Ustalenia wiążące a zieleń Warszawy
Wprowadzenie
Ustalenia wiążące gminy warszawskie przy sporządzaniu planów
zagospodarowania przestrzennego to ekstremalnie ważny dokument, praktycznie
plan zagospodarowania przestrzennego. W obecnej formie jest on nie do
przyjęcia. W zakresie ochrony przyrody jest on równie skandaliczny, jak w
opisanym na łamach Gazety Stołecznej zakresie ochrony zabytków.
Wiceprezydent Wojciech Kozak pisze w odpowiedzi na mój wniosek, że nowe
ustalenia wiążące przewidują nieznaczne zwiększenie powierzchni strefy
przyrodniczej w stosunku do obecnych ustaleń. Jest to jednak demagogia, gdyż
bilans ten uzyskano włączając do strefy np. teren Cmentarza Północnego, a
wyłączając cenne przyrodniczo obszary w gminie Centrum. Przede wszystkim
jednak znacznie osłabiono przepisy chroniące tę strefę. Dotychczasowe
przepisy były na tyle ostre i co rzadkie – precyzyjne, że w zasadzie
wykluczały jakąkolwiek zabudowę. Projekt ustaleń wiążących przewiduje
podział strefy przyrodniczej na kilka podstref, w których dopuszczona będzie
zabudowa – w tym mieszkaniowa. Chronione przed presją inwestycyjną
pozostanie jakieś 15 – 20% dotychczasowego obszaru – głównie rezerwaty
przyrody. Pod zabudowę pójdzie cały klin bemowski z Fortem Bema i lasem
wokół niego, pół Pola Mokotowskiego, planowany park „pod skocznią” przy
Sikorskiego – Idzikowskiego, duże tereny zielone w Wawrze oraz na Białołęce
– wraz z klinem bródnowskim. System przyrodniczy traci ciągłość i zostaje
podzielony na odizolowane placki, które nie są w stanie funkcjonować –
podstawowy błąd projektowania takiego systemu.
W całym projekcie widać brak jakiejkolwiek wizji w jakiejkolwiek
dziedzinie, tylko doraźne przygotowywanie gruntów na sprzedaż. Ekolodzy nie
są przeciwni rozwojowi, są jednak za rozwojem trwałym. Model rozwoju, który
prezentuje zarząd miasta, w dłuższej perspektywie spowoduje marginalizację
Warszawy wobec Berlina, czy Pragi – miast które potrafią zapewnić atrakcyjne
warunki życia swoim mieszkańcom. W Berlinie parki stanowią 20% powierzchni
miasta, w Warszawie tylko 8%. A zarządzać firmą w Polsce można równie dobrze
z Berlina.
Drobne interesiki, jakie szykują sobie władze Warszawy, zniszczą dorobek
Stefana Starzyńskiego – który, przypomnijmy, wykupił dla miasta warszawskie
lasy. Nie można do tego dopuścić!
System ochrony przyrody w Polsce
Ustawa o ochronie przyrody określa zasady tzw. szczególnej ochrony
przyrody przez tworzenie: parków narodowych, parków krajobrazowych, obszarów
chronionego krajobrazu, rezerwatów przyrody, pomników przyrody, stanowisk
dokumentacyjnych, użytków ekologicznych, zespołów przyrodniczo –
krajobrazowych, wprowadzanie ochrony gatunkowej.
Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska określa zasady ochrony
zieleni miejskiej poprzez plany zagospodarowania przestrzennego: „W studium
zagospodarowania przestrzennego oraz w miejscowym planie zagospodarowania
przestrzennego uwzględnia się obowiązek tworzenia i ochrony terenów zieleni
miejskiej.”
Plany zagospodarowania przestrzennego tworzą gminy w demokratycznej
procedurze obejmującej: ogłoszenie o przystąpieniu do sporządzania planu,
możliwość złożenia wniosków, wyłożenie projektu planu do wglądu, składanie
protestów i zarzutów do projektu, uchwalenie planu i ustosunkowanie się do
protestów i zarzutów przez radę gminy, możliwość skargi do NSA na uchwałę
odrzucającą zarzut.
W Warszawie na mocy ustawy warszawskiej miasto tworzy tzw. ustalenia
wiążące gminy warszawskie przy tworzeniu planów miejscowych. Ustalenia te
obligują gminy w trakcie uchwalania planów i gmina nie może ich nie
uwzględnić. Ustalenia wiążące powstają bez wyżej opisanej procedury
demokratycznej, są uchwalane przez Radę Miasta.
Projekt nowych ustaleń wiążących – zmiany pozytywne
1. Dla terenów Zieleni Miejskiej wprowadzono nowe szczegółowe zapisy ochronne:
– zakaz tymczasowego użytkowania terenów w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem
– zakaz zmniejszania powierzchni istniejącej zieleni o więcej niż 10% przy
realizowaniu obiektów służących zabezpieczaniu usług w zakresie wypoczynku
lub architektury ogrodowej
– zakaz pozbawiania terenów leśnych statusu lasów ochronnych
– dla projektowanych terenów zieleni miejskiej – konieczność zapewnienia
minimum 80% powierzchni terenu jako zieleni urządzonej, z wyłączeniem wód
powierzchniowych.
– zapis o zakazie lokalizacji obiektów i urządzeń nie związanych z funkcją
terenu zamieniono na zakaz lokalizowania wszelkich obiektów nie służących
świadczeniu usług w zakresie rekreacji i wypoczynku lub nie będących
obiektami architektury ogrodowej
2. Wprowadzenie do terenów Zieleni Miejskiej wielu terenów z dotychczasowej strefy przyrodniczej (tereny O) lub z
określonym procentem zieleni np:
– część Parku Leśnego Bemowo
– Lasek Młociński
– część Lasu Bródnowskiego
– Lasek na Kole
– Kępa Potocka
– Park Międzynarodowa
– ogródki działkowe między Polem Mokotowskim a Cmentarzem Żołnierzy Radzieckich
– Dolina Slużewiecka
– rejon Jeziora Wilanowskiego
– rejon Moczydła przy Lasie Kabackim
– ogródki działkowe na Augustówce
3. Wprowadzenie do terenów Zieleni Miejskiej terenów dotąd nie chronionych:
– ogródki działkowe na Grotach
– ogródki działkowe w rejonie Fortu Bema
– ogródki działkowe na Augustówce
– rejon Jeziora Zgorzała w Pyrach
– skwery przy Grochowskiej i Szaserów
4. Wprowadzenie nowych terenów z minimalnym procentem zieleni:
– tereny kolejowe Odolany – Czyste
– tereny pod Skarpą Warszawską w gminie Wilanów
– ogródki działkowe na Kole
– tereny w rejonie kompostowni Radiowo
– rejon Dąbrówki i Jeziora Zgorzała w Pyrach
– tereny nad Skarpą na Kabatach
– Fort Ursynów
– okolice rzeki Nadwilanówki
– ogródki działkowe na Gocławiu
5. Wprowadzenie nowych terenów do strefy ekologicznej:
– Wyścigi na Służewiu (dotąd minimum 60% zieleni)
– tereny w rejonie Powsinka (dotąd nie chronione)
Projekt nowych ustaleń wiążących – zmiany negatywne
1. Osłabienie ochrony terenów systemu przyrodniczego (tereny O) przez
usunięcie następujących przepisów:
– zakaz lokalizowania wszelkich obiektów produkcyjnych
– zakaz uszczuplania zwartych kompleksów lasów i gruntów leśnych
– zakaz usuwania drzew i krzewów nieowocowych bez zgody WKP
– zakaz przekształcania powierzchni terenu w szczególności poprzez
niszczenie naturalnej rzeźby
2. Usunięcie nakazu traktowania wszelkich inwestycji na terenach strefy
przyrodniczej O, zieleni miejskiej i systemu wymiany powietrza jako mogących
pogorszyć stan środowiska.
3. Wydzielenie z terenów O terenów z dopuszczoną zabudową mieszkaniową i
usługową:
O-3.1 – dopuszczona zabudowa jednorodzinna na działkach powyżej
1500 m2 przy zachowaniu 70% pow. biologicznie czynnej:
– tereny pod Skarpą w Wilanowie
– rejon Łęczycy przy Lasie Kabackim
– duże tereny leśne w rejonie Aleksandrowa i Zbójnej Góry
– duże tereny leśno – łąkowe w rejonie Mańki – Wojdy
O-3.2 – dopuszczona zabudowa jednorodzinna na działkach powyżej 600 m2
przy zachowaniu 60% pow. biologicznie czynnej:
– rejon Fortu Bema
– ogródki działkowe w Miedzeszynie
– rejon Falenicy
– rejon Aleksandrowa
O-3.3 – dopuszczona zabudowa usługowa na działkach do 5000 m2 przy
zachowaniu 60% pow. biologicznie czynnej
4. Całkowite zaprzestanie ochrony niektórych terenów chronionych dotąd
jako Zieleń Miejska, bądź strefa przyrodnicza O:
– ciąg parkowy na Imielinie
– teren łąkowy przy Lesie Bródnowskim
– duży pas zielony w Michałówku na Białołęce
5. Osłabienie ochrony niektórych terenów Zieleni Miejskiej i strefy
przyrodniczej O przez przekwalifikowanie na tereny
inwestycyjne z określonym poziomem powierzchni biologicznie czynnej:
– Fort Bema z otoczeniem
– północna część Pola Mokotowskiego
– duże tereny zielone w rejonie ul. Idzikowskiego
– ogródki działkowe przy Radzymińskiej
– część Parku Moczydło i Parku Szymańskiego
– ciąg zielony przy ul. Antoniewskiej na Siekierkach
– teren na Skarpie przy Parku Natolińskim
6. Likwidacja niektórych terenów z minimalnym procentem pokrycia zielenią:
– rejon ul. Włodarzewskiej
– zatoka MPWiK na Czerniakowie
– rejon ul. Stryjeńskich na Kabatach
– likwidacja części parku Kopa Cwila
– ogródki działkowe w rejonie Nowoczerniakowskiej
– teren przy Odyńca w rejonie Parku Dreszera
– tereny przy ul. Wolumen i Wólczyńskiej na Bielanach
– tereny na Annopolu
– ciąg zielony wzdłuż potoku na Białołęce
– ciąg zielony wzdłuż kanału Zagoździańskiego w Wawrze
– duży teren leśny w Aninie
– skwer w Aninie
7. Zrezygnowano z umieszczania granic rezerwatów a zwłaszcza ich otulin.
Podsumowanie
Zmiany negatywne przeważają. Zmiana ustaleń wiążących spowoduje znaczne
osłabienie ochrony zieleni w Warszawie. Niepokój budzi zwłaszcza skok na
system przyrodniczy (tereny O). Najbardziej skandaliczne zmiany dotyczą:
Pola Mokotowskiego, rejonu Fortu Bema i całego bemowskiego klina
nawietrzającego, terenów zielonych w rejonie ul. Idzikowskiego, dużych
terenów zielonych w gminie Wawer i Białołęka.