Raport merytoryczny z realizacji projektu VeloMazovia
Warszawa, 15 lipca 2001 – 15 października 2002 r.
Program Młodzież – umowa nr A.3/07-R2/2001 ze zmianami z 7 lutego i 17 czerwca 2002 r.
WSTĘP
„VeloMazovia” to projekt zrealizowany przez młodych rowerzystów z Warszawy i województwa mazowieckiego. Zebraliśmy informacje o sytuacji komunikacji rowerowej na terenie Mazowsza, planach władz lokalnych oraz inicjatywach pozarządowych, a następnie na tej podstawie opracowaliśmy podstawie spójną koncepcję sieci regionalnych szlaków rowerowych.
Oprócz opracowania koncepcji, projekt obejmował szereg działań promocyjnych (biuletyn, strona WWW, rajdy rowerowe, wystawa fotograficzna, kaseta wideo), które miały na celu aktywizację i włączenie w jego realizację jak największej ilości młodych ludzi. Ich zaangażowanie miało kluczowe znaczenie dla sukcesu projektu.
Kolejnym elementem, który okazał się bardzo istotny podczas realizacji projektu, była jakość dróg rowerowych. Opracowaliśmy i promowaliśmy podstawowe standardy dla tras rowerowych, wydaliśmy „dekalog projektowania dróg dla rowerów”.
Projekt stanowi przykład innowacyjnego wkładu, jaki młodzi ludzie chcą i mogą wnieść w życie otaczającej ich społeczności, zgodnie ze swymi zainteresowaniami i potrzebami. Może znaleźć zastosowanie w innych regionach i krajach (szczególnie tych, które nie posiadają jeszcze rozwiniętej sieci tras rowerowych).
W realizacji projektu wzięło udział blisko 40 młodych osób, a szacujemy że kilkadziesiąt tysięcy miało okazję się chociaż przelotnie z nim zetknąć.
Projekt był okazją dla zdobycia nowych umiejętności, zarówno technicznych jak i społecznych.
PRZEBIEG REALIZACJI PROJEKTU
Opóźnione o 7 miesięcy przekazanie zaliczki na realizację projektu spowodowało, że przez pierwsze pół roku działania prowadzone były na niewielką skale. Po tak opóźnionym starcie, z uwagi na konieczność wykonywania pewnych działań w określonych porach roku (znakowanie szlaku, publikacja informatora) oraz określone (powolne) tempo reakcji administracji publicznej, niemożliwa stała się realizacja projektu według oryginalnego harmonogramu.
W kwietniu odbyło się otwarte spotkanie ewaluacyjne projektu. Aby w maksymalnym stopniu osiągnąć zamierzone cele, postanowiliśmy ograniczyć zakres lub całkowicie zrezygnować z niektórych elementów projektu, realizując w zamian inne, mniej zależne od czynników zewnętrznych – zgodnie z poźniejszymi ustaleniami spotkania w Narodowej Agencji 10 czerwca i pismem z dnia 17 czerwca br.
A oto przegląd zrealizowanych działań:
INWENTARYZACJA
Wysłaliśmy informacje o projekcie oraz prośbę o informację nt. lokalnej sytuacji komunikacji rowerowej do starostw powiatowych (37 powiatów) oraz urzędów większych miast (56 miast) na Mazowszu. Z odpowiedzi, które nadeszły, sporządziliśmy zestawienie, dostępne w Internecie.
Do miast, które nie odpowiedziały, wysyłaliśmy prośbę ponownie. W kilkunastu gminach poprosiliśmy o dodatkowe wyjaśnienia pisemnie, emailem lub telefoniczne.
Odbyło się ponad 30 rozpoznawczych wycieczek rowerowych w różne rejony Mazowsza, w których brało udział od 2 do 11 osób. Łączna długość ok. 3000 km. Podczas wycieczek na mapy nanoszone były odcinki dróg odpowiednie do prowadzenia tras rowerowych (nawierzchnia, natężenie ruchu samochodowego). Dostaliśmy też z Mazowieckiego Zarządu Dróg Wojewódzkich wykaz dróg wojewódzkich o mniejszym natężeniu ruchu. Stworzono częściową dokumentację fotograficzną tras – miejsc szczególnie atrakcyjnych oraz miejsc wymagających inwestycji.
KONCEPCJA
Przygotowaliśmy wstępną koncepcję przebiegu 22 tras o łącznej długości ok. 2400 km.
Mapa koncepcji zaprezentowana została w Internecie oraz w biuletynie „Kółka Dwa” z lata 2002 r. (załączony).
Koncepcję złożyliśmy w Mazowieckim Biurze Planowania Przestrzennego i Rozwoju Regionalnego jako wniosek do obecnie opracowywanego planu zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego. Prace nad planem potrwają do 2003 r., więc trudno w tej chwili przewidzieć ostateczny rezultat, ale wstępnie projektanci zadeklarowali poparcie dla koncepcji.
TRASY
Dla niżej wymienionych tras opracowaliśmy przebieg bardziej szczegółowo:
1. Warszawa – Dębe – Pułtusk – Goworowo – Ostrołęka;
2. Warszawa – Konstancin – Góra Kalwaria;
3. Warszawa – Górki – Granica – Żelazowa Wola – Młodzieszyn – Iłów – Dobrzyków – Płock;
4. Warszawa – Modlin – Pomiechówek – Cieksyn – Malużyn – Ciechanów;
5. Warszawa – Ząbki – Wołomin – Tłuszcz – Urle – Łochów – Treblinka – Małkinia.
Przygotowaliśmy wizualicje wybranych fragmentów tras, zaprezentowane następnie na stronie WWW, wystawie fotograficznej oraz biuletynie „Kółka Dwa”.
STANDARDY / JAKOŚĆ TRAS ROWEROWYCH
Wiele z istniejących tras rowerowych ze względu na niską jakość nie spełnia swej roli – ani nie zachęca nowych osób do jazdy na rowerze, ani nie poprawia bezpieczeństwa i wygody osób już korzystających z roweru.
Dlatego opracowaliśmy podstawowe zasady prowadzenia tras rowerowych oraz warunki jakie powinny spełniać poszczególne odcinki. Korzystaliśmy z dostępnej literatury, wytycznych EuroVelo, konsultacji fachowców oraz własnych doświadczeń. Te wymogi załączyliśmy do projektu koncepcji.
Zaadoptowaliśmy też do warunków warszawskich krakowskie szczegółowe standardy techniczne i wykonawcze dla infrastruktury rowerowej.
Wprowadzenie standardów technicznych, w wersjach dostosowanych do lokalnych warunków, systematycznie zgłaszamy jako wnioski do poszczególnych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
W czerwcu 2002 r. zorganizowaliśmy polową konferencję prasową na temat najczęściej popełnianych błędów przy projektowaniu, budowie i utrzymaniu dróg dla rowerów. Konferencja była szeroko relacjonowana w mediach i przyniosła natychmiastowe efekty – wyremontowano zniszczony odcinek ścieżki wzdłuż Trasy Armii Krajowej w Warszawie, uzupełniono oznakowanie na skrzyżowaniu Al. AK i Powązkowskiej oraz poprawiono projekt dalszego odcinka (oddany do użytku we wrześniu).
W Warszawie już przyjęto niektóre z proponowanych z nas zasad, m.in. rozpoczęto znakowanie przejazdów rowerowych przez jezdnie warstwą czerwonej nawierzchni i zrezygnowano z fazowanej kostki betonowej.
Patrz też: dekalog oraz szkolenia.
DEKALOG PROJEKTOWANIA DRÓG DLA ROWERÓW
Opracowaliśmy i wydrukowaliśmy, we współpracy z siecią „Miasta dla Rowerów”, folder nt. projektowania dróg dla rowerów. Folder przeznaczonych jest dla projektantów, radnych i urzędników. Zawiera 10 zagadnień najistotniejszych dla jakości dróg rowerowych, ilustrowanych przykładami dobrych i złych rozwiązań poszczególnych problemów.
Folder rozsyłany jest bezpłatnie do samorządów oraz organizacji zainteresowanych lokalną dystrybucją. Zamówienia na folder spływają z całego kraju, nawet z miejsc tak odległych jak Zielona Góra, Nowa Sól czy Lądek Zdrój, potwierdzając że jest to publikacja niezwykle potrzebna.
Egzemplarz folderu w załączeniu. Dekalog jest dostępny również w Internecie.
PRZEJAZDY ROWEROWE
W okresie trwania projektu zorganizowaliśmy pięć większych przejazdów rowerowych w Warszawie i jeden w Piasecznie. W każdym z przejazdów brało udział od 60 do 400 rowerzystów.
Z okazji Europejskiego Dnia bez Samochodu, oprócz przejazdu zorganizowaliśmy całodniowy festyn na zamkniętym dla ruchu Nowym Świecie, z zawodami, konkursami, teatrem ulicznym, happeningami.
Happening „Symulator korka ulicznego” na Trakcie Królewskim.
Przejazdy zostały wykorzystane do promocji projektu i komunikacji rowerowej, przyczyniły się również do integracji środowiska młodych rowerzystów. Nagrody – głównie akcesoria rowerowe – w licznych konkursach ufundowała Gmina Warszawa-Centrum, sklep rowerowy Speed oraz sieć sklepów rowerowych www.skleprowerowy.com.
WYSTAWA
W ramach projektu zrobiliśmy wystawę fotograficzną, składającą się z trzech części:
1. przykłady dobrych rozwiązań z Europy (Holandia, Dania, Wlk. Brytania, Niemcy, Węgry)
2. stan obecny: trasy rowerowe w Warszawie i na Mazowszu
3. możliwości rozwoju: wizualizacje naszych projektów
Zdjęcia zostały wykonane przez młodzież uczestnicząca w realizacji projektu, zarówno podczas wycieczek organizowanych w ramach projektu jak i wyjazdów prywatnych. Używany sprzęt, własność osób robiących zdjęcia, nie był profesjonalny, ale udało się wybrać kilkadziesiąt zdjęć o jakości pozwalających na zaprezentowanie ich na szerokim forum.
Powiększenia zdjęć zostały wykonane metodą wysokiej jakości wydruku z drukarki atramentowej na papierze fotograficznym. Pozwoliło to nie tylko powiększyć zdjęcia, ale również zaprezentować nasze projekty. Przykładowa wizualizacja z wystawy w załączeniu.
Wystawa została zaprezentowana:
– 22 kwietnia na festynie na Polach Mokotowskich z okazji Dniu Ziemi
– 15 maja na Komisji Oświaty, Kultury i Sportu Rady Miejskiej w Ząbkach (patrz działania lokalne / Ząbki)
– 6 czerwca, 5 września i 10 września na sesjach Rady Gminy w Konstancinie
– 16 i 30 czerwca na giełdzie rowerowej (XGiełda / Przestrzeń Graffenberga)
– 23 czerwca na Dniu bez Samochodu w Piasecznie
Dla realizacji projektu szczególnie istotne było to, że wśród oglądających wystawę znalazło się wiele osób młodych oraz urzędników i radnych samorządowych.
Wystawa „VeloMazovia” na Dniu Ziemi na Polach Mokotowskich.
BIULETYN
W okresie trwania projektu ukazały się 4 numery biuletynu rowerowego „Kółka Dwa” (częściowo sfinansowane przez Gminę Warszawa-Centrum). Biuletyn prezentuje aktualne problemy rowerowe Warszawy i innych miejscowości Mazowsza, postępy projektu VeloMazovia, dobre przykłady i ciekawostki z innych rejonów kraju oraz Europy. Wszystkie artykuły napisane zostały przez młodych ludzi uczestniczących w realizacji projektu VeloMazovia.
Egzemplarze poszczególnych numerów biuletynu w załączeniu.
INTERNET
Prowadzimy odrębną witrynę WWW dla projektu pod adresem www.velomaz.fz.eco.pl.
Witryna (razem 30 stron) zawiera podstawowe informacje o projekcie VeloMazovia, zaproszenie do kontaktu i współpracy, treść i mapę opracowanej koncepcji, informację o projekcie EuroVelo, przykładowe projekty tras rowerowych, galerię zdjęć oraz zbiór odsyłaczy na strony rowerowe na Mazowszu.
Stronę odwiedziło dotychczas ok. 2800 osób, kilkadziesiąt nadesłało swoje uwagi i propozycje.
Warszawski Informator Rowerowy oraz Dekalog projektowania dróg dla rowerów powstały jako osobne strony (patrz informator, dekalog).
Prowadziliśmy listę dyskusyjną velomazo@yahoogroups.com (obecnie 47 uczestników, ok. 160 wiadomości).
INFORMATOR ROWEROWY
Rozbudowaliśmy i systematycznie aktualizowaliśmy Warszawski Informator Rowerowy – interaktywną mapę Warszawy dla rowerzystów. Mapa zawiera informacje o przebiegu i typie poszczególnych dróg dla rowerów, atrakcyjnych trasach i skrótach możliwych do wykorzystania podczas przejazdów przez miasto, sklepach i serwisach rowerowych, miejscach szczególnie niebezpiecznych, a także tych szczególnie przyjaznych dla rowerzystów.
Zrezygnowaliśmy z drukowania papierowej wersji informatora, ze względu na szybkie tempo zmian (a co za tym idzie – rychłą dezaktualizację takiej wersji). Problemem okazało się również uzyskanie praw autorskich do wykorzystania mapy jako podkładu w publikacji. Sens miałoby wydrukowanie go na wiosnę, jednak wtedy, z uwagi na opóźnione rozpoczęcie realizacji projektu nie byliśmy jeszcze do tego przygotowani.
Warszawski Informator Rowerowy dostępny jest pod adresem:
www.wir.most.org.pl
Zaczątek takiego informatora został stworzony również dla Piaseczna, na Piaseczyńskiej Stronie Rowerowej.
Wydruk strony głównej oraz przykładowego arkusza w załączeniu.
NAKLEJKI
Zaprojektowaliśmy i wydrukowaliśmy ok. 60,000 naklejek w 20 wzorach. Naklejki rozprowadzane są sukcesywnie podczas pokazów filmu, na rajdach i imprezach oraz w sklepach rowerowych. Każda z naklejek zawiera adres witryny WWW projektu lub jednej ze stron z nim związanych.
Przykłady naklejek w załączeniu.
ZNAKOWANIE SZLAKU
Z uwagi na opóźnione rozpoczęcie inwentaryzacji oraz bardzo powolne reakcje urzędów samorządowych, nie udało się w pełni uzgodnić z lokalnymi władzami żadnej z opracowanych tras. Nie udało się zatem zrealizować znakowania trasy w planowanym wymiarze 50-60 km.
W czerwcu oznakowane zostały dwa odcinki szlaków: z Bielan przez Park Młociński do Łomianek (w dwóch wariantach – drogowym i terenowym), oraz od promu pieszo – rowerowego Łomianki – Nowodwory przez Łomianki do Dąbrowy Leśnej. Nowe szlaki stanowią logiczne uzupełnienie już istniejących – łączą Szlak Wisły, Kampinoski Szlak Rowerowy oraz (przez prom) duże osiedla mieszkaniowe na Tarchominie i Nowodworach. Gmina Bielany ufundowała drogowskazy oraz cztery tablice informacyjne. Łączna długość nowych odcinków szlaków – ok. 9 km.
W przyszłości pierwszy z ww. szlaków będzie stanowić element Trasy Nadwiślańskiej Lewobrzeżnej i transeuropejskiego szlaku EuroVelo nr 2: Galway – Moskwa.
Znakowanie dojazdu do promu Łomianki – Nowodwory.
Niestety, część oznakowania już została zdewastowana. Na wiosnę planujemy wykorzystanie resztek farby i odnowienie szlaku. Firma „Hydrofed”, właściciel promu, zadeklarowała chęć ufundowania kolejnych tablic informacyjnych.
Patrz też: działania lokalne / Łochów
WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA
Nawiązaliśmy kontakt z Sustrans – brytyjską organizacją zajmującą się m.in. budową narodowej sieci dróg dla rowerów (National Cycle Network). W maju 2002 r. odwiedził nas dyrektor Sustrans, pan John Grimshaw. W trakcie spotkania odbyła się m.in. całodniowa wycieczka rowerowa i dyskusja nt. przebiegu tras EuroVelo przez aglomerację warszawską i Mazowsze.
W lipcu odwiedziliśmy (Marcin Myszkowski i Aleksander Buczyński) na zaproszenie dyrektora Grimshaw’a główną siedzibę Sustrans w Bristolu, gdzie zapoznaliśmy się z pracą tej organizacji. Przejechaliśmy też na rowerach ok. 400 km Krajowej Sieci Rowerowej (National Cycle Network), oglądając konkretne rozwiązania techniczne.
Nawiązaliśmy też kontakty z następującymi organizacjami i instytucjami: European Commision / DG Environment, Fietsersbond (Holandia), Tinerii Prietani ai Naturi (Rumunia), Adbusters (Kanada) od których uzyskaliśmy różnego rodzaju materiały (publikacje, wideo), zgodę na ich przetłumaczenie oraz rozpowszechnianie w polskiej wersji językowej.
POMIAR RUCHU ROWEROWEGO
Przeprowadziliśmy pomiaru natężenia ruchu rowerowego w 16 punktach w Warszawie, Piasecznie i Konstancinie – Jeziornej. Szczegółowe wyniki dostępne są na naszej stronie WWW, a ich streszczenie w letnim numerze biuletynu „Kółka Dwa”. Wyniki pomiarów były też szeroko relacjonowane przez prasę, radio i telewizję regionalną.
WSPÓŁPRACA Z SAMORZĄDAMI
W lutym wysłaliśmy informacje o opracowanej koncepcji oraz prośbę o podanie osób kontaktowych do starostw powiatowych (37 powiatów) oraz urzędów większych miast (56 miast) na Mazowszu. Systematycznie dostarczaliśmy również samorządom kolejne numery biuletynu rowerowego. W czerwcu rozesłaliśmy do większych miast Mazowsza propozycje ubiegania się o środki na budowę systemu tras rowerowych z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Na propozycję pozytywnie odpowiedział Płock.
Często zwracają się do naszego stowarzyszenia osoby z różnych miast Mazowsza, zainteresowane informacjami o lub rozpoczęciem działań na rzecz komunikacji rowerowej. Opracowane przez nas rowerowe zestawienie miast i powiatów pozwala im udzielić użytecznych informacji.
Patrz też działania lokalne.
WSPÓŁPRACA Z POLICJĄ
19 września 2002 r. zorganizowaliśmy otwarte spotkanie rowerzystów z Komendantem Stołecznej Policji, nadinspektorem Ryszardem Siewierskim. Na spotkaniu poruszono tematy bezpieczeństwa ruchu drogowego, rowerowych patroli policyjnych oraz zabezpieczania przejazdów rowerowych. Mamy nadzieję, że spotkanie to stanie się początkiem systematycznej współpracy. Odbyły się już dwa spotkania robocze z Wydziałem Ruchu Drogowego Komendy Stołecznej Policji. Kom. Marek Kubicki zadeklarował gotowość informowania Stowarzyszenia „Zielone Mazowsze” o uzgadnianych w Wydziale Ruchu Drogowego KSP projektach dróg dla rowerów i załączania opinii Stowarzyszenia do opinii Policji.
KASETA WIDEO
Zdobyliśmy i przetłumaczyliśmy na język polski 4 filmy prezentujące ciekawe inicjatywy rowerowe, a także inicjatywy związane z szerzej rozumianą tematyką zrównoważonego transportu z różnych krajów Europy. Każdy z filmów wyprodukowany został w innym kraju (Holandia, Francja, Wlk. Brytania, Jugosławia / Bułgaria), każdy dotyczy inicjatywy na innym szczeblu (od Komisji Europejskiej, poprzez ministerstwo i dużą organizację pozarządową, do małych nieformalnych grup młodzieży).
Filmy, które znalazły się na kasecie:
– Plan Rower (Masterplan Fiets) – plan wdrażany przez holenderskie ministerstwo transportu, mający na celu zwiększenie (już i tak wysokiego) udziału ruchu rowerowego w ogóle podróży. W ten sposób Plan Rower przyczyni się do realizacji głównego celu II Strukturalnego Planu Transportowego, którym jest ograniczenie użytkowania samochodów w Holandii.
– Europejski Dzień bez Samochodu – kampania, która wzięła swój początek we Francji, i stopniowo z pomocą Unii Europejskiej rozprzestrzeniła się na całą Europę. Celem jest zwiększenie świadomości społecznej na temat problemów powodowanych przez samochody oraz przywrócenie pieszym, rowerzystom i transportowi publicznemu należnej im pozycji w miastach.
– Bezpieczna droga do szkoły / Doświadczenia miasta York – w angielskim mieście York wdrożono projekt „Bezpieczna droga do szkoły”. Stworzono ogólnomiejską sieć dróg rowerowych i uspokojono ruch samochodowy. Film zawiera wypowiedzi młodych mieszkańców Yorku – uczniów ze szkół objętych projektem na temat problemów komunikacyjnych i zmian w stylu życia, bezpieczeństwa i niezależności.
– Balcan Unity Ride (fragment) – Biketour to cykliczny młodzieżowy międzynarodowy rajd rowerowy, zawierający elementy działań edukacji ekologicznej, co roku odbywający się w innej części Europy. W 2001 roku Biketour odbył się na Bałkanach, 60 uczestników z 18 krajów europejskich pokonało 2000 km przez góry i miasta Rumunii, Jugosławii i Bułgarii.
Wykonaliśmy 100 kopii kasety.
Tłumaczenie zostało wykonane techniką napisów, dzięki temu nienaruszona pozostała oryginalna ścieżka dźwiękowa. Kaseta doskonale nadaje się np. na lekcje wiedzy o społeczeństwie, ekologii, geografii czy języka angielskiego.
Do tej pory kopie kasety otrzymali i wykorzystali m.in.:
– Centrum Szpitalna, Ośrodek Konsultacji i Dialogu Społecznego, Komenda Stołeczna Policji, Instytut Rozwoju i Promocji Kolei, XLI oraz LXVIII Liceum Ogólnokształcące w Warszawie;
– Zespół Szkół nr 2, Zespół Szkół nr 3, Ośrodek Kultury oraz Prywatna Szkoła Podstawowa nr 42 w Konstancinie-Jeziornej;
– Szkoła Podstawowa nr 6 w Opaczy;
– Dom Kultury i Klub Rowerowy w Łochowie.
Kaseta jest również wysyłana do zainteresowanych stowarzyszeń poza województwem mazowieckim:
– Stowarzyszenie Użyteczności Publicznej (Słupsk);
– Stowarzyszenie Zielona Kultura (Wrocław);
– Federacja Zielonych (Białystok);
– Federacja Zielonych i Stowarzyszenie na rzecz Praw Pieszych (Kraków);
– Stowarzyszenie Obywatelski Ruch Ekologiczny oraz Stowarzyszenie Obywatel (Łódź).
Wysyłka kaset do zainteresowanych szkół, organizacji pozarządowych i samorządów będzie kontynuowana do wyczerpania nakładu.
DZIAŁANIA LOKALNE
Warszawa
Przygotowaliśmy raport na temat nieciągłości w systemie warszawskich dróg dla rowerów.
Przygotowaliśmy koncepcję przebiegu głównych tras rowerowych przez Warszawę. Obecnie trwają konsultacje koncepcji.
Referowaliśmy problemy komunikacji rowerowej na sesji „Zielone Tezy dla Warszawy – w dwa lata później” 10 kwietnia 2002 (Zielone Tezy to zbiór 10 najważniejszych i najpilniejszych zadań z dziedziny ochrony środowiska, wypracowanych wspólnie przez organizacje ekologiczne, przedstawicieli partii politycznych, urzędników samorządowych, specjalistów i przedstawicieli nauki; jedna z Tez dotyczy Ogólnomiejskiego Systemu Dróg dla Rowerów).
Przygotowaliśmy szczegółową koncepcję sieci tras rowerowych dla Woli Zachodniej i złożyliśmy ją w formie wniosków do 4 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na Woli (rejonu Parku Moczydło, rejonu ulicy Olbrachta, obszaru Ulrychowa oraz rejonu Lasku na Kole).
Przygotowaliśmy koncepcję sieci tras rowerowych dla Śródmieścia i złożyliśmy ją jako wniosek do ustaleń wiążących gminy warszawskie przy sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla centralnego obszaru Warszawy.
Złożyliśmy „rowerowe” wnioski do 4 planów zagospodarowania przestrzennego na Mokotowie (Stary Mokotów, Czerniaków Północny, Stegny, Sadyba Fort).
Zorganizowaliśmy akcję słania listów w sprawie projektu nowych ścieżek na terenie gminy Warszawa-Bielany, która zaowocowała wprowadzeniem poprawek w projekcie. Obecnie ścieżka jest w budowie.
Prowadziliśmy korespondencję z Zarządem Dróg Miejskich w Warszawie, zgłaszając uwagi i postulaty dotyczące obecnie prowadzonych i planowanych inwestycji. Efekty to m.in. udrożnienie skrzyżowania Banacha / Grójecka na Obwodowym Szlaku Rowerowym, wygrodzenie słupkami antysamochodowymi odcinków ścieżek przy Sikorskiego i Wołoskiej, remonty fragmentów nawierzchni i uzupełnienie oznakowania.
Płock
Opracowany został program inwestycji rowerowych, mający na celu stworzenie w Płocku podstawowego systemu głównych dróg dla rowerów. Na początku września odbyło się spotkanie z udziałem wiceprezydent miasta ds. inwestycji, pani Ewy Pietrzak. Przekonaliśmy Urząd Miasta do zatwierdzenia programu oraz do ubiegania się o środki na jego realizację z funduszów Unii Europejskiej. Obecnie przygotowujemy wspólnie z siecią „Miasta dla Rowerów” szkolenie dla płockich urzędników i projektantów z projektowania dróg dla rowerów.
Pojezierze Gostynińskie
Konsultowaliśmy „Program zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska”, opracowany przez Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej dla Stowarzyszenia Gmin Turystycznych Pojezierza Gostynińskiego. W ramach Programu zaproponowano m.in. szereg ścieżek rowerowych i zgodnie z naszą sugestią wskazano Trasę Nadwiślańską Lewobrzeżną (EuroVelo 2) z koncepcji VeloMazovia jako najpilniejszą do realizacji.
Piaseczno
Uchwalona została przez Radę Miasta Piaseczna uchwała rowerowa, zobowiązująca Zarząd Miasta do opracowania koncepcji przebiegu dróg rowerowych oraz budowy dróg rowerowych podczas budowy i modernizacji ulic.
Opracowana została, na zlecenie Zarządu Miasta i przy współpracy Stowarzyszenia „Zielone Mazowsze”, koncepcja sieci dróg rowerowych w mieście.
Konstancin-Jeziorna
Przedłożyliśmy radnym projekt uchwały rowerowej wzorowanej na piaseczyńskiej. Zorganizowaliśmy akcję składania zarzutów i protestów do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego nie uwzględniających potrzeb komunikacji rowerowej. W efekcie, po trzech sesjach Rady Gminy, całkowicie uwzględnione zostały nasze wnioski do jednego z planów, a częściowo do drugiego. Zgłosiliśmy też uwzględnione w całości uwagi do modernizacji ronda przy Aurze, przy którym powstała pierwsza w Konstancinie ścieżka rowerowa.
Opracowaliśmy koncepcję docelowej sieci tras rowerowych dla miasta i gminy Konstancin – Jeziorna. Trwają starania o zatwierdzenie koncepcji.
Marcin Myszkowski, jako przedstawiciel „Zielonego Mazowsza” został najmłodszym członkiem Komisji Planowania Przestrzennego nowowybranej Rady Gminy.
Łochów
Klub Rowerowy „Wertepowiec” opracował projekt 50-km rekreacyjnego szlaku rowerowego wokół Łochowa. Gmina sfinansowała pierwszy etap jego realizacji, są chętni sponsorzy na tablice informacyjne.
Ząbki
15 maja wzięliśmy udział w posiedzeniu Komisji Oświaty, Kultury i Sportu Rady Miejskiej w Ząbkach, na którym prezentowaliśmy koncepcję VeloMazovia. Komisja uchwaliła stanowisko o włączeniu lokalnych szlaków w sieć regionalną. Przedstawiliśmy też projekt uchwały wzorowany na piaseczyńskiej.
Przasnysz
Gmina chce rozwinąć sieć dróg i szlaków rowerowych. 2 marca br. odbyło się spotkanie, na którym obecni byli burmistrz, dyrektorzy wszystkich 5 administracji drogowych, starosta, wójt ościennej gminy, przedstawiciele firmy Kross i osoby działające społecznie. W najbliższych miesiącach, przy współpracy Sekcji Rowerzystów Miejskich i Zielonego Mazowsza, ma powstać koncepcja dróg miejskich oraz koncepcja szlaków turystycznych na terenie powiatu. Ma też zostać otwarta publiczna wypożyczalnia rowerów.
Puszcza Kampinoska
Współpracowaliśmy przy tworzeniu projektu drugiego etapu realizacji Kampinoskich Tras Rowerowych:
METODA I PODEJŚCIE PEDAGOGICZNE
Informacja o rozpoczęciu realizacji projektu została wysłana na listę wysyłkową zmnews (ok. 800 zapisanych osób) oraz wydrukowana w biuletynie rowerowym Kółka Dwa. Odszukaliśmy też osoby prowadzące na Mazowszu strony WWW o tematyce rowerowej i nawiązaliśmy z nimi kontakt.
Informacje o wycieczkach były podawane na cotygodniowych spotkaniach rowerzystów i wysyłane na listę dyskusyjną velomazo@yahoogroups.com. Informacje o wybranych wycieczkach oraz większych przejazdach i rajdach (np. Europejski Dzień bez Samochodu, Federacyjna Majówka Warszawa – Płock – Warszawa) wysyłane były na listę wysyłkową zmnews oraz zapowiadane w prasie i radiu.
Większość ze stałych realizatorów projektu stanowili członkowie Stowarzyszenia, jednak do poszczególnych działań (inwentaryzacja, pomiar ruchu, znakowanie) udało się włączyć kilkudziesięciu wolontariuszy z różnych miejscowości Mazowsza.
Podstawową formą pracy były działania zespołowe. Staraliśmy się, by osoby bardziej doświadczone dzieliły się wiedzą i umiejętnościami z tymi, które dopiero co właczyły się w realizację projektu. Intensywność i różnorodność działań dawała możliwość uczestnictwa i wykazania się wszystkim zainteresowanym, próbowania swoich sił w różnych rolach, a przede wszystkim doskonalenia umiejętności współdziałania. Podczas wspólnych wycieczek rowerowych mieliśmy okazję bliżej się poznać, a także wysłuchać swoich wizji i pomysłów dotyczących realizowanego i przyszłych projektów.
Opracowywanie raportów i projektów było okazją do poszerzenia wiedzy merytorycznej, a przygotowywanie wystawy i kolejnych numerów biuletynu – do wyrażenia siebie. Kontakty międzynarodowe pozwalały na doskonalenie znajomości języków obcych. Systematyczne kontakty z urzędnikami oraz dziennikarzami stanowiły z kolei okazję do nauki jasnej i asertywnej prezentacji informacji i poglądów.
REZULTATY PROJEKTU
Do najważniejszych rezultatów projektu należą: opracowanie spójnej koncepcji sieci regionalnych tras rowerowych oraz nawiązanie kontaktów z samorządami i młodzieżą z innych miejscowości Mazowsza. Bardzo istotnym – choć początkowo nie zakładanym – efektem było zwrócenie uwagi na problem jakości tras rowerowych – w tym opracowanie i publikacja „Dekalogu budowy dróg dla rowerów”.
Projekt zaktywizował lokalną młodzież, skłonił osoby i grupy m.in. w Konstancinie-Jeziornej, Piasecznie, Łochowie, Otwocku, Radomiu, Piastowie czy Legionowie do zainteresowania się działalnością społeczną. Wykazał że – choć nie jest to łatwe – młodzież ma możliwość wpływania na otaczającą ich rzeczywistość.
Wsparcie ze strony Stowarzyszenia ułatwiło doprowadzenie do końca i popularyzację ciekawych lokalnych inicjatyw młodzieżowych – takich jak zmiany w planach zagospodarowania przestrzennego w Konstancinie, czy wytyczenie szlaku rekreacyjnego wokół Łochowa.
VeloMazovia umożliwiła młodym osobom zaangażowanych w realizację projektu rozwój i zdobycie nowych umiejętności.
Wiele z elementów projektu – pozyskane kontakty w środowisku rowerzystów, publikacje, kaseta wideo – będzie wykorzystywanych jeszcze przez wiele miesięcy po zakończeniu projektu.
Również inne efekty projektu – np. zapisy w planach zagospodarowania przestrzennego – mają charakter długoterminowy i przyczynią się do zrównoważonego rozwoju regionu.
WPŁYW NA SZCZEBLU LOKALNYM
W wielu miastach Mazowsza projekt zmobilizował władze lokalne do rozpoczęcia działań na rzecz komunikacji rowerowej. Tam gdzie już takie działania już miały miejsce, stał się bodźcem do ich uporządkowania i rozszerzenia.
Projekt zwrócił też uwagę na dotychczas bagatelizowany problem niskiej jakości powstających dróg dla rowerów i już w kilku przypadkach bezpośrednio przyczynił się do jej poprawy.
WYMIAR EUROPEJSKI
Opracowana sieć tras rowerowych wpisuje się w planowaną sieć transeuropejskich szlaków rowerowych EuroVelo. Koncepcja została uzgodniona z organizacjami koordynującymi rozwój sieci – De Frie Fugle (Dania) oraz Sustrans (Wlk. Brytania).
Współpraca przy realizacji projektu z organizacjami z Holandii, Danii, Wlk. Brytanią oraz Komisją Europejską umożliwiła młodym ludziom zapoznanie się z doświadczeniami innych krajów europejskich i przykładami dobrej praktyki. Informacje o tych doświadczeniach zostały zaprezentowane w publikacjach powstałych podczas projektu (biuletyn, folder, kaseta wideo) oraz szeroko rozpowszechnione.
PLANY NA PRZYSZŁOŚĆ
I TY MOŻESZ ZOSTAĆ ROWERZYST(K)Ą
Film zachęcający do jazdy rowerem po mieście, przedstawiający jednocześnie zasady jazdy bezpiecznej. Scenariusz filmu stanowi rozwinięcie jednego z artykułów zamieszczonych w biuletynie – „Cyklodekalog, czyli i Ty możesz zostać rowerzyst(k)ą” – który spotkał się z żywym odzewem czytelników. Część materiału została już nakręcona, współpracę przy realizacji zadeklarowała Komenda Stołeczna Policji oraz firma JFP montująca napisy do filmu wyprodukowanego w ramach projektu.
WARSZTATY DLA PROJEKTANTÓW I DECYDENTÓW
W związku z bardzo niską jakością powstających rozwiązań rowerowych, chcemy wspólnie z siecią „Miasta dla Rowerów” zrealizować warsztaty dla władz samorządowych, funduszy ochrony srodowiska, decydentów i projektantów. Warsztaty obejmą dzielenie się doświadczeniami najlepszej praktyki projektowania dróg dla rowerów i całych systemów rowerowych. Na Mazowszu na pewno odbedą się w Warszawie i Płocku (20 listopada).
PRZEWODNIK ROWEROWY
Otrzymaliśmy ofertę współpracy od wydawnictwa Pascal przy pracy nad nowym przewodnikiem rowerowym – Warszawa Wschód.
PORTAL WARSZAWA.PL
Otrzymaliśmy ofertę przygotowania i prowadzenia działu rowerowego w obecnie przygotowywanym przez Fundację Promocji m.st. Warszawy portalu internetowym www.warszawa.pl.
PŁOCK I POJEZIERZE GOSTYNIŃSKIE
Zamierzamy kontynuować współpracę z Zarządem Miasta Płocka, Stowarzyszeniem Gmin Pojezierza Gostynińskiego oraz Regionalnym Ośrodkiem Edukacji Ekologicznej w Płocku przy realizacji miejskiej i regionalnej sieci dróg dla rowerów. Naszą rolą byłby społeczny nadzór (audyt) nad jakością dróg dla rowerów, opracowanie szczegółów realizacji odcinka trasy transeuropejskiej EuroVelo nr 2 (Galway – Moskwa) przebiegającej przez teren gmin Stowarzyszenia (ok. 80 km) oraz promocja dobrych rozwiązań. Obecnie czekamy na ukonstytuowanie się nowych władz samorządowych i przygotowujemy szkolenie dla projektantów.
EUROVELO CLEARINGHOUSE
Portal WWW poświęcony międzynarodowym trasom rowerowym EuroVelo na terenie Polski, a być może jednocześnie Litwy. Przygotowywany wspólnie z innymi organizacjami zrzeszonymi w sieci „Miasta dla Rowerów” ma służyć nawiązywaniu kontaktów, wymianie informacji, dyskutowaniu i uzgadnianiu przebiegów pomiędzy osobami, organizacjami i instytucjami zainteresowanymi realizacją tras EuroVelo.
BIKETOUR 2003
Planujemy wziąć udział w organizacji międzynarodowego rajdu rowerowego w lecie 2003 roku, mający na celu promocję zrównoważonego rozwoju i turystyki rowerowej w Europie Środkowo-Wschodniej. W dniach 1-3 listopada zorganizowaliśmy w Piasecznie międzynarodowe spotkanie koordynacyjne. Wstępnie planujemy 3 gałęzie: Praga – Wrocław – Łódź – Warszawa, Berlin – Poznań – Płock – Warszawa oraz Wilno – Augustów – Warszawa, łączące się w Warszawie i dalej podróżujące wspólnie w kierunku Lwowa i Zakarpacia, na festiwal Ecotopia 2003. Podczas rajdu na terenie Mazowsza wykorzystane zostaną trasy opracowane w koncepcji VeloMazovia.
ZAŁĄCZNIKI
1. Aktualny wyciąg z Krajowego Rejestru Sądowego;
2. Biuletyn „Kółka Dwa” – 4 numery po 3 egzemplarze;
3. Naklejki rowerowe – 60 sztuk;
4. Folder „Dekalog budowy dróg dla rowerów” – 3 egzemplarze;
5. Kaseta wideo z filmami „Masterplan Fiets”, „Europejski Dzień bez Samochodu”, „Bezpieczna droga do szkoły” i „Balcan Unity Ride” w polskiej wersji językowej – 2 egzemplarze;
6. Kopie wycinków prasowych oraz zestawienie informacji o projekcie w innych mediach;
7. Wybór zdjęć powstałych podczas realizacji projektu;
8. Przykładowa wizualizacja projektu z wystawy;
9. Wydruki wybranych stron WWW z witryny projektu;
10. Statystyki strony WWW projektu.
MATERIAŁY DO WGLĄDU NA ŻYCZENIE
1. Korespondencja z gminami i powiatami;
2. Korespondencja z ZDM w Warszawie oraz Mazowieckim ZDW;
3. Dziennik wycieczek;
4. Potwierdzenia odbioru kaset wideo.
RAPORT SPORZĄDZIŁ
Aleksander Buczyński, koordynator projektu Velomazovia.
Warszawa, 14 listopada 2002 r.