Zażalenie na postanowienie o natychmiastowej wykonalności spalarni

Redakcja 19 grudnia 2010 Zaktualizowana 8 grudnia 2022

Od redakcji

W uzupełnieniu informacji o uchyleniu decyzji środowiskowej dla rozbudowy spalarni śmieci na Targówku [zobacz >>>], publikujemy zażalenie Zielonego Mazowsza na postanowienie nadające tej decyzji tryb natychmiastowej wykonalności (też już uchylone przez WSA). Postanowienie to zostało wydane przez Prezydent Miasta St. Warszawy w odniesieniu do decyzji środowiskowej wydanej dla tejże prezydent na wniosek dyrektora ZUSOK (spalarni śmieci) podległego tej samej prezydent i stanowi dobry przykład nonszalancji wobec prawa, z jaką wydawane są dokumenty w naszym mieście.

ODP/09/0103/04/KR

Warszawa 10.08.2009.

Do: Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

za pośrednictwem: Dariusz Piechowski, Dyrektor Biura Ochrony Środowiska Urzędu Miasta St. Warszawy.

ZAŻALENIE

Na Postanowienie Prezydenta Miasta St. Warszawy nr 207/OŚ/2009 o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji Prezydenta m.st. Warszawy Nr 607/08/2009 z dnia 16 czerwca 2009r., znak: OS-IV-MSK-76242-19647-08 ustalającej środowiskowe uwarunkowania zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na realizacji instalacji do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów innych niż niebezpieczne przy zastosowaniu procesów termicznych w ramach modernizacji i rozbudowy Zakładu Unieszkodliwiania Stałych Odpadów Komunalnych przy ul. Gwarków 9 w Dzielnicy Targówek m.st. Warszawy.

Niniejszym składamy zażalenie na powyższe postanowienie.

1. Brak uzasadnienia

Postanowienie nie zawiera uzasadnienia faktycznego. W treści postanowienia pod słowem uzasadnienie: zamieszczono obszerne omówienie (zacytowanie, opisanie lub streszczenie) wniosku inwestora o nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności, prezentującą jego argumenty. Pomiędzy tym streszczeniem, a pouczeniem organ zawarł od siebie tylko jeden akapit. W akapicie tym informuje jedynie o tym, że uwzględniając rodzaj, charakter i cel przedsięwzięcia (…) niniejszym postanowieniem stwierdziłem zasadność nadania rygoru natychmiastowej wykonalności. Brakuje jakiegokolwiek słowa uzasadnienia dlaczego organ tak stwierdził, jakie fakty uznał za udowodnione i dlaczego. Jest to złamanie art. 107 § 3 ustawy kpa, który brzmi:

Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej.

2. Brak przesłanek do nadania rygoru

Inwestor uzasadnił swój wniosek tym, że nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności jest niezbędne ze względu na:

i) ochronę zdrowia ludzkiego,

ii) dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami,

iii) wyjątkowo ważny interes strony.

W naszym przekonaniu treść wniosku inwestora nie dowodzi zachodzenia żadnej z tych trzech okoliczności.

i) ochrona zdrowia ludzkiego

Dla tej okoliczności w postanowieniu znalazło się tylko jedno zdanie:

Rozbudowa ZUSOK jest inwestycją niezbędną do poprawy gospodarki odpadami w m.st. Warszawie, a co za tym idzie do poprawy warunków sanitarnych związanych z gospodarowaniem odpadami, a szczególnie do zmniejszenia zagrożenia dla stanu zdrowia mieszkańców Warszawy.

Nie przedstawiono żadnych dowodów, czy choćby danych o rzekomo występującym w Warszawie zagrożeniu dla stanu zdrowia mieszkańców, na przykład decyzji służb sanitarnych, wyników pomiarów, czy choćby artykułów prasowych. Stowarzyszeniu nic nie wiadomo o takim zagrożeniu, w prasie też nie znajdujemy żadnych informacji w tej sprawie. Na marginesie powstaje pytanie czy urząd nie ukrywa przed społeczeństwem jakichś faktów na ten temat?

ii) zabezpieczenie gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami

Wnioskodawca myli pojęcie strat z pojęciem utraconych korzyści. Przywołuje możliwość utraty dofinansowania unijnego w wysokości 50% z 700 mln zł. Utrata dofinansowania unijnego w obecnej sytuacji wnioskodawcy nie będzie jednak stratą tylko utraconą korzyścią. Strata mogłaby zajść np. w przypadku klęski żywiołowej, katastrofy budowlanej, gwałtownych anomalii rynkowych itp. To, że miasto nie uzyska w przyszłości dotacji nie jest stratą tylko utraconą korzyścią.

Należy zważyć, że art. 108 kpa daje możliwość przyspieszenia wykonania decyzji bez czekania na wyrok drugiej instancji w ściśle określonych okolicznościach, mających charakter działania siły wyższej (nie możliwej do przewidzenia) i powodujących zagrożenie dla życia, bądź zdrowia ludzkiego, lub znacznych strat dla majątku publicznego lub majątku strony.

Trzeba podkreślić, że zgodnie z Konstytucją Polska jest krajem prawa. Rygor natychmiastowej wykonalności jest drastycznym ograniczeniem praw strony nie godzącej się z rozstrzygnięciem organu pierwszej instancji. Może prowadzić do działania metodą faktów dokonanych, nawet wbrew prawu.

Zasadą ogólną jest to, że postępowanie jest dwuinstancyjne (art. 15 kpa). Dlatego wyjątki dopuszczone trybem określonym w art. 108 są ściśle określone i nie mogą być rozszerzająco interpretowane, gdyż godziłoby to w podstawowe prawa strony.

Skoro ustawodawca przewiduje jako regułę postępowanie dwuinstancyjne, to znaczy, że bardzo poważnie liczy się z możliwością błędnych rozstrzygnięć w pierwszej instancji.

iii) wyjątkowo ważny interes strony

Dla tej okoliczności odnoszą się także rozważania prawne odnośnie pkt ii).

Ponadto należy zwrócić uwagę, że główny argument wnioskodawcy w tym zakresie jest następujący:

Aby otrzymać dofinansowanie z UE na realizację przedsięwzięcia w szacowanej wielkości 700 mln zł, niezbędne jest przygotowanie dokumentacji w celu złożenia wniosku do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a w konsekwencji potwierdzenie decyzją przez Komisję Europejską dofinansowania projektu.
Zgodnie z harmonogramem przygotowania i realizacji projektu Rozwiązanie problemów gospodarki odpadami w Warszawie – etap I: Modernizacja i Rozbudowa Zakładu Unieszkodliwiania Stałych Odpadów Komunalnych – niezbędne jest uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, którą dołącza się jako jeden z dokumentów do wniosku o dofinansowanie projektu składanego w pierwszym etapie do NFOŚiGW.
Zgodnie z ww. harmonogramem przewidywany termin złożenia ww. wniosku do NFOŚiGW to 31 grudnia 2009r., otrzymanie decyzji o dofinansowaniu projektu na poziomie krajowym 31 maja 2010r., a potwierdzenie przez Komisję Europejską to 30 sierpnia 2010r. Nie dotrzymanie ww. terminów skutkować będzie odrzuceniem projektu, a tym samym niedofinansowaniem na poziomie 700 mln zł. Nie wykorzystanie tak wysokiego dofinansowania byłoby ciężką stratą dla budżetu miasta naruszałoby ważny interes strony.

Trzeba tu podkreślić, że wnioskodawca nie powołuje się tu na zaskakujące, niemożliwe, bądź trudne do przewidzenia okoliczności, grożące spowodowaniem poważnych strat (np. spowodowane działaniem sił przyrody, klęsk naturalnych, katastrof itp.), ale na powszechnie obowiązujące przepisy i procedury, w tym na zasady funkcjonowania NFOŚiGW, czy Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Program ten funkcjonuje od 2007 roku (data kwalifikowalności kosztów) i będzie działał do 2015r. Program ten obejmuje kilkadziesiąt miliardów euro, o ile nam wiadomo ok. 80% unijnego wsparcia dla Polski na lata 2007-13.

NFOŚiGW także jest instytucją zarządzającą olbrzymimi kwotami pochodzącymi ze wszystkich kar i opłat za korzystanie ze środowiska m.in. od dużych zakładów przemysłowych. Trudno sobie wyobrazić, że procedury działania i przyznawania środków w tak dużych i ważnych publicznych instytucjach, dysponujących majątkiem publicznych olbrzymich rozmiarów, a więc zobowiązanych do szczególnej dbałości o przejrzystość i bezstronność, miałyby być argumentem uzasadniającym możliwość wystąpienia znacznych strat u potencjalnych beneficjentów. Jeżeli tryb i terminy egzekwowania przez te instytucje wymaganych dokumentów jest trudny do dotrzymania przez wnioskodawcę, to

– albo jest on także trudny do dotrzymania przez innych beneficjentów i w związku z tym będziemy mieli wkrótce do czynienia z zalewem postanowień o natychmiastowej wykonalności dla wszystkich większych inwestycji w kraju, a wtedy Polska w ogóle przestanie być państwem prawa;

– albo wnioskodawca jest źle zorganizowany i niekompetentny. W takim przypadku nie może on konsekwencjami swoich zaniechań i niekompetencji powodować uszczerbku dla praw innych stron.

Zwracamy ponadto uwagę, że wnioskodawca w istocie nie powołuje się na procedury i terminy w NFOŚiGW czy PO IiŚ, tylko na harmonogram przygotowania i realizacji projektu Rozwiązanie problemów gospodarki odpadami w Warszawie – etap I: Modernizacja i Rozbudowa Zakładu Unieszkodliwiania Stałych Odpadów Komunalnych, a więc nawet nie na uchwaloną i zatwierdzoną procedurę instytucji finansującej, tylko na niskiej rangi dokument, prawdopodobnie zresztą, jak należy domniemywać, przygotowywany przez samego wnioskodawcę! Treść niskiej rangi dokumentu, przygotowanego przez samego wnioskodawcę ma powodować zagrożenie dla majątku publicznego, czy ważnego interesu strony? Jest to całkowita kpina z prawa.

3. Niezawiadomienie strony

Ponadto stowarzyszenie, występując w postępowaniu na prawach strony nie zostało zawiadomione o wniosku inwestora o nadanie trybu natychmiastowej wykonalności, nawet w trybie art. 49 kpa, przez co nie wiedziało o wniosku i nie mogło przedstawić swojego stanowiska, argumentów i dowodów. Jest to rażące ograniczenie praw strony do udziału w postępowaniu (art. 10 §1 kpa). Ostatnie ogłoszenie w Internecie miało miejsce w czerwcu przed wydaniem decyzji o ustaleniu środowiskowych uwarunkowań, a wniosek inwestora o nadanie trybu natychmiastowej wykonalności jest datowany na 17 lipca.

4. Rozbieżności w liczbach

Wyjaśnienia wymaga, dlaczego w treści postanowienia pisze się o utracie 700 mln zł dofinansowania unijnego – cytat:

Nie dotrzymanie ww. terminów skutkować będzie odrzuceniem projektu, a tym samym niedofinansowaniem na poziomie 700 mln zł.

skoro według aktualnej wersji Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Dużych dla PO Infrastruktura i środowisko (który jest przywoływany w treści postanowienia) wartość projektu wynosi ok. 500 mln a nie 700 mln, a do tego dofinansowanie unijne w żadnym razie nie może objąć 100% kosztów projektu. Wnioskujemy o zbadanie czy w tej sprawie nie doszło do przestępstwa poświadczenia nieprawdy.

Na zakończenie dodajemy, że uważamy powoływanie się dla wykazania ważnego interesu społecznego w realizacji projektu na konieczność wypełnienia regulacji unijnych w zakresie gospodarki odpadami za niestosowne. To właśnie realizacja projektu spowoduje złamanie wielu unijnych i krajowych regulacji, które szczegółowo wykazaliśmy w naszym piśmie odwoławczym od decyzji dla której postanowienie nadaje rygor natychmiastowej wykonalności. Pismo to jest organowi drugiej instancji znane, w związku z czym nie ma konieczności powtarzania tych argumentów.

Najbardziej bulwersujące jest jednak to, że nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności próbuje się uzasadnić ochroną zdrowia ludzkiego, podczas gdy Raport oddziaływania na środowisko inwestycji przewiduje stężenie dioksyn i furanów w spalinach z rozbudowanego Zakładu 1000 razy przekraczający dopuszczalne prawem normy (szczegóły w naszym piśmie odwoławczym). To właśnie przedmiotowa Decyzja spowoduje zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi.

5. Rażące naruszenie prawa

Postanowienie jest wydane z rażącym naruszeniem prawa. Sytuacja to może nie dziwić, jeśli zwróci się uwagę na fakt, że organ wydający zarówno decyzję, jak i postanowienie jest jednocześnie stroną i wnioskodawcą obu postępowań. Prezydent Miasta sam sobie wydaje decyzję, a potem jeszcze postanowienie o natychmiastowym jej wykonaniu. Nie dość, że nie jest zapewniona bezstronność wydania decyzji w pierwszej instancji (art. 7 i 8 kpa), to jeszcze uniemożliwia się jej realną kontrolę w drugiej instancji. Jest to skandaliczne naruszenie artykułów kpa, Konstytucji i zasad państwa prawa.