Odwołanie ws. rozbudowy ZUSOK
Warszawa 29.07.2009.
Do: Samorządowe Kolegium Odwoławcze.
Do wiadomości: Biuro Ochrony Środowiska Urzędu Miasta St. Warszawy.
Uzupełnienie do odwołania od decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na modernizacji i rozbudowie Zakładu Unieszkodliwiania Stałych Odpadów Komunalnych przy ul. Gwarków 9 w Dzielnicy Targówek m.st. Warszawy z dnia 16 czerwca 2009, wydanej przez Prezydenta Miasta St. Warszawy (decyzja Nr 607/OŚ/2009 z dnia 16 czerwca 2009r. znak: OŚ-IV-MSK-7624-196-47-08).
Niniejszym składamy uzupełnienie w/w odwołania od decyzji. Przedmiotowa decyzja została wydana z rażącym naruszeniem przepisów prawa. Między innymi z następujących powodów:
1. Wydanie decyzji przez organ, który był stroną postępowania
Decyzja została wydana przez organ, który jednocześnie jest stroną postępowania i wnioskodawcą. Jest to sytuacja kuriozalna i niezgodna z kodeksem postępowania administracyjnego, gdyż nie jest zapewniona bezstronność organu wydającego decyzję i podważone jest zaufanie obywateli do organów administracji państwowej.
2. Wielokrotnie przekroczone dopuszczalne poziomy emisji dioksyn i furanów
Raport oddziaływania na środowisko przedmiotowej inwestycji przewiduje roczną emisję dioksyn i furanów o wielkości 164 g TEQ. Jest to wyraźnie wyszczególnione w tab. 11.1.21 na str. 188, gdzie w kolumnie emisje roczne dla dioksyn i furanów podano wielkości – dla linii1: 0,000038 Mg/rok (czyli 38 g /rok), dla linii 2 i 3 po 0,000063 Mg/rok (68 g/rok) – w sumie 164 g rocznie. Jest to wielkość gigantyczna jak na jeden zakład. Dla porównania cała roczna emisja w Polsce ze wszystkich źródeł jest szacowana na 1-3 kg TEQ. Jeżeli jedna spalarnia miałaby punktowo wytwarzać tak dużą emisję, to oznaczałoby to katastrofę ekologiczną na miarę Czarnobyla. Jak do tego problemu odnosi się organ wydający decyzję? Na zgłoszoną przez Zielone Mazowsze uwagę odpowiada w uzasadnieniu decyzji lakonicznie:
Z „Raportu…” oraz z przeprowadzonej oceny oddziaływania na środowisko wynika, że przedstawiona sytuacja nie będzie miała miejsca. Ww. Dyrektywa wyraźnie określa poziomy dopuszczalne, które zostały uwzględnione w przedstawionym „Raporcie…” oraz zostaną zachowane na etapie eksploatacji instalacji.
Powyższe stwierdzenie jest całkowicie gołosłowne, niepodparte żadną choćby próbą uzasadnienia podawanej tezy. W świetle danych z Raportu jest ono całkowicie fałszywe. Dyrektywa 2000/76 określa dla spalarni odpadów komunalnych dopuszczalne stężenie dioksyn i furanów na poziomie 0,1 ng TEQ/Nm3. Tymczasem wg danych z Raportu emisja spalin z zakładu będzie wynosić 212 516 Nm3/h (dla linii 2 i 3 po 81 258 m3/h – str. 188 Raportu) i będzie on pracował 7800 godzin rocznie (str. 44 Raportu). Daje to roczną emisję spalin o wielkości 1,65 x 109 Nm3 .
Jeżeli emisja dioksyn (TEQ) wynosi 164 gramy rocznie (164 x 109 ng) to poziom emisji w przeliczeniu na normowany metr sześcienny spalin wynosi aż 100 ng/Nm3. Jest to przekroczenie normy o 1000 razy!
Oznacza to, że decyzja jest niezgodna z obowiązującym prawem.
3. Niezgodność planowanej instalacji z hierarchią gospodarki odpadami
(dyrektywy 91/156/EWG, 2008/98/WE i ustawa o gospodarce odpadami)
Hierarchia gospodarki odpadami określona w dyrektywie 91/156/EWG w sprawie odpadów i krajowej ustawie o odpadach jest następująca: zapobieganie powstawaniu odpadów, recykling (w tym kompostowanie), odzysk energii (spalanie) i na końcu składowanie.
Nowa dyrektywą ramowa 2008/98/WE o odpadach z 22 listopada 2008 wyznacza cele na rok 2020, mówiąc wprost o tworzeniu „społeczeństwa recyklingu”, priorytecie zapobiegania powstawaniu odpadów i recyklingu (w tym kompostowania) nad spalaniem, które ma być unikane w takim samym stopniu, jak w dotychczasowych regulacjach składowanie.
Dyrektywa ta uszczegóławia dotychczasową hierarchię postępowania z odpadami, nakazując rozwijanie w pierwszym rzędzie recyklingu odpadów, a dopiero w ostatniej kolejności unieszkodliwiania przez spalanie bądź składowanie. Istnieje poważna obawa, że w świetle nowej dyrektywy wybudowany zakład już w roku 2020 nie będzie zgodny z obowiązującą wówczas polityką i będzie całkowicie nieprzydatny (zostanie zamknięty).
Już w preambule dyrektywy potwierdza się, że:
(7) W swojej rezolucji z dnia 24 lutego 1997 r. w sprawie wspólnotowej strategii w zakresie gospodarowania odpadami Rada potwierdziła, że naczelnym priorytetem w gospodarce odpadami powinno być zapobieganie ich powstawaniu oraz że ponowne wykorzystanie i recykling materiałów powinny mieć pierwszeństwo przed odzyskiem energii z odpadów, o ile i tylko w takim zakresie, w jakim są to najbardziej ekologiczne z dostępnych metod.
I dalej całkiem wprost:
29) Zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami i z celem utworzenia „społeczeństwa recyklingu” państwa członkowskie powinny popierać stosowanie odpadów posegregowanych w wyniku recyklingu (takich jak papier z odzysku) i o ile to możliwe, nie powinny wspierać składowania lub spalania takich odpadów.
Podkreślmy, że jak z powyższego wynika teraz Unia Europejska w takim samym stopniu jest przeciwna spalarniom, jak dotychczas składowiskom.
Tymczasem projekt zakłada w preferowanym wariancie 2 spalanie aż 94% odpadów trafiających do ZUSOK, co stanowi ponad 40% wytwarzanych w mieście odpadów. Jednocześnie instalacje na terenie ZUSOK będą sortować do recyklingu tylko 6% trafiających tu odpadów, co stanowi 2,7% całości odpadów wytwarzanych w mieście. Obecnie do recyklingu trafia około 5% odpadów, a miasto nie planuje jakichkolwiek działań dla podniesienia tego poziomu. Inwestycja pozwoli podnieść ten wskaźnik w najlepszym razie do 7-8% (nie ma pewności czy w zakładzie nie będą sortowane odpady, które gdyby nie instalacja w ZUSOK nie byłyby sortowane gdzie indziej). Powyższa relacja między skalą recyklingu i termicznego unieszkodliwiania jest sprzeczna z dyrektywową i ustawową hierarchią gospodarki odpadami.
Ustosunkowując się do tych zarzutów w uzasadnieniu decyzji organ napisał:
ZUSOK stanowi część systemu gospodarki odpadami m.st. Warszawy i będzie przetwarzał ok. 36% odpadów komunalnych tzw. odpadów resztkowych, czyli odpadów po selektywnej zbiórce, które będą kierowane do procesów odzysku i recyklingu.
Tymczasem na str 41 Raportu czytamy:
najbardziej racjonalny dla m.st. Warszawy jest wybór Wariantu zakładającego rozwój selektywnego zbierania odpadów, który powinien osiągnąć 20 % całkowitego strumienia wytworzonych odpadów komunalnych oraz z wiodącą technologią termicznego unieszkodliwiania pozostałych odpadów zmieszanych. (…) Jest to wariant najbardziej prorozwojowy i proekologiczny.
Dodatkowo według tabeli ze str. 42 Raportu na 924 tys. t odpadów wytwarzanych w Warszawie w 2020 r. aż 703 tys. t (76%) ma być spalanych w dwóch spalarniach, w tym ZUSOK.
Jest to swoista erystyka inwestora, który odpadami „resztkowymi” lub frakcją „resztkową”, nazywa frakcję stanowiącą ¾ wszystkich wytwarzanych odpadów. Wyraźnie widać też priorytety, czy też hierarchię postępowania z odpadami wg inwestora: aż ¾ do spalania, tylko 1/5 do recyklingu. Taki priorytet stoi w jaskrawej sprzeczności z zapisami wymienionych dyrektyw i ustawy o odpadach.
Planowane przedsięwzięcie jest zgodne z (…) postanowieniami Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE (…), gdzie w zależności od efektywności energetycznej procesu spalania można proces ten uznać za odzyskiwanie energii lub za unieszkodliwianie odpadów. Planowane przedsięwzięcie w rozumieniu zapisów ww. dyrektywy, zgodnie z załącznikiem II, będzie obiektem przetwarzania termicznego przeznaczonym do przetwarzania odpadów komunalnych stałych, który będzie uznany za prowadzący operacje odzyskiwania energii z odpadów, gdyż będzie spełniał warunek określony w ww. dyrektywie tj. jego sprawność energetyczna będzie równa lub większa niż 0,65.
Jest to nieprawda, gdyż zakład nie osiągnie efektywności na poziomie 0,65 co jest wykazane w pkt. 5 niniejszego pisma.
4. Brak przeanalizowania innych wariantów niż spalania odpadów
Raport de facto nie przedstawia wariantów alternatywnych do preferowanego. W raporcie analizowano 3 rozwiązania: rozwiązanie 0 (zachowanie stanu obecnego) i rozwiązanie 1 oraz 2 różniące się zasadniczo jedynie skalą rozbudowy instalacji termicznej (odpowiednio 1 lub 2 nowe linie). Nie rozpatrywano żadnego wariantu, w którym rozwojowi podlegałyby inne technologie niż spalanie, w szczególności bardziej preferowane zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami np. kompostowanie, czy recykling.
Mimo złożenia powyższej uwagi w trakcie postępowania, organ nie zażądał uzupełnienia Raportu o stosowne analizy. Nie porównano wariantu rozbudowy instalacji do termicznej utylizacji z innymi wariantami, np. opisaną w uwagach technologią Eko-AB, sortowniami (opisany przykład Wrocławia), czy technologiami mechaniczno-biologicznymi.
Przedstawiająca w uzasadnieniu Decyzji (pkt. 3.15) odpowiedź do uwagi jest nietrafna i nieprzekonująca:
Z uwagi na to, że ZUSOK stanowi element systemu gospodarki odpadami oraz uwzględniając założenia tj. odzysk i unieszkodliwienie jak największej ilości odpadów w ZUSOK (z selektywnego zbierania oraz z komunalnych odpadów zmieszanych), zachowanie istniejącej instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów oraz maszyn i urządzeń innych instalacji, optymalne wykorzystanie terenu ZUSOK; maksymalny odzysk energii oraz optymalizację kosztów eksploatacyjnych, została wybrana opcja, dzięki której te założenia zostały spełnione.
Mamy tu do czynienia ze stwierdzeniem typu: „polonez jest najlepszym samochodem w swojej klasie”. Opcja został wybrana, ale z dwóch niewiele różniących się. Zielone Mazowsze jest w stanie zaproponować co najmniej kilka zupełnie różnych technologii, spełniających wymienione założenia, które można by porównywać. W dodatku wszystkie byłyby znacznie tańsze, i pozwoliły odzyskać więcej energii niż wybrana opcja (patrz pkt. 8 niniejszego pisma).
W dalszej części organ stara się uzasadnić, że poza ZUSOK w systemie gospodarki odpadami miasta będą stosowane również inne technologie. Nie zmienia to faktu, że aż 76% odpadów w mieście miałoby być spalanych (str. 41-42 Raportu).
Dlaczego nie analizowano np. rozbudowy ZUSOK o technologie mechaniczno – biologiczne? Poniżej prezentujemy podstawowe informacje o tych technologiach:
Instalacje dzielą się na dwie główne grupy:
1. Instalacje mechaniczno-biologicznego przetwarzania MBA,
2. Instalacje mechaniczno-biologicznej stabilizacji MBS.
Główna różnica między MBA a MBS polega na podejściu do frakcji biodegradowalnej. MBA stara się wykorzystać odpady BIO na miejscu – w formie biogazu do produkcji energii elektrycznej i cieplnej. Pozostałość po produkcji biogazu można wykorzystać jako materiał do rekultywacji zdegradowanych terenów. MBS produkuje na bazie lekkiej frakcji palnej i frakcji BIO paliwa zastępcze w celu ich dalszego energetycznego wykorzystania w instalacjach przemysłowych o kaloryczności zbliżonej do węgla brunatnego.
Opis technologii
Biologiczne suszenie
Po przyjęciu i zważeniu zmieszanych odpadów komunalnych następuje ich wstępne rozdrobnienie w do ziarnistości maksymalnej 250 mm. System ten nadaje się do utylizacji odpadów wielkogabarytowych, jak meble tapicerowane, dywany, drewno z gwoździami. Po rozdrobnieniu i wymieszaniu odpad transportowany jest do bunkra – reaktora kompostowego, tzw. „sarkofagu”, o pojemności 900 m3, który zamykany jest betonowa pokrywą. W ciągu 6-7 dni, wskutek nawiewu powietrza i wykorzystując naturalną właściwość odpadu do samonagrzewania się, następuje odparowanie wody zawartej w odpadach. W ten sposób odpady tracą 30% swojej wagi a wilgotność zmniejsza się z 50% do ok. 15-12%. Rozkład temperatury i wilgotności wewnątrz sarkofagu jest sterowany elektronicznie i automatycznie przez system komputerowy, kondensat jest odprowadzany do oczyszczalni ścieków. Po 7 dniach pokrywy reaktora zostają otwarte, a osuszone odpady trafiają na linię sortowniczą.
Obróbka mechaniczna
Zmniejszenie wilgotności odpadów jest warunkiem do ich dokładnego mechanicznego posortowania na specjalnie w tym celu automatycznej linii sortowniczej. W dwóch cyklach dla odpadów lżejszych i cięższych następuje wydzielenie metali żelaznych i nieżelaznych oraz baterii. Frakcja ciężką jest dzielona w cyklonach na lżejszą frakcję energetyczną ( w tym biodegradalną ) oraz na frakcję mineralną, którą można użyć do rekultywacji składowisk lub budowy dróg. Frakcja lekka być również pelletowana i w tej formie jako STABILAT bezpiecznie i nieuciążliwie przewożona transportem kołowym, szynowym lub barkami do odbiorców końcowych, którymi są cementownie lub istniejące elektrociepłownie.
Stabilat – paliwo zastępcze
Stabilat jest pełnowartościowym paliwem składającym się w 2/3 z węgła ze źródeł odnawialnych (wysuszone odpady zielone, drewno, papier, niektóre tekstylia) oraz w 1/3 z produktów powstałych z węgla kopalnego. Jego główną właściwością jest wysoki stopień homogenizacji, co sprawia, że nie występują odstępstwa od średniej kaloryczności, która wynosi ok. 17 MJ/kg produktu, przy 7% wilgotności oraz 2 % frakcji niepalnej (odpady w ZUSOK wg. Raportu tylko ok. 8 MJ/kg).
W zależności od dokładności sortowania dostarczonych 1000 ton odpadów zawiera 300 ton wody, którą traci się poprzez suszenie. W procesie sortowania odzyskuje się około 100 ton piasku i kamieni, 40 ton żelaza, 10 ton złomu kolorowego i 500 kg baterii, pozostałe 550 ton stanowi stabilat.
Budowa i eksploatacja instalacji
Instalacje budowane są w zależności od potrzeb zleceniodawcy, popularne moduły buduje się o wielkości 150000 ton rocznie przyjęcia odpadów. Instalacja to dwie hale z placem manewrowym i magazynami na produkty finalne, które można wybudować na terenie 1 hektara. Koszt budowy jest uzależniony od wyposażenia i rodzaju wybranej instalacji i waha się od 25 do 40 mln euro. Wybudowana w Niemczech instalacja MBS za 42 mln Euro przetwarza 150 000 ton odpadów komunalnych, produkując około 80 000 ton paliwa zastępczego (odbiorcą jest elektrociepłownia), pozostałość to metale żelazne i nieżelazne, oraz szkło i frakcja mineralna. Koszt eksploatacji, czyli przetworzenia jednej tony wynosi około 25 Euro, obciążenie z tytułu amortyzacji przez okres 10 lat wynosi 28 Euro które należy doliczyć do każdej przyjętej tony. Dla przykładu przyjęcie tych samych odpadów komunalnych do spalarni kosztuje 85 Euro, spalarnia odpadów to dodatkowy emitor dwutlenku węgla limitowany dla poszczególnych krajów członkowskich, który będzie musiał być obniżony w innej gałęzi przemysłu (np. cementownie).
Z prostego wyliczenia wynika iż za 600 mln zł które ma (według przewidywań) kosztować rozbudowa ZUSOK do wydajności 312 tys. można zbudować 3,5 instalacji MBS przerabiających 500 tys. t odpadów (według rzeczywistych kosztów i to dla warunków niemieckich!)
5. Niezgodność instalacji z art. 143 Prawa ochrony środowiska oraz z dyrektywą 2008/98/WE
Wbrew zapewnieniom z raportu, wielokrotnie powtarzanym także w uzasadnieniu Decyzji, planowana instalacja nie będzie zgodna z postanowieniami Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE w sprawie odpadów, gdyż zakład nie będzie mógł być zaliczony do zakładów odzysku energii (R1), gdyż nie będzie spełniał warunku dyrektywy o sprawności energetycznej nie mniejszej od 0,65 i będzie musiał być zaliczony do zakładów utylizacji (D10). W naszych uwagach przedstawiliśmy konkretne wyliczenia sprawności na podstawie wielkości zawartych w Raporcie:
Biorąc pod uwagę dane z Raportu podane na stronie 65:
8,65 MJ/kg w odpadach / 3,6 –> 2,4 MWh /tona x 312 000 ton –> 750 GWh energii chemicznej w śmieciach
Wariant z wyłączną produkcją energii elektrycznej:
16,6 MWel x 7800h –> 129,5 GWh/rok
0 MWh th
R1/D10 = ( 129,5 x 2,6 + 0 )/750 = 0,44 ( nie spełnia R1 czyli D10 )
Wariant z produkcją skojarzoną
10,4 MW el x 7800 h –> 81,2 GWh el/rok
25 MW th x 7800 h –> 195 GWh th/rok
R1/D10 = ( 81,2 x 2,6 + 195 x 1,1 )/750 –> 0,56 ( nie spełnia R1 czyli dalej D10 )
(w rzeczywistości wzór jest bardziej skomplikowany, dolicza jeszcze energię dodaną z zewnątrz i sumę energii paliw pomocniczych, dodatkowo mamy odpady medyczne które podniosą GWh w mianowniku – formuła R1/D10 będzie jeszcze mniej korzystna)
W uzasadnieniu do Decyzji (pkt. 3.14) organ nie przedstawił żadnych kontrwyliczeń czy nowych danych, ani w żaden sposób nie ustosunkował się do wyliczeń przedstawionych przez stowarzyszenie, ograniczając się do ponownych solennych i nie popartych jakimikolwiek argumentami, zapewnień o tym, że zakład „będzie uznany za prowadzący operacje odzyskiwania, gdyż będzie spełniał warunek określony w dyrektywie”.
Tym samym organ nie odniósł się merytorycznie do uwagi i nie uznał za stosowne wyjaśnić bardzo poważnego zarzutu do przedmiotowej inwestycji naruszając przepisy kpa o tym, że organy administracji mają działać wnikliwie, z zachowaniem troski o interes społeczny i przestrzeganie przepisów prawa.
Nie spełnienie wymagań formuły R1/D10, zapisanej w nowej ramowej dyrektywie o odpadach 2008/98/EU, która powinna być implementowana do prawa krajowego przed 10.12.2010 roku powinno być traktowane jak nie spełnienie normy BAT dla najlepszej dostępnej techniki. Tym samym instalacja preferowana przez inwestora nie spełnia wymagań art. 143 Prawo ochrony środowiska.
6. Niezgodność przedsięwzięcia z dyrektywą 2004/8 kogeneracyjną i 2006/32 o efektywności rynku energetycznego
W swoich uwagach stowarzyszenie podniosło problem braku zgodności inwestycji z powyższymi dyrektywami z uwagi na nadmiar podaży energii cieplnej w Warszawie, co powoduje, że ciepło które będą dostarczać nowe linie w ZUSOK będzie konkurencją dla istniejących elektrociepłowni i nie może być uwzględniane jako „zielona energia”, gdyż spowoduje spadek efektywności istniejących zakładów kogeneracji węglowej (będą produkowały mniej ciepła, przy tej samej produkcji energii elektrycznej, czyli przy tym samym spalaniu węgla), które UE wspiera, jako efektywne energetycznie. Oznacza to, że nadmiarowe – z punktu widzenia bilansu energetycznego miasta – ciepło wyprodukowane w ZUSOK nie będzie mogło być zaliczone jako ‘zielona energia’ (bo nie zastąpi spalania węgla), ani do energii uzyskanej przy obliczaniu efektywności w celu oceny czy zakład prowadzi proces odzysku energii (R1) czy termicznego unieszkodliwiania odpadów (D10).
Odnosząc się do tej uwagi organ (pkt. 3.13) wykazał się całkowitą niekompetencją całkowicie myląc pojęcia i pisząc wyłącznie o braku w mieście nadwyżki energii elektrycznej. Do bilansu energii cieplnej nie odniósł się w ogóle, tym samym zupełnie nie odpowiadając na treść uwagi! Jest to oczywiste naruszenie przepisów regulujących postępowanie w sprawie ocen oddziaływania na środowisko, które nakazują urzędowi odnieść się do wszystkich uwag i wniosków złożonych w postępowaniu z udziałem społeczeństwa.
Ponieważ nie przedstawiono żadnych kontrargumentów, należy sądzić, że wskazane przez stowarzyszenie naruszenie w/w dyrektyw ma miejsce.
7. Niezgodność przedsięwzięcia z dyrektywą 94/62/WE opakowaniową
Polska ma obowiązek osiągnięcia poziomów recyklingu opakowań określonych dyrektywą 94/62/WE („opakowaniową”) i krajową ustawą o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, które np. dla roku 2015 wynoszą 55%. Ponieważ po realizacji projektu spalanych będzie aż 40% wytwarzanych w mieście odpadów, wielkości pozostawione recyklingowi nie będą wystarczające, aby osiągnąć wymagane poziomy recyklingu opakowań, które stanowią ok. 1/3 odpadów komunalnych.
Ponadto miasto poza rozbudową ZUSOK nie planuje żadnych innych działań i inwestycji mogących podnieść poziom recyklingu opakowań. Należy zatem stwierdzić, że przedmiotowe przedsięwzięcie jest jedynym dużym przedsięwzięciem miasta z gospodarki odpadami w perspektywie najbliższych 5-7 lat. Musi zatem umożliwiać osiągnięcie obowiązujących poziomów odzysku opakowań. Ponieważ warianty przedsięwzięcia analizowane w Raporcie tego nie zapewniają, żaden z nich nie może być uznany za wariant najkorzystniejszy dla środowiska.
Co więcej, problem dotrzymania poziomów recyklingu opakowań nie był w ogóle analizowany w Raporcie, co jest kolejnym jego brakiem.
Do powyższej uwagi prawidłowo złożonej w terminie na składanie uwag organ nie odniósł się w uzasadnieniu Decyzji. Jest to oczywiste naruszenie przepisów regulujących postępowanie w sprawie ocen oddziaływania na środowisko, które nakazują urzędowi odnieść się do wszystkich uwag i wniosków złożonych w postępowaniu z udziałem społeczeństwa.
Ponieważ nie przedstawiono żadnych kontrargumentów, należy sądzić, że wskazane przez stowarzyszenie naruszenie w/w dyrektyw ma miejsce.
8. Brak bilansu energetycznego dla inwestycji
W Raporcie, jak i w uzasadnieniu Decyzji szeroko szermuje się hasłem odzysku energii z odpadów. Tymczasem nigdzie nie przedstawiono jakiegokolwiek porównania wielkości energii odzyskiwanej z odpadów w planowanej instalacji z wielkościami możliwymi do odzyskania przy zastosowaniu innych technologii. Jest to czysta propaganda, gdyż fakty są całkowicie inne – spalanie odpadów jest gigantycznym marnowaniem energii.
W naszych uwagach (pkt. 2) pokazywaliśmy jak mikroskopijną ilość energii będzie odzyskiwał zakład, a także żądaliśmy uzupełnienia Raportu o rzetelne dane porównawcze o energii możliwej do odzyskania w procesie termicznym w stosunku do energii włożonej w produkcję poszczególnych rodzajów surowców oraz o bilansie energii odzyskanej do włożonej dla ZUSOK. Żądaliśmy również porównania bilansu energetycznego dla wariantów opisanych w Raporcie oraz dla wariantu zakładającego zwiększenie recyklingu i kompostowania zamiast rozbudowy instalacji termicznych.
W uzasadnieniu Decyzji (pkt. 3.2) organ stwierdził jedynie lakonicznie:
W procesie termicznej utylizacji odpadów energia elektryczna i cieplna wytwarzana przez ZUSOK, stanowi produkt uboczny, a jej wytwarzanie nie jest głównym celem funkcjonowania instalacji. Wykorzystanie energii w przypadku tej instalacji ma na celu ograniczenie jej strat. Bilans energetyczny został przedstawiony w „Raporcie …” w rozdziale 6.4.
W rozdziale 6.4 zatytułowanym Zakładane Parametry Techniczne Instalacji próżno szukać jakiegokolwiek bilansu energetycznego instalacji, a już na pewno nie znajduje się tam to, czego żądaliśmy: w/w porównań. Porównania zawarte w rozdziale 9.5 nie spełniają naszego żądania, gdyż zawierają jedynie dane odnośnie mocy dla poszczególnych opcji spalarniowych, bez porównania z innymi technologiami. Po raz kolejny organ de facto nie ustosunkował się do zgłoszonej uwagi.
Ponieważ organ nie uznał za stosowne zażądać od wnioskodawcy przedmiotowych danych, zamieszamy je my (wg: J. Morris, D. Canzoneri – „Recycling Versus Incineration. An Energy Conservation Analysis”, Seattle, USA, 19.02.1992):
Porównanie ilości energii uzyskanej ze spalenia 1 kilograma surowca do energii zaoszczędzonej w przypadku jego recyklingu (lub kompostowania dla odpadów organicznych) – kJ/kg:
Tworzywo | Spalanie | Recykling |
---|---|---|
Odpady organiczne | 2744 kJ/kg | 3649 kJ/kg (kompostowanie) |
Papier / tektura | 7071 kJ/kg | 28321 kJ/kg |
Tekstylia | 6978 kJ/kg | 41868 kJ/kg |
Opony | 14772 kJ/kg | 47799 kJ/kg |
Tworzywa sztuczne | 16181 kJ/kg | 87878 kJ/kg |
Jak wynika z powyższych danych ogólnych spalanie jest wielkim marnowaniem energii. Raport oddziaływania na środowisko nie zajął się tematem wyboru optymalnej technologii pod względem odzyskania / zachowania jak największej ilości energii (co nie przeszkodziło w szerokim szermowaniu hasłem odzysku energii), a organ, mimo stosownego wniosku zgłoszonego w udziale społecznym, nie zażądał uzupełnienia Raportu. Wychodzi na to, że temat który jest myślą przewodnią całej technologii, a ma doniosłe znaczenie ekologiczne, w ogóle organu nie interesuje, a w konsekwencji nieświadomie(?) dopuszcza do gigantycznego marnowania energii.
9. Brak podania wielkości emisji gazów cieplarnianych
Raport oddziaływania na środowisko nie zawiera żadnych danych odnośnie wielkości emisji CO2 i innych gazów cieplarnianych.
Do naszej uwagi w tej sprawie (pkt. 3) organ ustosunkowuje się następująco (pkt. 3.4):
Rozbudowa ZUSOK-u nie spowoduje wzrostu emisji gazów cieplarnianych. Energia
pozyskiwana z odpadów zastępuje paliwa kopalne, co powoduje zmniejszenie emitowanych do powietrza zanieczyszczeń, głównie dwutlenku węgla (CO2) oraz metanu z tytułu zmniejszenia ilości odpadów umieszczanych na składowisku odpadów.
Energia pozyskana z odpadów nie zastąpi paliw kopalnych, gdyż jak wyjaśnialiśmy powyżej (patrz pkt. 6) w sytuacji nadmiaru energii cieplnej na lokalnym rynku, przy niedoborze energii elektrycznej uruchomienie nowego źródła energii cieplnej spowoduje, że warszawskie elektrociepłownie będą sprzedawać mniej energii cieplnej, ale nadal tyle samo energii elektrycznej, do wytworzenia której będą spalać nadal tę samą ilość paliw kopalnych. Spadnie jedynie ich efektywność cieplna.
Należy podkreślić, że Polskę obowiązują limity produkcji CO2 i chociaż spalarnie odpadów nie będą musiały kupować pozwoleń na emisje to jednak wyemitowany przez nie CO2 jest wliczany do ogólnej puli emisji dla kraju i o tyle mniej emisji pozostanie dla polskiego przemysłu, w tym cementowni, czy energetyki. Dlatego społeczeństwo powinno być poinformowane jak duża wielkość emisji będzie musiała być co roku przeznaczana na spalarnię.
10. Skandaliczne postępowanie z toksycznymi żużlami
W tabeli na str 138 Raportu napisano, że efektywność redukcji masy odpadów będzie wynosiła dla wariantu 1: 93%, a dla wariantu 2: 94%. Osiągnięto ten wynik nie zaliczając żużli powstających w procesie spalania (a będą ich aż 92 tys. t) do odpadów. Było to możliwe dzięki przewidzeniu w zakładzie nowego procesu technologicznego – waloryzacji i obróbki żużli.
Jest to jednak tylko teoria. Choćby dlatego, że dokładnie to samo obiecywano budując ZUSOK, w ulotce z 1997 r (pod tytułem ‘Czy wiesz o co chodzi?’). czytamy: ‘pozostałe odpady: popiół, pył, żużel, zostaną związane w bezpieczny ekologicznie beton, co umożliwi jego dalsze gospodarcze wykorzystanie’. Oczywiście w rzeczywistości nic takiego nie ma miejsca, o czym można zresztą dowiedzieć się z Raportu.
Nie inaczej będzie i tym razem. Można o tym wnioskować choćby z ilości miejsca jakie poświęcono temu procesowi w Raporcie. Pkt. 6. Charakterystyka technologii termicznej zajmuje w Raporcie 28 stron, pkt 7. Charakterystyka technologii – sortownia – 3 strony. Technologii waloryzacji żużli poświęcono… jeden akapit – na str 11 i powtórzony raz jeszcze na str. 47. Nie dowiemy się z niego jakie są dane techniczne procesu, doświadczenia krajowe i zagraniczne, toksyczność gotowego produktu, odporność na wymywanie toksyn itd. Najlepiej przytoczmy go w całości:
Proces waloryzacji i obróbki żużli polegać będzie na obróbce mechanicznej celem uzyskania odpowiedniej frakcji handlowej oraz okresowym składowaniu żużla w kwaterach w hali po kompostowni (przez co najmniej 4 – 6 tygodni), zapewniającym dojrzewanie żużla. Po sezonowaniu żużel będzie tymczasowo składowany na placu składowania żużla. Gotowy produkt będzie przeznaczony na zbyt dla celów przemysłowych – produkcji materiału na podbudowę dla drogownictwa.
Czyli pięknie brzmiący termin ‘proces waloryzacji żużli’ sprowadza się do rozdrobnienia i przesiania oraz zrzucenia na pryzmę na kilka miesięcy. A potem toksyny szeroko w świat!
W związku z powyższym nie ma żadnych podstaw do kwalifikowania powstających w ZUSOK żużli inaczej jak odpady, i to niebezpieczne. Nie przedstawiono żadnych konkretnych technologii które spowodowałyby możliwość ich zastosowania w budownictwie (jak wiadomo wszelkie materiały i wyroby dopuszczone do stosowania w budownictwie muszą posiadać certyfikaty i atesty). Dlatego domagamy się:
– albo zaliczania powstających żużli do odpadów;
– albo przedstawienia i analizy rzeczywistych technologii przetwarzania żużli w produkty nietoksyczne.
Na dzień dzisiejszy należy podsumować, że ZUSOK w wariancie 2 będzie zamieniał 312 tys. t odpadów komunalnych na m.in. 92 tys. t żużli i ok. 460 tys. t dwutlenku węgla.
Rzeczywista efektywność redukcji masy odpadów będzie wynosiła jedynie 66%, czyli porównywalnie jak dla zakładu w technologii MBT, którego koszt byłby 5-10 razy niższy niż dla rozbudowy ZUSOK.
Na powyższą uwagę wniesioną w terminie dla udziału społecznego organ w uzasadnieniu Decyzji napisał odpowiedział jedynie 2 zdaniami:
Przedstawiony w „Raporcie …” sposób waloryzacji i obróbki żużli został sporządzony w oparciu o europejskie doświadczenia zakładów termicznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych oraz o najlepsze dostępne techniki dla spalania odpadów. Przedstawiona technologia waloryzacja żużli pozwala na otrzymanie materiału, który będzie mógł zostać wykorzystany jako kruszywo.
Żadnych argumentów, wyjaśnienia, udowodnienia gołosłownych stwierdzeń. Oburza, że urząd beztrosko ignoruje sposób postępowania z wysoce toksycznymi odpadami z procesu spalania. Lakoniczny opis Raportu nie pozostawia złudzeń – żużle zostaną jedynie rozdrobnione i po przeleżeniu przez kilka miesięcy zostaną uznane za w pełni bezpieczne – bez zastosowania jakichkolwiek technologii fizycznych czy chemicznych mających na celu zabezpieczenie przed wydostawaniem się wysoko toksycznych substancji do środowiska. Jest to skandaliczne i karalne niedbalstwo urzędu, mogące doprowadzić do zagrożenia zdrowia i życia wielu ludzi. Jest to także naruszenie przepisów kpa mówiących o tym, że urząd działa wnikliwie, z dochowaniem wszelkiej staranności i w trosce o interes społeczny.
11. Brak właściwego udziału społecznego i konsultacji społecznych
Postępowaniu o wydanie decyzji środowiskowej nie towarzyszyła jakakolwiek forma konsultacji społecznych – choć bardzo rozbudowane procesy konsultacyjne są normą przy podejmowaniu decyzji o tego typu obiektach w innych miastach kraju, nie mówiąc już o zagranicznych.
Według naszej wiedzy urząd miasta o 21 dniowym terminie na składanie uwag i wniosków poinformował jedynie ogłoszeniem zamieszczonym na stronie internetowej miasta stołecznego Warszawy, na tablicach informacyjnych Biura Ochrony Środowiska i Urzędu Dzielnicy Targówek oraz w miejscu realizacji przedsięwzięcia tj. na ogrodzeniu przedmiotowego Zakładu. Nie podjęto żadnych z wymienionych poniżej prostych, często bezkosztowych, zwyczajowo przyjętych w takich sytuacjach sposobów dotarcia z informacja do ‘zainteresowanego społeczeństwa’’:
1. Informacji o 21-dniowym terminie na składanie uwag nie zamieszczono na głównej stronie witryny internetowej urzędu miasta.
2. Informacji o 21-dniowym terminie na składanie uwag nie zamieszczono na głównej stronie witryny internetowej urzędu dzielnicy.
3. Informacji o 21-dniowym terminie na składanie uwag zamieszczono w witrynie internetowej urzędu miasta w dziale ‘Konsultacje społeczne’. Informację tę zamieszczono w tym dziale dopiero ok. tygodnia po rozpoczęciu biegu 21-dniowego terminu – prawdopodobnie na skutek pisma stowarzyszenia Zielone Mazowsze i artykułu na jego witrynie internetowej – co jednakże nie może być uznane za skuteczne.
4. Informacji o 21-dniowym terminie na składanie uwag nie zamieszczono na stronie internetowej ZUSOK.
5. Informacji o 21-dniowym terminie na składanie uwag nie zamieszczono na stronie internetowej www.stolicaczystosci.pl.
6. Informacji o 21-dniowym terminie na składanie uwag nie zamieszczono na stronie internetowej Biura Ochrony Środowiska.
7. Informacji o 21-dniowym terminie na składanie uwag nie zamieszczono na stronie internetowej Zarządu Oczyszczania Miasta.
8. Informacji o 21-dniowym terminie na składanie uwag nie zamieszczono w płatnych ogłoszeniach w prasie lub mediach elektronicznych.
9. Informacji o 21-dniowym terminie na składanie uwag nie przekazano do mediów.
10. W powyższej sprawie nie przeprowadzono żadnej konferencji prasowej.
11. Informacji o 21-dniowym terminie na składanie uwag nie została umieszczona w ulotkach, które kilka tygodni wcześniej rozesłano do wszystkich mieszkańców dzielnicy Targówek – co należy uznać za wyjątkowo skandaliczne. Z jednej strony pisze się jaka spalarnia będzie dobra i potrzebna, ale nie informuje się o tym, że wkrótce będzie można wyrazić swoje zdanie na ten temat. Jest to sposób na zmylenie mieszkańców.
12. Informacji o 21-dniowym terminie na składanie uwag nie zamieszczono w żadnych specjalnych publikacjach – plakatach, ulotkach itp.
13. O 21-dniowym terminie na składanie uwag nie zawiadomiono w pismach organizacji pozarządowych, choćby uczestniczących w Warszawskim Okrągłym Stole Odpadowym.
14. W związku z możliwością składania uwag nie przeprowadzono jakiegokolwiek spotkania konsultacyjnego, debaty itp.
15. Na żadnej ze stron internetowych nie udostępniono też podstawowych materiałów o inwestycji – Raportu oddziaływania na środowisko czy Studium Wykonalności.
Co więcej w trakcie trwania postępowania w mediach nie ukazał się ani jeden artykuł o postępowaniu i o możliwości składania uwag. Jest to bardzo dziwne dla inwestycji o wartości 600 mln zl. Świadczyć to może tylko o istniejącej blokadzie mediów dla tego tematu. Pikanterii dodaje fakt, że w tym samym czasie urzędowi nie zabrakło sił i środków na przeprowadzenie konsultacji społecznych w sprawie… wybiegów dla psów w dzielnicy Śródmieście.
W związku z tym zarzucamy, że organ w sposób oczywisty naruszył art. 6 pkt. 2 Konwencji o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska z 25 czerwca 1998r. (Konwencja z Aarhus), który brzmi:
Zainteresowana społeczność będzie poinformowana, odpowiednio bądź poprzez publiczne ogłoszenie, bądź indywidualnie, na wczesnym etapie procedury podejmowania decyzji w sprawach dotyczących środowiska, i w sposób właściwy, terminowy i skuteczny.
Podkreślamy słowa „właściwy” i „skuteczny”. Organ nie podjął jakichkolwiek działań, które umożliwiłyby dotarcie z informacją o toczącej się procedurze do mieszkańców miasta, czy choćby dzielnicy Targówek. Nawet tak prostych i tanich jak zawieszenie bannera na głownej stronie maista, dzielnicy, ZUSOK, czy Zarządu Oczyszczania Miasta. Nie poinformowano także mediów. Dlatego też stwierdzamy, że „zainteresowane społeczeństwo” nie zostało poinformowane o procedurze w sposób „skuteczny”.
12. Brak wystarczającego czasu na zapoznanie się z materiałem
21-dniowy termin jaki dano społeczeństwu na zapoznanie się z aktami sprawy i wyrażenie uwag w żadnym razie nie można uznać za wystarczający dla zapoznania się z tak obszernym i specjalistycznym materiałem, zwłaszcza przez mieszkańców bez specjalistycznego wykształcenia.
Organ w uzasadnieniu Decyzji (pkt. 3.20) całkowicie zbagatelizował zarzut:
Wskazany przez organ 21-dniowy termin składania uwag i wniosków w sprawie jest zgodny z przepisem art. 32 ustawy Prawo ochrony środowiska i, co widać po ilości zgłoszonych uwag i wniosków, wystarczający na zapoznanie się z dokumentacją. Ponadto należy mieć na uwadze, iż każdy zainteresowany podmiot mógł zapoznać się z „Raportem…” na zasadach dostępu do informacji publicznej o środowisku na każdym etapie postępowania już od dnia złożenia do organu wniosku z „Raportem…”.
Tymczasem art. 6 pkt. 3 Konwencji o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska z 25 czerwca 1998r. (Konwencja z Aarhus) brzmi:
Procedury umożliwiające udział społeczeństwa zawierać będą rozsądne ramy czasowe dla różnych etapów, które zapewnią dostateczny okres czasu na poinformowanie społeczeństwa, zgodnie z postanowieniami ustępu 2, i na przygotowanie się i efektywne uczestniczenie przez społeczeństwo w podejmowaniu decyzji w sprawach dotyczących środowiska.
Mamy tu zatem do czynienia z oczywistym złamaniem powyższego przepisu. Powoływanie się na rzekomą obfitość złożonych wniosków (ledwie 8 wniosków w 1,5 mln mieście) jest szczytem bezczelności. To, że ktoś potrafi się zmobilizować, przestudiować społecznie kilkusetstronicową dokumentację, kosztem swojego snu, zdrowia i życia rodzinnego nie może być dla nikogo argumentem za tym, że okres był wystarczający.
13. Nierzetelność i manipulacje przy porównywaniu wariantów
Stowarzyszenie w swoich uwagach (pkt. 20) zarzuciło Raportowi nierzetelność i manipulacje. Dotyczyło to przede wszystkim porównania wariantów inwestycji:
Porównanie poszczególnych wariantów (rozwiązań) zostało dokonane pobieżnie, bez określenia ścisłych, mierzalnych kryteriów, uznaniowo i tendencyjnie.
Oto próbka tendencyjności (str 62):
Rozwiązanie nr 2 nie wymaga konieczności powiększenia terenu zajmowanego przez ZUSOK, bowiem wszystkie funkcje technologiczne zostaną zlokalizowane w istniejących obiektach. Najważniejszym atutem jest wykorzystanie istniejącego budynku po kompostowni dla przewidywanej nowej linii sortowania odpadów surowcowych, instalacji do waloryzacji żużla oraz maszynowni z turbozespołem.
Jest to nieprawda, gdyż z terenu ZUSOK w rozwiązaniu 2 usunięto urządzenia kompostowni i przeniesiono je do ZUO Radiowo w celu kompostowania odpadów zielonych. W rozwiązaniu 1 na terenie ZUSOK nie starczyło miejsca na proces waloryzacji żużla. Z punktu widzenia bezstronnej oceny jest mało istotne czy na terenie ZUO Radiowo będzie znajdować się nowa linia kompostowania, czy linia do waloryzacji żużla, a ciężarówki kursujące z Targówka będą wozić żużel, czy odpady zielone.
A oto przykład pobieżności, uznaniowości i braku ścisłych, mierzalnych kryteriów (str 117):
Analizując brane pod uwagę rozwiązania funkcjonalności ZUSOK oraz maksymalnego wykorzystania istniejących instalacji i infrastruktury, bez konieczności powiększania obszaru zajmowanego przez zakład, najlepszym jest Rozwiązanie nr 2.
Rozwiązanie to jest najkorzystniejsze z punktu widzenia osiągnięcia zakładanych celów gospodarki odpadami komunalnymi, narzuconych przez prawo oraz plany gospodarki odpadami wyższego rzędu – KPGO 2010 oraz WPGO dla Mazowsza na lata 2007-2011.
Umożliwia ono osiągnięcie wymogu prawnego, jakim jest redukcja składowania odpadów ulegających biodegradacji oraz przetworzenia zmieszanych odpadów komunalnych z odzyskiem energii elektrycznej i cieplnej. Osiągnięta redukcja masowa odpadów dostarczonych do instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów z odzyskiem energii, wyniesie ponad 90 %. Zastosowanie tego rozwiązania pozwoli na przerobienie około 38 % całkowitej ilości odpadów wytwarzanych w m.st. Warszawie.
Poza całkowicie fałszywym kryterium, jakim jest zmieszczenie się na terenie ZUSOK jedynym konkretnym kryterium zdaje się być wyłącznie wielkość przetwarzanych odpadów – im więcej tym lepiej. Rozwiązanie pozwalające wybudować 3 linie spalania byłoby jeszcze lepsze. Nie ma nic o kosztach, o zgodności z dyrektywami unijnymi. Ocenie nie podlega choćby ilość emitowanych Zanieczyszczeń – a przecież 2 linie emitują ich dwukrotnie więcej niż jedna (str. 186).
Dlatego też domagamy się porównania poszczególnych analizowanych wariantów (także nie spalarniowych) na zasadzie analizy wielokryterialnej w ujęciu mierzalnym, w której ocenie będą podlegały wszystkie aspekty, m.in. wielkości wytwarzanych zanieczyszczeń, stopień przybliżania miasta do wypełniania poszczególnych obowiązków dyrektywowych, efektywność ekonomiczna, a także społeczne – np. tworzona liczba nowych miejsc pracy, w tym dla osób tzw. wykluczonych, czy dyskryminowanych na rynku pracy. Zielone Mazowsze występowało już o przeprowadzenia takiej analizy wielokryterialnej rok temu w ramach WOSO – pismem do dyrektora Biura Ochrony Środowiska – niestety bezskutecznie.
Cytat ze str. 129
W przypadku kompostowania odpadów, kraje „starej” Unii Europejskiej od dawna zaprzestały przekształcania biologicznego zmieszanych odpadów komunalnych i skoncentrowały się na kompostowaniu odpadów zielonych. (…)
Zaleca się, aby procesowi fermentacji beztlenowej poddawana była frakcja organiczna, wydzielona ze zmieszanych odpadów komunalnych
Autorzy wykazali się całkowitym brakiem wiedzy na temat systemów mechaniczno-biologicznych:
– „klasycznych” MBT z kompostowaniem frakcji biologicznej jako DEPONAT
– fermentacyjnych systemów MBT z fermentacją frakcji biologicznej
– systemów mechaniczno-biologicznej stabilizacji MBS z suszeniem frakcji biologicznej jako STABILAT
– systemów mechaniczno-fizycznej stabilizacji MPS z wykorzystaniem do suszenia gazu składowiskowego.
Dla tych instalacji, które wg wytycznych BREF/BAT z roku 2006 (eippcb.jrc.es) są przeznaczone wyłącznie dla wymieszanych odpadów pozostałych ( 20 03 01 ), istnieje w „starych” państwach Unii ponad 250 instalacji referencyjnych, w tym duże i nowoczesne jak
– MBA w Lipsku ( 300 tys. ton rocznie )
www.youtube.com/watch?v=cpKWDjS4sJY
– MBS w Dreźnie ( 105 tys. ton rocznie )
www.youtube.com/watch?v=gPlBjVQJ5K8
Instalacje mechaniczno-biologiczne rozwiązują problem odpadów komunalnych w takich metropoliach jak m.in. w aglomeracji berlińskiej (5 instalacji, w sumie 830 tys. ton przerobu rocznie), w Dreźnie (1 instalacja, 105 tys. ton rocznie) , w Lipsku (1 instalacja , 300 tys. ton rocznie) lub w Londynie (2 instalacje, 300 tys. ton rocznie).
Wnioskujemy o porównanie tych instalacji, lub instalacji berlińskich do proponowanych wariantów termicznych w następujących punktach:
1. bilans CO2
2. bilans energetyczny (zakładając spalanie paliw alternatywnych w cementowniach w woj. świętokrzyskim)
3. bilans emisyjny
4. analizę inwestycyjną i finansową
Sortowanie odpadów opakowaniowych zbieranych selektywnie lub kompostowanie/fermentacja odpadów kuchennych zbieranych selektywnie jest jak najbardziej pożądane, technik tych jednak nie należy mieszać z technologiami zarezerwowanymi wg BREF/BAT dla odpadów wymieszanych , wtórnych i takich, których nie dało się poddać recyklingowi.
W tym kontekście zupełnie niezrozumiały jest zapis porównawczej tabeli referencyjnej ze str 132-133, gdzie selektywna zbiórka u źródła jest traktowana jako „wada”. Przypomnieć w tym miejscu należy, że takie traktowanie zbiórki selektywnej stoi w sprzeczności z hierarchią postępowania z odpadami w myśl dyrektywy 2006/12/EU oraz z zapisami „Zielonej Księgi o Bioodpadach z 3.12.2008” , projektem „dyrektywy RES” i kwotami odzysku materiałowego z dyrektywy 2008/98/EU oraz 1994/62/EU.
Powyższe zarzuty w uzasadnieniu Decyzji (pkt. 3.17) organ skwitował tylko jednym zdaniem:
W rozdziale 9.6 „Raportu …” dokonano analizy wpływu rozważanych rozwiązań alternatywnych na środowisko. Zostały przedstawione wyniki analizy czynników ekologicznych, wskaźniki efektywności redukcji masy odpadów dla poszczególnych rozwiązań oraz bilanse energetyczne.
Organ zatem wbrew art. Kpa nie zażądał uzupełnienia raportu o niezbędne dane tak, żeby służył on realnym porównaniem pomiędzy poszczególnymi, różnorodnymi wariantami technologicznymi. Wszystkie manipulacje i nieprawdy nie zostały sprostowane. Tym samym organ nie zrobił nic, aby zapewnić postępowaniu bezstronność i rzetelność. Nie podjęto też jakiejkolwiek próby rozpatrzenia poszczególnych zarzutów stowarzyszenia.
14. Brak wariantowania lokalizacji
Stowarzyszenie w swoich uwagach (pkt. 21) zarzuciło Raportowi brak anlizy wariantów lokalizacji dla inwestycji:
Nie przeprowadzono analizy różnych wariantów lokalizacji przedsięwzięcia (którego zasadniczym elementem ma być budowa 1-2 nowych linii do spalania odpadów). Kwestii tej poświęcono jedynie półstronicowy rozdział 9.3.1, gdzie uzasadniono, że teren obecnego ZUSOKu jest najlepszą lokalizacją inwestycji, gdy znajduje się na nim obecny Zakład z pełną infrastrukturą. Naszym zdaniem w Raporcie powinno być wskazanych kilka lokalizacji wariantowych i ocenione oddziaływania na środowisko dla każdej z nich.
Organ w uzasadnieniu Decyzji (pkt. 3.9) odpowiedział na zarzut następująco:
Analiza lokalizacji przedsięwzięcia została przeprowadzona w rozdziale 9.3.1 „Raportu …”. Analizie poddano następujące potencjalne lokalizacje dla instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych: Elektrociepłownia Żerań, Elektrociepłownia Siekierki, Elektrociepłownia Kawęczyn, teren obecnego ZUSOK, teren kompostowni Radiowo, lokalizacja w Mszczonowie, lokalizacja w Górze Kalwarii na terenie składowiska Łubna II.
Najlepiej przytoczmy rozdział 9.3.1 Raportu w całości:
9.3.1 Wybór lokalizacji dla Zakładu Termicznego Unieszkodliwiania Odpadów z odzyskiem energii
ZUSOK jest jedyną instalacją do termicznego unieszkodliwiania odpadów, zlokalizowaną na terenie m.st. Warszawy. Teren lokalizacji Zakładu objęty Miejscowym Planem zagospodarowania przestrzennego, który wskazuje, że miejsce to jest przeznaczone dla prowadzenia działalności związanej z unieszkodliwianiem odpadów komunalnych. Teren ten jest przygotowany pod względem infrastruktury pod rozbudowę lub modernizację istniejącej instalacji. Doświadczenie ZUSOK w eksploatacji zakładu termicznego unieszkodliwiania odpadów oraz prowadzony monitoring pokazują, Ŝe instalacja do termicznego unieszkodliwiania odpadów w ZUSOK działa sprawnie i bezpiecznie, w związku z czym nie wzbudza krytyki opinii społecznej. Ponadto posiada niezbędną infrastrukturę zapewniającą odbiór wytworzonej energii cieplnej i elektrycznej. Pewną krytykę lokalnej społeczności powoduje kompostownia, będąca znacznym źródłem uciążliwości zapachowej w otoczeniu ZUSOK. Mimo ciągłych działań ZUSOK ograniczających tę uciążliwość istniejący stan w zakresie oddziaływania zapachowego nie jest w pełni satysfakcjonujący. Dlatego też przewidywana w ramach modernizacji i rozbudowy części termicznej likwidacja kompostowni przyczyni się do zdecydowanej poprawy jakości powietrza w otoczeniu ZUSOK. Funkcjonujący Zakład wtopił się w lokalny krajobraz i uzyskał akceptację społeczną, co jest bardzo istotne dla możliwości jego dalszej rozbudowy w kierunku zwiększenia wydajności instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów, w związku z czym nie ma potrzeby rozważania alternatywnej lokalizacji w prawobrzeżnej części Warszawy. W obecnej sytuacji, rozwiązanie problemów gospodarki odpadami m.st. Warszawy jest sprawą naglącą i wymagającą jak najszybszego rozwiązania i przystąpienia do prac realizacyjnych. Wynika to z polskich i unijnych uregulowań prawnych oraz dokumentów strategicznych dla województwa oraz m.st. Warszawy. Konieczne jest zwiększenie ilości
odpadów zbieranych selektywnie, poddanych przetworzeniu oraz ograniczenie ilości składowanych odpadów (tym bardziej, że wolna pojemność składowania dostępna dla odpadów z miasta i opłacalna cenowo jest ograniczona). W związku z powyższym, teren ZUSOK, który w chwili obecnej jest miejscem przygotowanym zarówno pod względem infrastruktury oraz działań planistycznych jest miejscem najbardziej wskazanym pod rozbudowę instalacji do termicznego unieszkodliwiania odpadów.
Podsumowanie
Wobec powyższego modernizacja i rozbudowa instalacji na terenie ZUSOK przy ul. Gwarków 9 jest z punktu widzenia społecznego, środowiskowego i gospodarczego jest rozwiązaniem najkorzystniejszym.
Prosimy, aby organ odwoławczy sam ocenił czy powyższych kilka zdań można nazwać analizą lokalizacji i gdzie tu właściwie jest porównanie między różnymi lokalizacjami? Naszym zdaniem jest to pean na cześć jedynie słusznej lokalizacji przy ul. Gwarków 9. Co więcej organ wydający decyzję niestety najzwyczajniej kłamie pisząc, że w analizie rozważano inne lokalizacje: Żerań, Kawęczyn, Radiowo, Mszczonów, Góra Kalwaria. Te nazwy w ogóle w rozdziale, ani w całym Raporcie nie padają.
Resume
Przedmiotowa decyzja została wydana z rażącym naruszeniem prawa. Organ wydający decyzję naruszył m.in.:
1) art. 6 pkt. 8 Konwencji o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska z 25 czerwca 1998r. (Konwencja z Aarhus), który gwarantuje
że w decyzjach będą należycie uwzględniane rezultaty uzyskane w wyniku udziału społeczeństwa.
W niniejszym postępowaniu stowarzyszenie zgłosiło ponad 20 uwag i wniosków, z których żaden nie został uwzględniony, do części organ w ogóle się nie ustosunkował, a większości w ogóle nie rozpatrzył merytorycznie. Analizując punkt po punkcie odpowiedzi organu na wnioski i uwagi stowarzyszenia nie ulega wątpliwości, ze są one wyłącznie próbą obrony za wszelką cenę nawet najbardziej nieuzasadnionych i w sposób oczywisty niezgodnych ze stanem faktycznym klub przepisami prawa, a nie bezstronnym rozpatrzeniem zgłoszonych uwag. Organ nie próbuje wyjaśnić nawet wskazanych oczywistych nieprawd (patrz pkt. 13 niniejszego pisma) zawartych w Raporcie.
2) art. 6 pkt. 2 i 3 Konwencji o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska z 25 czerwca 1998r. (Konwencja z Aarhus), poprzez brak skutecznego poinformowania „zainteresowanego społeczeństwa” oraz brak zapewnienia rozsądnych ram czasowych dla udziału tego społeczeństwa.
3) Dyrektywę 2000/76 i odpowiednie akty prawa krajowego poprzez dopuszczenie stężenia dioksyn i furanów w spalinach ze spalarni na poziomie ok. 100 ng/Nm3 czyli 1000 razy wyższym niż dopuszczją wskazane przepisy dla spalarni odpadów komunalnych.
4) szereg innych dyrektyw europejskich i odpowiednich aktów prawa krajowego wskazanych powyżej w treści pisma (m.in. o odpadach, o opakowaniach, kogeneracyjną, o efektywności rynku energetycznego i in.).
5) art. 7 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego z dnia 14 czerwca 1960 r. (Dz. U. 1960 nr 30 poz. 168) z późn. zmianami, który stanowi:
W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.
art. 8 ustawy j.w., który stanowi:
Organy administracji publicznej obowiązane są prowadzić postępowanie w taki sposób, aby pogłębiać zaufanie obywateli do organów Państwa oraz świadomość i kulturę prawną obywateli.
oraz art. 11 ustawy j.w., który stanowi:
Organy administracji publicznej powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwieniu sprawy, aby w ten sposób w miarę możności doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu.
oraz art. 12 § 1. ustawy j.w., który stanowi:
Organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia.
poprzez:
– brak jakiegokolwiek odniesienia się do uwagi stowarzyszenia dotyczącej niezgodności z dyrektywą opakowaniową (patrz pkt. 7 niniejszego pisma),
– brak faktycznego merytorycznego odniesienia się do większości zarzutów stowarzyszenia, w tym przedstawionych wyliczeń i udokumentowanych naruszeń prawa (patrz pkt. 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 10,13 i 14 niniejszego pisma), w większości przypadków konkretne, udokumentowane zarzuty stowarzyszenia zostały „odparte” ogólnikowymi stwierdzeniami nie mającymi żadnego uzasadnienia w danych, faktach, wyliczeniach. W wielu wypadkach wskazywane w uzasadnieniu fragmenty Raportu nie zawierały dowodów na poparcie tez organu.
– brak przychylenia się organu do wniosków stowarzyszenia o dokonanie uzupełnień w Raporcie (patrz pkt. 2, 4, 8, 9, 13 niniejszego pisma) zmierzających do uzupełnienia wiedzy o planowanej inwestycji, jej skutkach i możliwych rozwiązaniach alternatywnych, działanie takie stoi w jawnej sprzeczności z obowiązkiem wnikliwości działania administracji publicznej (art. 12 kpa).
6) Wyżej zarzucany brak wnikliwości działania organu w co najmniej dwóch przypadkach prowadzi naszym zdaniem do możliwości sprowadzenia zagrożenia zdrowia i życia ludzi na dużą skalę – kwestia emisji dioksyn i furanów (patrz pkt. 2 niniejszego pisma) oraz kwestia uzdatniania żużli (patrz pkt. 10 niniejszego pisma).
Dlatego też wnosimy o uchylenie przedmiotowej decyzji w całości
Niezależnie prosimy organ odwoławczy o skierowanie do prokuratury sprawy podejrzenia przestępstwa poświadczenia nieprawdy w związku z treścią pkt 3.9 uzasadnienia Decyzji na str. 17. We wskazanym miejscu Raportu (ani w żadnym innym) nie analizowano przytoczonych alternatywnych lokalizacji (Kawęczyn, Radiowo, Mszczonów, Góra Kalwaria – patrz pkt. 13 niniejszego pisma).