korzyści kompostowania, w tym bezodpadowego koszenia trawy (ulotki, artykuły w prasie, audycje w radiu);
– prowadzić krótkie kursy oraz pokazy kompostowania;
– proponować kilku rodzajów dofinansowanych kompostowników (np. z plastiku z recyklingu) dostosowanych do różnych potrzeb i lokalizacji;
– bezpłatne okresy próbne;
– udzielanie informacji oraz wsparcia np. za pośrednictwem infolinii, internetu lub regularnej gazetki.
Rada hrabstwa Lancashire oferuje mieszkańcom bezpłatne kompostowniki we współpracy z firmą konsultingowa, która specjalizuje się w kompostowaniu. Od 2001 roku zostało przekazanych ponad 90,000 kompostowników, a program został dofinansowany przez wpływy z podatku składowiskowego oraz przez radę hrabstwa. Mieszkańcy, którzy się zgłaszali po kompostowniki, otrzymują dodatkowo bezpłatny kwartalnik nt. kompostowania oraz mają dostęp do infolinii, do specjalistów ds. kompostowania (tzw. „composting gurus”) oraz warsztatów.
NRWF radzi jednak, aby przekazywać kompostowniki odpłatnie. Doświadczenie pokazuje, iż niektórzy ludzie, którzy otrzymują darmowe kompostowniki, łatwo z nich rezygnują, dlatego że nie ponieśli żadnego wydatku. Ponadto trudno później wprowadzać opłaty za kompostowniki, gdy powstał już darmowy precedens. Można natomiast przekazać najbiedniejszym darmowe kompostowniki, gdyż inaczej te osoby nie byłyby w stanie przyłączać się do inicjatywy.
Bokashi – fermentacja opadów kuchennych
W mieście Kani (Japonia), gmina rozwiązała problem odpadów kuchennych przy pomocy technologii Efektywnych Mikroorganizmów (EM). Opady organiczne z gospodarstw domowych są poddawane fermentacji w specjalnym pojemniku do bokashi, a później odbierane przez odpowiednie służby. Ten bardzo wartościowy nawóz trafia do zieleni miejskiej, ogrodów i prywatnych ogrodów warzywnych. W pierwszym roku system ten doprowadził do redukcji ilości odpadów o 1000 ton. System ten obecnie z powodzeniem stosuje się w wielu miastach Japonii.
Dżdżownice kalifornijskie
Dżdżownice kalifornijskie przerabiają resztki kuchenne i roślinne na wermikompost (biohumus – naturalny nawóz dla roślin). Drewniany lub plastikowy pojemnik z dżdżownicami można trzymać nawet w domu – pod zlewem, w łazience, piwnicy lub w zacienionym miejscu na balkonie. Rozwiązane to jest również możliwe w Polsce, a partię zarodową dżdżownic można zamówić nawet przez internet. Autor z powodzeniem stosuje je na balkonie bloku mieszkalnego.
Bezodpadowe koszenie trawy
W Stanach Zjednoczonych trawnikowe kompostowanie („Grass Cycling”), to powszechna metoda przyspieszenia koszenia trawy bez potrzeby kompostowania odpadów. Metoda polega na tym, iż po prostu zostawia się cieniutkie resztki ściętej trawy na trawniku po koszeniu. Resztki te opadają między źdźbłami gdzie następuje szybki rozkład, w ten sposób zwracając cenne składniki oraz wilgoć do gleby. Równocześnie rozkład resztek ściętej trawy hamuje wzrost chwastów. Metoda ta wymaga jednak częstszego koszenia oraz odpowiedniej kosiarki.
Osiedlowe kompostowanie
Niezwykle pożyteczna oddolna inicjatywa osiedlowego kompostowania powstała w Newport w Walii, jako pomysł bezrobotnego na wykorzystanie opadów organicznych sąsiadów z osiedla. Uczestnicy inicjatywy „Food programme” wpłacają około 130 funtów rocznie za odbiór odpadów organicznych, które są kompostowane na działce pomysłodawcy. W zamian, uczestnicy tygodniowo otrzymują skrzynkę warzyw wyhodowanych na „domowym” kompoście. Program stał się tak popularny, iż od jakiegoś czasu nadmiar kompostu jest utylizowany przez lokalnych rolników, którzy w zamian również dostarczają warzywa dla programu. Pomysłodawca, Richard Northridge uważa, iż sukces programu minie, gdy mieszkańcy uświadomią sobie wartość kompostu i zaczną sami kompostować odpady organiczne.
Społeczna kompostownia, która powstała w wiosce Uffculme w hrabstwie Devon przyjmuje odpady organiczne bezpłatnie. Kompost jest sprzedawany za symboliczne pieniądze (60 pensów za worek), z tym że klienci sami pakują oraz odbierają towar. Nadmiar kompostu trafia bezpłatnie do miejscowych rolników. Początkowo wolontariusze sami rozdrabniali, mieszali i przewracali odpady, do momentu, aż inicjatywa stała się tak popularna, że musiano ją rozszerzyć. W trakcie rozszerzania społeczna inicjatywa przekształciła się w firmę społeczną, a z czasem został zakupiony rozdrabniacz dla odpadów zdrewniałych oraz ciągnik. Obecnie nad całym procesem już czuwa najemny operator, a rozdrabniacz jest okresowo wypożyczany innym okolicznym społecznym kompostowniom.
C.d.n.
W następnej części o kompleksowych rozwiązaniach i całościowym podejściu [zobacz >>>].
W poprzedniej części o ponownym wykorzystywaniu odpadów [zobacz >>>].