Jak założyć własny zieleniec?

Niniejsze zalecenia dotyczące zakładania i pielęgnacji zieleńców opracowane zostały przez stowarzyszenie Zielone Mazowsze w ramach projektu Co z tą Warszawą?

Przygotowanie terenu

We wstępnej fazie przygotowania terenu należy obszary przeznaczone do nasadzeń oczyścić z wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń i odpadów. Gleba powinna być utrzymana w dobrej kulturze uprawowej. Przed posadzeniem należy zastosować podwójne kopanie terenu przeznaczonego pod roślinę na głębokość do 50 cm. Trzeba przy tym pamiętać, aby gleby nie mieszać z warstwą podglebia. Jeśli to konieczne należy użyć nawozu i zmienić odczyn gleby. Dla spulchnienia gleby można także użyć maszyny z przedpłużkiem. Konieczne jest również oczyszczenie gleby z korzeni, chwastów wieloletnich, samosiewów i kamieni.

Sadzenie drzew i krzewów

Terminy sadzenia

Sadzenie drzew i krzewów najlepiej przeprowadzać w trakcie pochmurnej, bezwietrznej pogody, gdy wilgotność powietrza jest dość duża. Najlepiej, gdy gleba jest wilgotna, a temperatura powietrza umiarkowana. Przy sadzeniu roślin kontenerowanych jest duża tolerancja co do terminu sadzenia. Najlepiej to jednak robić wiosną (po 15 maja, jeśli rośliny są wrażliwe na przymrozki – rośliny zimozielone, a także te o twardym drewnie, długiej wegetacji, topole wierzby, brzozy i większość roślin iglastych) lub jesienią (te, które już ukończyły wegetację).

Technika sadzenia

Należy jak najkrócej przechowywać rośliny od czasu ich zakupienia do posadzenia. Rośliny, których bryła jest przesuszona, powinno się przed sadzeniem umieścić na kilka godzin w wodzie. Sadzenie należy rozpocząć ustaleniem dokładnego miejsca, gdzie drzewo (lub krzew) ma zostać posadzone. Ustalamy to za pomocą taśm mierniczych oraz specjalnych siatek mocowanych kołkami do podłoża. Po ustaleniu miejsca sadzenia, należy wykopać dół, najlepiej 2-3 razy szerszy od bryły korzeniowej lub od wielkości kontenera, w którym znajduje się roślina. Jego głębokość ma być równa wysokości bryły korzeniowej (kontener zwykle jest wyższy od właściwego poziomu bryły korzeniowej). W trakcie kopania urodzajną warstwę gleby odkłada się po jednej stronie dołu, a warstwę głębszą po drugiej stronie – nie należy mieszać ich ze sobą. Teraz powinno się usunąć kontener, pojemnik lub inne opakowania, w których znajduje się roślina. Następnie, usunąć uszkodzone w trakcie transportu i pakowania fragmenty rośliny. To samo należy uczynić z częściami rośliny, które mają objawy chorobowe lub są porażone przez szkodnika. Zniszczone lub zmiażdżone korzenie trzeba usunąć za pomocą sekatora, tnąc prostopadle do osi korzenia. Umieszczając roślinę w dole należy pamiętać, aby szyjka korzeniowa była na tym samym poziomie, co w szkółce, trzeba uwzględnić osiadanie ziemi. Ważne jest położenie względem stron świata, dobrze żeby było ono takie samo jak w szkółce. Rozdrobnioną, żyzną ziemię sypiemy stopniowo pomiędzy ścianę dołu i bryłę korzeniową i delikatnie ugniatamy ją nogą. Dobrze jest do tego celu zakupić specjalną ziemię ogrodniczą. Dookoła posadzonej rośliny formujemy misę, do której lejemy wodę podczas podlewania. Drzewa duże oraz takie, które sadzimy w miejscach o dużym nasileniu ruchu lub wiatru, zabezpieczamy trzema palikami, umieszczonymi na obrzeżach dołu. Roślinę mocujemy do nich za pomocą specjalnej taśmy. Glebę pod krzewami ściółkujemy 5 centymetrową warstwą mielonej kory.

Pielęgnacja krzewów

Pod krzewami powinno się stosować dodatkowe i uzupełniające ściółkowanie na grubość ok 5 cm.

Aby rośliny się lepiej przyjęły można je na jakiś czas związać ściskając, aby ograniczyć transpirację lub też osłonić od słońca poprzez zastosowanie jakiegoś ocienienia.

Niezbędne jest zwalczanie chwastów i żerujących na roślinach szkodników.

Niedoborów składników mineralnych w podłożu należy uzupełniać za pomocą nawozów wieloskładnikowych, takich jak Azotofoska lub Polifoska, w dawkach odpowiednich do niedoboru w glebie i zapotrzebowania roślin (ogólnie przyjęto 4-8 dag/m ). Nawożenia najlepiej przeprowadzać wiosną lub w dwóch dawkach: wiosennej i jesiennej.

Nie wolno zapomnieć o tak podstawowych czynnościach, jak usuwanie na jesieni opadłych liści oraz podlewanie roślin przy braku opadów. Przy pielęgnacji krzewów w pierwszym roku po posadzeniu należy pamiętać o cięciu roślin (zarówno pielęgnacyjnym, jak i formującym). Pielęgnacyjne cięcie ma na celu usunięcie martwych, uszkodzonych lub porażonych chorobą tkanek rośliny, np. posuszu powstałego w niesprzyjających warunkach lub po chorobotwórczej działalności szkodnika. Cięcia formujące powinny być jak najczęstsze w pierwszych latach, a jednocześnie jak najmniej skracające pędy, dzięki czemu, roślina będzie mieć w przyszłości dużą liczbę pędów. Cięcia mają na celu nadanie roślinie pożądanej formy. Sposób ich wykonania zależy od gatunku roślin. Poniżej podajemy kilka przykładów.

Szczególnemu cięciu podlega dereń biały (Cornus alba). Dla uzyskania dekoracyjnych pędów zimą należy go corocznie ciąć wczesną wiosną nad 2 lub 3 pąkiem od podstawy lub do trwałych pędów nasadowych.

Również corocznie po kwitnieniu należy ciąć forsycję (Forsythia) oraz tawułę 'Grefsheim’ (Spiraea 'Grefsheim’), usuwając przekwitnięte pędy, aż do poziomu silnych pąków nasadowych.

W przypadku berberysów (Berberis), jak i pigwowców (Chaenomeles) należy corocznie po przekwitnięciu, jesienią (gdy owoce już nie są specjalnie dekoracyjne lub opadły) obciąć łodygę, na której pojawiły się kwiaty.

Tawuły japońskie (Spiraea japonica) przycina się wczesną wiosną, kiedy pąki rozpoczną wzrost. Należy ciąć wszystkie pędy dla tworzenia niskiego i trwałego szkieletu.

Corocznie wczesną wiosną lub w jej pełni należy usuwać przekwitnięte kwiatostany razem z 1,5-2,5 cm odcinkiem ubiegłorocznych pędów u pięciorników (Potentilla). Cięcie ognika szkarłatnego (Pyrracantha coccinea) należy wykonywać wczesną wiosną (podczas spoczynku) lub późnym latem, w celu usunięcia słabo wykształconych i krzyżujących się pędów, które nadają zły wygląd szkieletowi krzewu.

Pielęgnacja żywopłotów

Żywopłoty przycinamy zwykle raz w roku, na wiosnę (najlepiej w kwietniu) lub jesienią (październik), ale jeżeli to konieczne dla utrzymania jego wysokości i szerokości należy to robić częściej (w obydwóch terminach). Należy uzupełniać ściółkę oraz ją wymieniać, jeśli jest w bardzo złym stanie (pleśń, zanieczyszczenia itp.). W trakcie suszy wymagane jest podlewanie żywopłotów. W przypadku niedoboru składników roślinnych stosujemy nawożenie. Bardzo dobre jest stosowanie nawozu wieloskładnikowego Azotofoska lub Polifoska w dawce około 4-8 dag/m . Jednak dawka ta jest ogólna, powinno się ją obliczyć na podstawie wielkości niedoboru i zapotrzebowania rośliny na składniki mineralne. Nawożenie najlepiej przeprowadzać wiosną lub rozłożyć je na dwie dawki – wiosenną i jesienną.

Pielęgnacja roślin okrywowych

Niezbędnymi zabiegami pielęgnacyjnymi dla roślin okrywowych są odchwaszczanie i nawożenie. Gdy zajdzie taka potrzeba, najlepiej użyć nawozów wieloskładnikowych (jak w przypadku żywopłotów). Ważne jest także podlewanie w okresach suszy. Należy również pamiętać o uzupełnianiu ubytków, jeśli struktura roślinna zostanie naruszona i uszkodzona. Jeśli rośliny znajdują się pod drzewami, jesienią należy usunąć z nich nadmiar opadłych liści, aby zapobiec ich gniciu na powierzchni roślin.

Literatura

1. Bartosiewicz Aleksander, 1998, Urządzanie terenów zieleni, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa

2. Brickell Christopher [red.], 1999, Wielka encyklopedia roślin ogrodowych, Wydawnictwo Muza, Warszawa

Lista krzewów dla terenów zurbanizowanych

Lista krzewów i pnącz przeznaczonych do nasadzeń w terenach silnie zurbanizowanych:
PDF, 40 kB