Pierwszy Warszawski Okrągły Stół Autobusowy

14 marca 2013 roku w siedzibie Pracowni Badań i Innowacji Społecznych Stocznia, odbyło się pierwsze spotkanie Warszawskiego Okrągłego Stołu Autobusowego. Jest to pierwsze spotkanie z planowanych czterech w ramach projektu Clean Air prowadzonego przez Verkehrsclub Deutschland i możliwego dzięki europejskiemu mechanizmowi finansowemu LIFE+.

Doposażanie autobusów

Transport ma znaczący wpływ na jakość powietrza, szczególnie w dużych miastach. Samochody, ciężarówki i autobusy są odpowiedzialne za znaczącą emisję szkodliwych substancji, takich jak pył zawieszony i tlenki azotu. Szczególnym zagrożeniem są stare autobusy o dużym rocznym przebiegu, które nie posiadają systemów kontroli emisji zanieczyszczeń.

W celu poprawy jakości powietrza, a także wypełniania postanowień Dyrektywy wydanej przez Unię Europejską, emisje szkodliwych substancji pochodzących z transportu muszą być zredukowane. Jednym z działań ograniczających zanieczyszczenia z transportu jest doposażanie autobusów w filtry cząstek stałych oraz systemy redukujące emisję tlenków azotu. Filtry cząstek stałych mogą zmniejszyć ich emisję o 99%, a tlenków azotu o 80-90%. Tak wyposażone autobusy charakteryzują się wyższą wartością rezydualną.

Doposażanie pojazdów stanowi jednak duże obciążenie finansowe dla firm transportowych. Jak doposażanie może
być finansowane? Jaką ilość pojazdów można poddać takiemu zabiegowi i czy istnieje mechanizm wsparcia
finansowego takich działań? Wsparcie których jednostek publicznych jest niezbędne?

Okrągły Stół Autobusowy

Na te i inne pytania staraliśmy się odpowiedzieć w trakcie Warszawskiego Okrągłego Stołu Autobusowego. Gościem specjalnym spotkania był Gregor Kolbe z Verkehrsclub Deutschland; obecni byli także przedstawiciele Ministerstwa Środowiska, Ministerstwa Transportu, Biura Ochrony Środowiska m.st. Warszawy, Miejskich Zakładów Autobusowych, Zarządu Transportu Miejskiego oraz firmy PKS Grodzisk Mazowiecki.

Na początku Gregor Kolbe w prezentacji przedstawił ogólne założenia projektu, obszar działalności VCD, wpływ zanieczyszczeń na zdrowie, a także zaprezentował wyniki badań dotyczące emisji zanieczyszczeń pochodzących z transportu publicznego w niemieckich miastach. Ponadto, przedstawił metody redukcji pyłu zawieszonego i tlenków azotu.

Następnie przedstawiono najnowsze dane dotyczące taboru autobusowego będącego pod zarządem MZA, przygotowane przez Stanisława Jedlińskiego z Biura Drogownictwa i Komunikacji m. st. Warszawy.

Norma	poniżej EURO 0	EURO 0	EURO I	EURO II	EURO III	EURO IV	EURO V	EEV	Razem
Liczba autobusów 2013.03.07	0	29	41	319	201	354	78	343	1365
%	0%	2%	3%	23%	26%	26%	6%	25%	100%
Liczba autobusów w 2010 r.	22	120	162	414	201	354	78	70	1421

Począwszy od klasy EURO III w górę autobusy wyposażone są w któryś z wymienionych systemów oczyszczania spalin:

– CGR (GAS ASSISTED INJECTION SYSTEM, system wtrysku wspomaganego gazem)

– EGR (EXHAUST GAS RECIRCULATION, system recyrkulacji gazów wylotowych)

– SCR (SELECTIVE CATALYTIC REDUCTION, selektywna redukcja katalityczna)

– CRT (CONTINUOUSLY REGENERATING TRAP, ciągle regenerująca się pułapka)

Urządzenia te zainstalowane są w 895 autobusów, tzn. 66% taboru MZA. Cała flota autobusów obsługujących transport publiczny w Warszawie liczy ponad 1850 pojazdów, z czego 492 autobusów dostarczają przewoźnicy prywatni. Obecnie rozpatruje się zakupy autobusów hybrydowych (silnik Diesla + silnik elektryczny), autobusów na CNG lub LNG (sprężony lub ciekły gaz ziemny) lub autobusów elektrycznych.

Kolejną częścią spotkania była dyskusja wśród wszystkich uczestników spotkania.

Przedstawiciele m.st. Warszawy potwierdzili, że miasto jest w ciągłym trakcie wymiany taboru autobusowego na nowszy; jest to także warunek niezbędny przy zakupie nowych pojazdów, ponieważ jednym z wymogów zawartych w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia jest spełnianie przez tabor norm ekologicznych.

Niestety, mimo ciągłego ulepszania taboru miejskiego, problemem jest tabor linii podmiejskich, będących w rękach prywatnych przewoźników i realizujących transport aglomeracyjny poza nadzorem ZTM. Autobusy te często wjeżdżają do samego centrum Warszawy, przyczyniając się do zanieczyszczenia powietrza. Według relacji przedstawiciela MZA, w 2007 roku realizowany był projekt, w ramach którego zachęcano prywatnych przewoźników do doposażenia ich taboru w filtry cząstek stałych; niestety, kwota 1000€/pojazd okazała się za wysoka.

Transportowy problem

W trakcie dyskusji pojawiły się też bardziej ogólne zagadnienia i problemy – jedną z głównych przyczyn, dla których mieszkańcy Warszawy nie korzystają z transportu publicznego jest jego niska konkurencyjność, która wynika z ciągłych podwyżek cen biletów komunikacji miejskiej oraz niskich opłat za parkowanie w centrum. Przedstawiciel Zarządu Transportu Miejskiego tłumaczył podwyżki cen biletów koniecznością kompensacji wydatków dotyczących rozwoju metra, transportu szynowego oraz innych działań infrastrukturalnych, takich jak budowa parkingów Parkuj i Jedź (P+R). Wskazał także na przeszkody administracyjne przy stanowieniu tzw. wspólnego biletu.

Wszyscy uczestnicy spotkania przyznali, że konieczna jest zmiana mentalności mieszkańców dużych miast dotycząca mobilności, sposobu dojazdu do pracy/szkoły i bardziej ekologicznego stylu życia. Wskazali również na konieczność istnienia organizacji pozarządowych, takich jak Zielone Mazowsze, ponieważ dzięki naszym działaniom zagadnienia dotyczące transportu publicznego istnieją w debacie publicznej. Konieczna jest także edukacja od najmłodszych lat w zakresie ekologicznych zachowań w życiu codziennym; jeden z uczestników dyskusji podał przykład szkółki mobilności, która działa w Berlinie.

Warto dodać, że Warszawa jako jedna z niewielu stolic w Europie może „poszczycić się” wzrostem liczby samochodów na mieszkańca. W porównaniu do Berlina, w którym liczba samochodów na 1000 osób spadła z 360 do 320 sztuk, w Warszawie nastąpił wzrost z 480 do 560 sztuk (dane dla lat 2006-2011).

Według Programu Ochrony Powietrza dla aglomeracji warszawskiej za 67% zanieczyszczeń w Warszawie odpowiedzialny jest transport. Pokazuje to skalę problemu oraz konieczność przeprowadzenia natychmiastowych działań właśnie w sektorze transportu. Jednymi z rozwiązań, które mogą obniżyć poziom zanieczyszczeń jest wprowadzenie Strefy Ograniczonej Emisji [zobacz >>>] lub opłaty kongestyjnej (np. na wzór Londynu).

Pobierz prezentację

Gregor Kolbe, Verkehrsclub Deutschland:
PDF, 3425 kB