Recenzja ul. Powstańców w Ząbkach – czyli musztarda po obiedzie
Od redakcji
W grudniu 2018 r. otrzymaliśmy od Grzegorza Dąbrowskiego z Ząbek prośbę o pomoc w ocenie wykonanej rozbudowy ul. Powstańców w tym mieście. Roboty budowlane już się skończyły, ale część rozwiązań nadal można poprawić lub zmienić. Niestety, Urząd Miasta Ząbki nie zadbał o odpowiednie konsultacje w fazie koncepcji i projektu budowlanego. W efekcie powstały niebezpieczne rozwiązania dla pieszych i rowerzystów, które zostały jeszcze pogorszone podczas robót budowlanych. Przeprowadzony audyt może stanowić cenny materiał informacyjny dla mieszkańców, dla których ważne jest bezpieczeństwo na drogach. Dla władz miasta Ząbki i innych samorządów jest to wskazówka, aby nie lekceważyli potrzeb niechronionych uczestników ruchu i konsultowali projekty z odpowiednim wyprzedzeniem.
Projekt i jego cele
Zgodnie z projektem drogowym opracowanym przez biuro PC-PROJEKT, podstawowym celem inwestycji była rozbudowa drogi gminnej mająca podnieść bezpieczeństwo i komfort ruchu kołowego, rowerowego oraz pieszego na ulicy Powstańców w Ząbkach
. Drogę o istniejącej nawierzchni asfaltowej rozbudowano na odcinku od ul. Dzikiej do drogi wojewódzkiej nr 631, przebudowano skrzyżowania, chodniki i zjazdy. Wybudowano ścieżkę rowerową i miejsca parkingowe oraz wykonano elementy bezpieczeństwa ruchu i oznakowanie.
Główne rysunki z projektu są dostępne na końcu artykułu.
Nowy odcinek (zaznaczony na niebiesko) przedłuża istniejący ciąg pieszo-rowerowy. Mapa (źródło: www.zabki.pl/rewitalizacja/rewitalizacji-aktualnosci/lokalny-program-rewitalizacji-uchwalony)
pokazuje jego położenie na tle lokalnej sieci ząbkowskich ulic. Powiązanie z aleją Piłsudskiego jest dopiero planowane. Wygodny wyjazd do Warszawy na południe – w kierunku Żołnierskiej – powstanie po wybudowaniu wiaduktu drogowego.
Projekt znajduje się na liście inwestycji realizowanych w ramach rozwoju zintegrowanej sieci dróg rowerowych na terenie kilku gmin w ramach ZIT WOF
[zobacz >>>]:
www.projekty.marki.pl/projekt-18-rozwoj_zintegrowanej_sieci_drog_rowerowych
Przebudowa ulicy została także dofinansowana z innych źródeł unijnych oraz wojewódzkich.
Zmiany
W podstawowej wersji projektu przewidziano wykonanie chodników i ścieżki rowerowej z kostki betonowej. Na szczególną uwagę zasługuje więc zmiana polegająca na zastosowaniu warstwy ścieralnej ścieżki rowerowej z betonu asfaltowego. Jest to rozwiązanie lepsze po warunkiem zastosowania odpowiedniej zamiennej konstrukcji. W projekcie przewidziano półmetrową opaskę między ścieżką a jezdnią. Podczas budowy nie wykonano jednak tego elementu. Wymaganą separację konstrukcyjną drogi dla rowerów od jezdni zapewnia tylko krawężnik. W żaden wyraźny sposób nie rozdzielono części pieszej i rowerowej. Między nimi jest tylko obrzeże zamontowane 1 cm poniżej nawierzchni. Nie ma żadnej wyczuwalnej różnicy wysokości między ścieżką a chodnikiem.
Dlaczego jest to takie ważne?
[zobacz >>>]
Jeśli brakuje miejsca na pas zieleni, oddzielenie może być zrealizowane np. trapezowym krawężnikiem (trasa Świętokrzyska w Warszawie).
Wady
W czasie wspólnej wizji lokalnej przeprowadzonej po zrealizowaniu inwestycji, wspólnie z Grzegorzem Dąbrowskim z Ząbek dostrzegamy na ulicy szereg niedoskonałości. Są to zarówno istotne wady wykonawcze, jak i poważne naruszenia obowiązujących przepisów.
Brak oznakowania pionowego przed przejściem dla pieszych – wyjazd z ul. Dzikiej. Niefunkcjonalne odsunięcie przejścia dla pieszych od skrzyżowania.
Brak fragmentu chodnika naprzeciwko kościoła przy inwestycji deweloperskiej. Rozwiązanie niezgodne z projektem budowlanym i projektem stałej organizacji ruchu, który zapewniał chodniki z obydwu stron ulicy. Oznakowanie pionowe C-13 i C-16 nieprawidłowe . Możliwe blokowanie ciągu przeznaczonego dla ruchu rowerowego przez pieszych oczekujących przed przejściem.
Przejście dla pieszych po wschodniej stronie ul. Kopernika. Zlokalizowana w chodniku latarnia oraz podpora znaku. Rozwiązanie szczególnie niebezpieczne dla osób niedowidzących lub niewidomych. Ograniczenie przekroju użytecznego chodnika. Możliwość kolizji pieszych z tymi obiektami oraz ryzyko niespodziewanego wejścia pieszych na część przeznaczoną dla ruchu rowerowego. Latarnie i znaki pionowe mogły być usytuowane poza chodnikiem, zwłaszcza w tej lokalizacji (szeroki, niezagospodarowany pas drogowy).
To rozwiązanie jest niezgodne z §44 ust. 6 Rozporządzenia w sprawie warunków technicznych dla dróg (Dz.U. 2016 poz. 124), który brzmi Urządzenia na chodniku, w szczególności podpory znaków drogowych, słupy oświetleniowe należy tak usytuować, aby nie utrudniały użytkowania chodnika, w tym przez osoby niepełnosprawne.
Poza tym, nawierzchnia z żółtych płytek z wypustkami o pochyleniu około 10% ogranicza wygodne miejsce oczekiwania pieszych na przejście przez ścieżkę i jezdnię, powodując blokowanie całego przekroju chodnika. Stanowi też sporą trudność dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich.
Miejsca postojowe na prywatnej nieruchomości (nr 25) są częściowo wyznaczone na terenie pasa drogowego. Istnieje niebezpieczeństwo ograniczenia przekroju i tak wąskiego chodnika (2,0 m) przy parkowaniu samochodów poza linią ciągłą równoległą do chodnika. Występuje niezgodność z projektem budowlanym w tym zakresie. Brak przewidzianego w projekcie trawnika między ścieżką rowerową a jezdnią.
Ścieżka rowerowa przy sklepie „Bybek” (po wschodniej stronie ul. Krasickiego) wpada w obniżenie terenu. Dochodzi do zalewania ścieżki rowerowej wodą, co po spadku temperatury poniżej zera może skutkować poważnymi wypadkami rowerowymi na zamarzniętej kałuży.
Między ścieżką rowerową a przyległym terenem występuje uskok, co rodzi niebezpieczeństwo wypadku w przypadku wyjechania poza ścieżkę rowerową (np. w celu ominięcia pieszych, którzy mogą tu niespodziewanie wejść na część przeznaczoną dla rowerów). Skrzynka elektryczna stoi na chodniku przy przejściu dla pieszych, co grozi przewróceniem się pieszych o tą przeszkodę. Możliwe było zlokalizowanie skrzynki w przestrzeni poza chodnikiem, w miejscu usytuowania podpory znaku.
Nawierzchnia chodnika z płytek żółtych z wypustkami przy przejściach dla pieszych wyznaczonych na jezdniach ma pochylenie podłużne przekraczające dopuszczalne dla chodnika, które zgodnie z §45 ust. 1 Rozporządzenia nie powinno przekraczać 6%. Pomierzone na północnym wlocie skrzyżowania Powstańców/Maczka pochylenie wynosi ponad 10%. Problem dotyczy w zasadzie wszystkich przejść dla pieszych na nowo rozbudowanej ul. Powstańców. Zagraża to pieszym poślizgnięciem, upadkiem lub dostaniem się pod pojazd na jezdni.
Przejście dla pieszych z miejscem parkingowym na prywatnym terenie (po wschodniej stronie ul. Mazowieckiej). Występuje tu bezpośrednie zagrożenie najechania na pieszych na przejściu, z kierunku, z którego nie mogą się tego spodziewać. Stanowisko postojowe zlokalizowano w miejscu, gdzie parkowanie jest niezgodne z przepisami.
Dochodzi do zawężenia dwukierunkowej ścieżki rowerowej do szerokości 1,90 m z jednoczesnym wykonaniem niebezpiecznego pochylenia na styku zjazdu z jezdnią (przy aptece – nr 29A). W przypadku najechania przez rowerzystę na ten fragment nawierzchni może dojść do czołowego zderzenia z pojazdem na jezdni.
Szerokość użytkowa chodnika wynosi 110 cm. Miejscowo występują zawężenia do 81 cm z powodu usytuowanej w chodniku latarni. Jest to kolejna niezgodność z rozporządzeniem. Zgodnie z §44 ust. 4 chodnik przylegający do drogi dla rowerów powinien mieć co najmniej 1,5 m. Zwężenie spowodowane zostało zbudowaniem zatoki do parkowania równoległego, niezgodnie z projektem budowlanym i projektem stałej organizacji ruchu.
Fragment jezdni łączącej jezdnię poczną z jezdnią główną ul. Powstańców wykonano niezgodnie z projektem budowlanym. Dodatkowy wyjazd generuje dodatkowe relacje kolizyjne. Na plus należy odnotować nietypowe dla tego projektu wykonanie nawierzchni z betonu asfaltowego na przecięciu ścieżki i jezdni zbudowanej z kostki betonowej. Jest to rozwiązanie prawidłowe. Zachowano ciągłość nawierzchni ciągu dla rowerów, które mają tu pierwszeństwo pomimo braku formalnego przejazdu. Podkreślono to pomalowaniem ścieżki na czerwono. To wszystko jest niezbędne, by zwracać uwagę kierowców, że wyjeżdżając ze strefy zamieszkania włączają się do ruchu i muszą ustępować pierwszeństwa. Przydałoby się jeszcze wyeliminowanie krawężników zamontowanych w poprzek ścieżki.
Poważny problem: próg zwalniający w jezdni bocznej znacznie utrudnia poruszanie się na wózkach inwalidzkich z uwagi na lokalne obniżenie między progiem zwalniającym a krawężnikiem. Przed progiem powinna znaleźć się kratka kanalizacji deszczowej odwadniającej jezdnię.
Nieprawidłowe dowiązanie wysokościowe chodników do przyległych istniejących placów i chodników poprzez zastosowanie krawężnika. §45 ust. 3 rozporządzenia mówi, że Liczba stopni w biegu schodów nie może być mniejsza niż 3 i nie większa niż 13; dopuszcza się 17 stopni w schodach jednobiegowych.
Przedstawiona wada dotyczy wielu miejsc na całym przebudowanym odcinku ulicy. Zastosowanie jednego stopnia, szczególnie o różnej wysokości w różnych miejscach, jest rozwiązaniem niewygodnym i niebezpiecznym dla pieszych. Ponadto brakuje ograniczników parkowania na miejscach postojowych, czego wynikiem jest zmniejszenie szerokości użytkowej i tak wąskiego chodnika.
Zawężenie chodnika przyległego do jezdni przy usługach stomatologicznych „Księżopolscy” (skrzyżowanie Powstańców / Malczewskiego) do 70 cm przy słupie energetycznym. Z drugiej strony słupa do krawędzi jezdni jest 95 cm. Osoba na wózku inwalidzkim lub z wózkiem dziecięcym się tutaj nie przeciśnie. Dlatego §44 ust. 2 rozporządzenia wskazuje, że Szerokość chodnika przy jezdni lub przy pasie postojowym nie powinna być mniejsza niż 2,0 m, a w wypadku przebudowy albo remontu drogi dopuszcza się miejscowe zmniejszenie szerokości chodnika do 1,25 m, jeżeli jest on przeznaczony wyłącznie do ruchu pieszych.
Brakuje obniżenia krawężnika na styku z jezdnią (ul. Podleśna). Tu prawidłowo nie podwyższono nawierzchni jezdni na skrzyżowaniu („pas środkowy”).
Za to pas środkowy ul. Powstańców przeznaczony dla lewoskrętów nie posiada jednoznacznego oznakowania poziomego oraz pionowego. W miejscach nieprzeznaczonych na lewoskręty występują odcinki bez oznakowania, wprowadzające kierowców w błąd np. co do możliwości postoju na nim lub wykorzystania jako drugiego pasa do jazdy na wprost (tylko dla którego kierunku?), co umożliwia m.in. niebezpieczne wyprzedzanie.
Samo wykonanie nawierzchni wyniesionego pasa środkowego z czerwonej kostki betonowej nie rozdziela jezdni na dwie jezdnie jednokierunkowe, nie nawiązuje do żadnych przepisów Prawa o ruchu drogowym ani rozporządzenia o znakach drogowych, nie stanowi zatem dla uczestników ruchu żadnej przydatnej informacji. Wyniesienie to tworzy jednocześnie niekomfortowy próg spowalniający dla wyjeżdżających na jezdnię z prostopadłych miejsc postojowych, zjazdów indywidualnych oraz mniejszych skrzyżowań. Utrudnia sprawne włączenie się do ruchu, wprowadzając zagrożenie uszkodzenia podwozia w pojazdach przejeżdżających w poprzek wyniesienia. Postój samochodów na pasie dzielącym ogranicza widoczność przy skrętach oraz wprowadza niebezpieczeństwo przejechania pieszych wychodzących zza tych pojazdów.
Funkcjonalność
Wielu z wyżej wymienionych wad udałoby się uniknąć, gdyby audytowi poddany został projekt rozbudowy. Jeszcze lepiej by było, gdyby Urząd Gminy zasięgnął opinii wszystkich mieszkańców już na etapie formułowania założeń inwestycji. Próba zmieszczenia w ograniczonej przestrzeni wszystkich elementów drogi, jakie by mogły sobie wymarzyć wszystkie grupy użytkowników nie mogła się powieść.
Projekt uwzględnia:
– zasadniczo rozdzielone chodniki i ścieżkę rowerową (choć tę tylko po jednej stronie),
– wszędzie oddzielne przejazdy dla rowerów i przejścia dla pieszych,
– dwa pasy ruchu ogólnego z ciągłym, szerokim pasem dzielącym,
– azyle na przejściach dla pieszych,
– nowe zatoki postojowe,
– zatoki przystankowe,
– jezdnię serwisową (odcinkowo),
i inne wspomniane wcześniej elementy infrastruktury, które musiały się zmieścić w pasie drogowym, takie jak latarnie, słupy znaków drogowych oraz – oczywiście – skrzynki elektryczne, czyli „BzBWI” (zob.
www.wykop.pl/wpis/24632515/radom-upamietnil-wszystkie-bezimienne-bzbwi-radom-/
)
Postanowiono także odsunąć wszystkie przejścia i przejazdy przez ulice poprzeczne od jezdni głównej, tak aby pojazdy oczekujące na możliwość wyjechania z drogi podporządkowanej nie blokowały swobody poruszania się pieszych i rowerzystów.
Niestety, zaprojektowana organizacja ruchu stale zmusza niezmotoryzowanych do nadkładania drogi i poruszania się zygzakami.
Niby wszystkie wyżej wymienione elementy są ludziom na ulicy potrzebne, ale wciśnięte w niewystarczająco poszerzony pas drogowy uczyniły ją niewygodną, niefunkcjonalną i potencjalnie niebezpieczną.
Nie zmieściły się za to żadne urządzenia, które by zabezpieczały wykonaną infrastrukturę przed nielegalnym parkowaniem.
Nic więc nie stoi na przeszkodzie, aby kierowcy porzucali samochody nie tylko na pasie dzielącym, ale i na trawnikach zbyt blisko pasów …
… oraz całkowicie zastawiali przebudowane w ramach inwestycji boczne uliczki oznakowane (prawidłowo!) jako strefy zamieszkania.