Ogólnopolski Zjazd Edukatorów Rowerowych – Warszawa, 19-20 listopada 2022

Marek Smyk

Ogólnopolski Zjazd Edukatorów Rowerowych. Warszawa, 19-20 listopada 2022.

Miniony weekend dla wielu był czasem zasłużonego odpoczynku, jednak nie dla członków i członkiń naszego stowarzyszenia. Braliśmy udział w Ogólnopolskim Zjeździe Edukatorów Rowerowych, zwieńczającym ogólnopolski projekt edukacyjny o nazwie Rowerowa Szkoła Aktywności Obywatelskiej (RSAO). Spotkanie poświęcone było także reformie karty rowerowej, która w obecnej formie jest reliktem z czasów PRL i nie spełnia swojego zadania. Pracowaliśmy nad tym, co zrobić, aby szkolenie rowerzystów w Polsce stało się nowoczesne i efektywne, tzn. realizowane było w zgodzie z najlepszą praktyką krajów UE.

Zjazd był istotnym wydarzeniem zamykającym realizowany wspólnie przez organizacje rowerowe w 5 miastach Polski projekt poświęcony reformie polskiego systemu szkolenia młodych rowerzystów i przeprowadzania egzaminów na kartę rowerową, którego byliśmy aktywnym uczestnikiem.

Impreza trwała dwa dni, a frekwencja dopisała. Wzięli w nim udział działaczki i działacze z 18 organizacji rowerowych z całej Polski (lista na końcu artykułu), nauczycielki i nauczyciele, pracowniczki i pracownicy władz samorządowych kilku polskich miast, m.in. Krakowa, Olsztyna, Chełma, Lublina czy Katowic. Na koniec zjazdu odbyła się owocna dyskusja na temat przyszłej współpracy pomiędzy organizacjami rowerowymi, tak abyśmy mogli skutecznie współpracować i wymieniać doświadczenia. Karta rowerowa to tylko jeden z głównych tematów rowerowych, które wymagają pogłębionej dyskusji na szczeblu ogólnopolskim.

Ważnym uczestnikiem zjazdu był Olivier Schneider z francuskiej organizacji FUB (Fédération française des Usagers de la Bicyclette / Francuska Federacja Użytkowników Rowerów), zrzeszającej ponad 500 stowarzyszeń i prowadzącej ogólnokrajowe projekty o nawet kilkusetmilionowych budżetach. Olivier poprowadził zjazd wspólnie z Cezarym Grochowskim z Wrocławskiej Inicjatywy Rowerowej, liderem projektu RSAO, polskim prekursorem praktycznego szkolenia rowerzystów z zastosowaniem efektywnych sprawdzonych w Europie metod.

Przebieg Zjazdu

Pierwszy dzień zjazdu (sobota) miał charakter otwarty, a w spotkaniu brali udział nie tylko aktywiści i aktywistki organizacji rowerowych, ale również dyrektorzy i nauczyciele warszawskich szkół, przedstawiciele władz samorządowych oraz inne zainteresowane tematem osoby, nigdzie niezrzeszone.

Podczas sobotniego spotkania, Cezary Grochowski, koordynator projektu Rowerowa Szkoła Aktywności Obywatelskiej, przedstawił podsumowanie działań z mijającego roku. Następnie Michał Wolny z lubelskiego Porozumienia Rowerowego zaprezentował dokonania w dziedzinie tzw. holenderskich egzaminów na kartę rowerową, które wspólnie z innymi działaczami organizacji rowerowych koordynuje z sukcesem w całej Polsce już od kilku lat, także w warszawskich podstawówkach.

Marek Smyk z Zielonego Mazowsza zdał relację z tegorocznej wizyty studyjnej w Belgii, Francji i Niderlandach, w której wzięli udział rowerowi szkoleniowcy z Wrocławia, Białegostoku, Lublina, Łodzi i Warszawy. Przybliżył zgromadzonym specyfikę szkolenia i egzaminowania młodych rowerzystów w odwiedzonych krajach, porównując funkcjonujące w nich systemy i wskazując najważniejsze problemy polskiej edukacji rowerowej.

Kolejnym istotnym punktem wydarzenia było wystąpienie Oliviera Schneidera z FUB, dzięki któremu zgromadzone osoby mogły zapoznać się z niedawno wdrożonym we Francji ogólnokrajowym programem szkolenia rowerzystów (Savoir Rouler à Vélo), którego FUB jest jednym z głównych realizatorów. Pierwszą część tego dnia zakończył Cezary Grochowski prezentacją modelowego programu edukacji rowerowej w Polsce oraz propozycji reform, jakie w tej dziedzinie powinny zostać przeprowadzone w polskim systemie edukacyjnym.

Druga część tego intensywnego dnia poświęcona była dyskusjom, opartym o raporty z dobrych praktyk w zakresie edukacji rowerowej. Przedstawili je Łukasz Bosowski ze stowarzyszenia Rowerowa Gdynia i Cezary Grochowski z Wrocławskiej Inicjatywy Rowerowej. Bardzo interesujące dane dotyczące m.in. zmian nawyków transportowych uczniów i uczennic krakowskich szkół pokazała Magdalena Pastuszak, doradczyni w krakowskim projekcie STARS (Sustainable Travel Accreditation and Recognition for Schools / Zrównoważona akredytacja i identyfikacja szkół w zakresie podróży). Z jej wystąpienia zgromadzone osoby mogły się na przykład dowiedzieć, że w ciągu kilku ostatnich lat liczba dzieci dojeżdżających do szkół na rowerach wzrosła pięciokrotnie, przy jednoczesnym dwukrotnym spadku liczby tych, które były odwożone przez rodziców samochodami. A wszystko to dzięki właśnie rowerowej edukacji.

W przerwie obiadowej kilku działaczy udzieliło wywiadów stacji radiowej TOK FM.

Ostatnią aktywnością tego dnia zjazdu były warsztaty w podgrupach. Celem ćwiczenia było opracowanie i zaprezentowanie na forum propozycji konkretnych działań, których efektem byłaby reforma archaicznej i nieprzystającej do dzisiejszych realiów karty rowerowej, wraz z przygotowującą do egzaminu podstawą programową. Kompetencje i doświadczenie uczestniczek i uczestników pozwoliły na stworzenie konkretnego punktu wyjścia do prac przewidzianych na drugi, warsztatowy dzień zjazdu. Zwieńczeniem tego pracowitego dnia była wspólna kolacja i integracja w jednej ze śródmiejskich restauracji.

Drugi dzień, niedziela, minął już w ściśle warsztatowej atmosferze. Wprowadzenie do prac projektowych oparte było na zapoznaniu się z tzw. anatomią zmiany, polegającym na analizie planowania strategicznego i wdrażania planów na podstawie doświadczeń FUB. Tę część, wzbogaconą o prezentację francuskiej rowerowej reformy prawa poprowadził prezes FUB, Olivier Schneider.

Kolejne godziny upłynęły na pracach projektowych oraz świetnie moderowanych przez Oliviera dyskusjach, w wyniku których opracowaliśmy scenariusze wdrażania projektu reformy polskiego systemu szkolenia i wykonaliśmy analizę SWOT. Ostatni punkt niedzielnych działań polegał na nakreśleniu ram dalszej współpracy pomiędzy organizacjami rowerowymi z całej Polski. Powstał szkic mapy drogowej, której konkretyzacja realizowana będzie w nadchodzących tygodniach i miesiącach.

Podsumowując: dwa dni intensywnych prac pomogły wzmocnić więzi między organizacjami z całej Polski, co pozwala z nadzieją patrzeć w przyszłość. Nadchodząca zima będzie świetną okazją do zaprogramowania działań, które będziemy wdrażać wraz początkiem przyszłorocznej wiosny.

Temat reformy edukacji rowerowej i egzaminów na kartę rowerową poruszymy bardziej szczegółowo w dalszych publikacjach.

Lista NGO-sów, z których przedstawicielkami i przedstawicielami mieliśmy przyjemność wymienić opinie, doświadczenia i wiedzę prezentuje się dość imponująco:

Ogólnopolski Zjazd Edukatorów Rowerowych – zdjęcie grupowe

Artykuł opracowany w ramach projektu Rowerowa Szkoła Aktywności Obywatelskiej, który realizowany jest z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszy EOG.