Zarząd i Rada Warszawy o polityce transportowej
Wstęp – Jerzy Lejk, wiceprezydent Warszawy
Samorządowe Władze Miasta Stołecznego Warszawy stoją w obliczu konieczności podjęcia kompleksowych działań zmierzających do przeciwstawienia się obecnym niekorzystnym trendom w rozwoju systemu transportowego. Podróżowanie w mieście stało się uciążliwe. Wzrosło zatłoczenie ulic, spadła prędkość podróżowania, w ostrej formie pojawiły się problemy parkingowe. Wzrost liczby zarejestrowanych samochodów osobowych o ponad 25% w latach 1990-1994, przy jednoczesnym zaniedbaniu rozwoju infrastruktury transportowej, spowodował przeciążenie układu drogowo – parkingowego (zwłaszcza w centrum miasta i na trasach dojazdowych do śródmieścia) i spadek jakości transportu publicznego. W latach 1970-1993 spadek udziału transportu zbiorowego w przewozach wyniósł ponad 23% (z poziomu 93% do ok. 70%). Zjawiska te powodują, że niezbędne stało się zdefiniowanie celów rozwoju systemu transportowego oraz sformułowanie i formalne przyjęcie przez władze Warszawy polityki transportowej.
Warszawa nie jest wyjątkiem. W niemal całej Europie i w wielu miastach polskich dostrzegana jest konieczność jak najszybszego określenia celów polityki transportowej wraz z przyjęciem zasad jej realizacji. Wzrost motoryzacji i związane z tym zatłoczenie dróg i zanieczyszczenie środowiska spowodowały istotną zmianę dotychczasowych poglądów na rozwój transportu. Uświadomiono sobie, że próby nadążana z rozbudową dróg i parkingów za rozwojem motoryzacji nie prowadzą do zmniejszenia zatłoczenia, które obejmuje coraz większą część terenów zabudowanych i coraz większą część doby.
W tej sytuacji niezbędnym jest uzyskanie stanowiska Rady Warszawy w takich sprawach jak: ustalenie priorytetu dla transportu zbiorowego, ustanowienie środków na inwestycje i utrzymanie dróg, mostów i wiaduktów, modernizację systemu zarządzania ruchem, ograniczanie ruchu samochodowego w wybranych obszarach miasta – szczególnie centralnym, ustalenie organizacji i wysokości opłat za parkowanie, wyłączenie obszaru centrum miasta dla ruchu ciężkiego, zintensyfikowanie działań prowadzących do zwiększenia bezpieczeństwa ruchu i promowania ekologicznych środków transportu, np. roweru, itd.
Skalę zagadnień ilustruje problem postępującej degradacji istniejącej infrastruktury drogowej pomimo ponad trzykrotnego wzrostu nakładów na jej rozwój i utrzymanie w latach 1990-1994 – z poziomu 194 mld starych złotych w roku 1990 do ok. 640 mld w roku 1994 (przy czym największy wzrost nastąpił w 1993 roku po przejęciu dróg przez władze samorządowe). Ważnym aspektem zmian w polityce transportowej jest dążenie do zmniejszenia zużycia energii i ograniczenia uciążliwości transportu dla środowiska. Równocześnie, wobec trudności gospodarczych, niezbędne są oszczędności w inwestycjach.
Powyższe czynniki były przesłankami do sformułowania propozycji polityki transportowej dla m.st. Warszawy w ramach opracowania pt. Wariantowe polityki komunikacyjne dla Warszawy i województwa stołecznego
wykonanego w toku prac nad Weryfikacją koncepcji systemu transportowego Warszawy i województwa stołecznego, ze szczególnym uwzględnieniem układu drogowego
.
Wariantowe polityki komunikacyjne…
, wykonane pod kierunkiem prof. Wojciecha Suchorzewskiego, stanowią podstawę do projektu polityki transportowej dla stolicy. Zgodnie z rekomendowanym przez prof. W. Suchorzewskiego kierunkiem rozwojowym przyjęto, że obowiązującą dla rozwoju systemu komunikacyjnego Warszawy będzie strategia zrównoważonego rozwoju (od angielskiego zwrotu: sustainable development; obecnie w Polsce przyjmuje się coraz powszechniej termin: ekorozwój). Celem tej strategii jest zapewnienie takiego podziału zadań między transportem publicznym i indywidualnym, aby w żadnym obszarze miasta poziom ruchu samochodowego nie przekroczył granicy ekologicznej pojemności systemu. Podstawowym elementem tej strategii jest zapewnienie priorytetu transportu zbiorowego, zwłaszcza w strefie centralnej i wybranych korytarzach. Z tak sformułowanej strategii bezpośrednio wynikają cele realizacyjne polityki.
Tekst polityki transportowej dla miasta zawiera opis strategii rozwojowej, cele, środki i zasady realizacji polityki. Konieczność opracowania polityki transportowej wynika bezpośrednio z Programu Prac nad Weryfikacją koncepcji systemu transportowego Warszawy i województwa stołecznego, ze szczególnym uwzględnieniem: układu drogowego
prowadzoną przez Zarząd m.st. Warszawy wspólnie z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Wojewodą Warszawskim. Polityka transportowa dla m.st. Warszawy jest jednym z węzłowych problemów, które należy rozstrzygnąć w trakcie prac nad nową koncepcją systemu komunikacyjnego stolicy.
Projekt uchwały Rady m.st. Warszawy w sprawie polityki transportowej dla stolicy został przygotowany przez Wydział Gospodarki Przestrzennej we współpracy z Wydziałem Technicznym, Wydziałem Rozwoju Miasta, Zarządem Dróg Miejskich i Zarządem Transportu Miejskiego w 1994 r. i przedstawiony obecnej Radzie Warszawy w październiku 1994 r., jeszcze przez poprzedni Zarząd Miasta. Obecna wersja dokumentu została opracowana w Wydziale Zagospodarowania Przestrzennego Biura Zarządu m.st. Warszawy po uwzględnieniu postulatów zgłoszonych przez Radnych Warszawy (szczególnie z Komisji Strategii i Rozwoju R.W.) zainteresowanych tym tematem.
Uchwałę w sprawie polityki transportowej Rada Warszawy podjęła w dniu 27 listopada 1995r. przy 52 głosach za, 0 przeciw i 0 wstrzymujących się. Uchwała nosi numer XXVI/193/95.
Zatwierdzenie przez Radę Warszawy polityki transportowej dla m.st.Warszawy pozwala na kontynuację prac nad Weryfikacją koncepcji systemu transportowego Warszawy i województwa stołecznego, ze szczególnym uwzględnieniem układu drogowego
.
Polityka ta jest podstawą do następujących opracowań:
– Plan systemu transportowego Warszawy i województwa warszawskiego dla roku 2015
, formułujący długofalową koncepcję rozwoju systemu – przewiduje się przedstawienie Radzie Warszawy do zatwierdzenia w I kwartale 1996 roku;
– Program rozwoju systemu transportowego w latach 1996-2000
– przewiduje się przedstawienie Radzie Warszawy do zatwierdzenia w I półroczu 1996 roku,
oraz do formułowania rocznych planów operacyjnych dotyczących rozwoju i utrzymania infrastruktury transportowej Warszawy.
Jednocześnie jest to także bardzo ważny dokument z uwagi na planowane utworzenie związku celowego komunikacji miejskiej w Warszawie, który pozwoli na skoordynowanie i ukierunkowania działań w dziedzinie transportu publicznego w skali całego miasta.
mgr inż. Jerzy Lejk, wiceprezydent m. st. Warszawy
Wybrane zagadnienia dotyczące stanu istniejącego systemu transportowego Warszawy
Dotychczasowa działalność władz Warszawy związana z poprawianiem funkcjonowania systemu transportowego miasta, opierała się na formułowanych corocznie założeniach polityki miejskiej. Realizacja rocznych planów dotyczyła przede wszystkim:
– usprawnienia komunikacji zbiorowej poprzez: modernizację taboru, podniesienie jakości obsługi pasażerów, opracowanie koncepcji nowego systemu taryfowego,
– poprawy funkcjonowania układu drogowo-ulicznego poprzez: wdrożenie systemu remontów zapobiegawczych, ciągłe zadanie utrzymania nawierzchni, wprowadzenie nowoczesnych urządzeń bezpieczeństwa ruchu związanych z wyposażeniem drogi, kontynuowanie kluczowych inwestycji w układzie drogowym miasta,
– prowadzenia działań organizacyjnych dotyczących: reorganizacji zarządzania transportem miejskim oraz drogami i ruchem w Warszawie (powołanie Zarządu Transportu Miejskiego i Zarządu Dróg Miejskich), wprowadzenia zmian strukturalnych w MZK (podział na Miejskie Zakłady Autobusowe i Tramwaje Warszawskie), tworzenia konkurencji w przewozach publicznych, wypracowania koncepcji parkowania w mieście.
Formułowane corocznie cele, kierunki i środki działania stanowiły jeden z elementów do wypracowania długofalowej polityki transportowej w mieście stołecznym Warszawie.
| Miasto Stołeczne Warszawa | |
|---|---|
| Powierzchnia | 495,0 km2 |
| Ludność stała w dniu 1.01.1994 r. | 1 623 400 mieszkańców |
| 1. | Liczba zarejestrowanych samochodów osobowych | 589 000 |
|---|
| 2. | Tabor komunikacji miejskiej | |
|---|---|---|
| autobusy | 1670 wozów | |
| wagony metra | 42 wagony | |
| tramwaje | 897 wagonów |
| 3. | Łączna liczba linii komunikacji publicznej | 190 |
|---|---|---|
| linie autobusowe dzienne | 153 | |
| linie autobusowe nocne | 11 | |
| linie tramwajowe | 26 |
| 4. | Długość linii komunikacji publicznej | 2714 km |
|---|---|---|
| autobusowych | 2289 km | |
| tramwajowych | 413 km | |
| metra | 12 km |
| 5. | Drogi i obiekty podległe ZDM | ||
|---|---|---|---|
| łączna długość dróg | 675 km | 100% | |
| – drogi krajowe | 203 km | 30%) | |
| – drogi wojewódzkie | 472 km | 70% | |
| łączna powierzchnia dróg | 78.770.000 m2 | 100% | |
| – drogi krajowe | 34.445.000 m2 | 43,7% | |
| – drogi wojewódzkie | 44.325.000 m2 | 56,3% | |
| liczba obiektów | 233 | ||
| – mosty | 31 | ||
| – wiadukty | 73 | ||
| – estakady | 25 | ||
| – kładki dla pieszych | 51 |
| 6. | Szacunkowa liczba przewiezionych pasażerów | 1 222 mln |
|---|
| 7. | Podział zadań przewozowych w podróżach po Warszawie | [*] |
|---|---|---|
| podróże piesze | 30,1% | |
| samochodem osobowym | 20,4% | |
| komunikacją zbiorową | 48,7% | |
| inne | 0,8% |
| 8. | Motywacje podróży po Warszawie | [*] |
|---|---|---|
| do domu | 43,5% | |
| do pracy | 15,1% | |
| do szkoły/uczelni | 7,7% | |
| zakupy, usługi | 18,3% | |
| wypoczynek, rozrywka | 8,0% | |
| sprawy służbowe, interesy | 3,3% | |
| inne | 4,1% |
| 9. | Ruchliwość mieszkańca Warszawy w podróżach po mieście | [*] |
|---|---|---|
| osoba statystyczna | 2,50 podróży/dzień | |
| osoba w wieku powyżej 6 lat | 2,67 podróży/dzień |
| 10. | Średnie czasy podróży po Warszawie | [*] |
|---|---|---|
| wszystkie motywacje łącznie | 32 minuty | |
| podróże do pracy | 34 minuty |
[*] według opracowania BPRW Warszawskie Badanie Ruchu 93 – Synteza
wykonanego w 1993 roku w ramach Weryfikacji koncepcji systemu transportowego Warszawy i województwa stołecznego, ze szczególnym uwzględnieniem układu drogowego
Uchwała Nr XXVI/193/95 Rady Miasta Stołecznego Warszawy
z dnia 27 listopada 1995 r. w sprawie polityki transportowej dla m.st. Warszawy.
Na podstawie art. 4 pkt 5 ustawy z dnia 25 marca 1994 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. Nr 48, poz. 195 z późn. zm.) – Rada m.st. Warszawy uchwala, co następuje:
1.
Zaakceptować politykę transportową dla m.st. Warszawy w brzmieniu załącznika do uchwały, uznając, że podstawą tej polityki jest strategia zrównoważonego rozwoju (ekorozwoju).
2.
Wykonanie uchwały powierzyć Zarządowi m.st. Warszawy.
3.
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Przewodniczący Rady m.st. Warszawy Andrzej Szyszko.