Powstrzymać sadzę! Wnioski i materiały pokonferencyjne

Jak zadbać o czyste powietrze w polskich aglomeracjach?

Na zorganizowanej przez Zielone Mazowsze 2 lutego 2012 r. konferencji przedstawiciele świata nauki, instytucji publicznych, organizacji społecznych oraz instytucji gospodarczych próbowali odpowiedzieć na pytanie, jak zadbać o czyste powietrze w polskich aglomeracjach. Pytanie jest naglące – jakość powietrza, którym oddychają mieszkańcy większości polskich miast, jest niska. Badania realizowane w ciągu ostatnich lat coraz wyraźniej wskazują, że zanieczyszczone powietrze powoduje wiele negatywnych skutków dla zdrowia ludzkiego.

Konferencję rozpoczął Wojciech Szymalski, prezes stowarzyszenia Zielone Mazowsze. W krótkim wprowadzeniu w tematykę konferencji zwrócił uwagę przede wszystkim na aspekt zdrowotny zanieczyszczeń powietrza sadzą oraz znacząca rolę w generowaniu tych zanieczyszczeń przez transport samochodowy.

Kolejny prelegent dr Axel Friedrich przedstawił aktualny stan badań nad skutkami nadmiernej emisji sadzy do atmosfery. Dr Friedrich w swojej prezentacji kładł nacisk na negatywne konsekwencje emisji sadzy dla ocieplenia klimatu oraz topnienia lodu arktycznego. Konsekwencje nadmiernej emisji sadzy to nie tylko topnienie lodu arktycznego, ale również ponad 300 tysięcy przedwczesnych zgonów w Europie. Koszty zdrowotne ponoszone przez obywateli w wyniku zanieczyszczeń są gigantyczne. Podkreślił on olbrzymie znaczenie transportu samochodowego jako źródła zanieczyszczeń oraz konieczność podejmowania konkretnych działań na rzecz zmiany tego stanu. W największym stopniu zanieczyszczają powietrze samochody z silnikami diesla. Należy bezwzględnie dążyć do tego aby wszystkie samochody wyposażane były w stosowne filtry, które znacząco ograniczają szkodliwą emisję.

Kolejny prelegent dr Artur Badyda z Politechniki Warszawskiej zaprezentował aktualne dane dotyczące zanieczyszczeń powietrza w Polsce i Europie, omówił główne zanieczyszczenia powietrza oraz ich źródła. Na koniec przedstawił negatywne tego konsekwencje.

Na zakończenie pierwszej części konferencji głos zabrał Roman Głaz z Ministerstwa Środowiska, który przedstawił dokonania Polski w zakresie redukcji zanieczyszczeń. W dalszej części przedstawił doświadczenia z realizacją Programów Ochrony Powietrza oraz poinformował o przekazaniu do parlamentu projektu nowelizacji ustawy Prawo Ochrony Środowiska związaną z implementacją dyrektywy CAFE. W proponowanych zmianach w ustawie znajdą się m.in. przepisy dotyczące tworzenia Krajowego Programu Ochrony Powietrza oraz sankcje finansowe (do 500 tys. złotych), które będą nakładane na te podmioty, które nie realizują Programów Ochrony Powietrza.

W drugiej części konferencji Heiko Balsmeyer z Verkehrsclub Deutchland zaprezentował doświadczenia i efekty tworzenia Stref Niskiej Emisji w Niemczech.

Stanisław Jedliński z Biura Drogownictwa i Komunikacji Urzędu m.st. Warszawy zaprezentował z kolei dane na temat taboru autobusowego ZTM Warszawa, wyniki badań dotyczących emisji zanieczyszczeń w zależności od rodzaju silnika oraz paliwa używanego do napędzania pojazdu.

Ostatnia prezentacja dotyczyła roli roślin w oczyszczaniu powietrza. Kajetan Dzierżanowski ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego przedstawił wyniki prac zespołu zajmującego się badaniami na temat wykorzystywania roślin w ochronie powietrza. W swojej prezentacji zwrócił uwagę na dwie główne cechy roślin: wysoka adaptacyjność do warunków miejskich (zasolenie, susze) oraz wysoki poziom absorpcji zanieczyszczeń. Wśród roślin o najlepszych charakterystykach absorpcji zanieczyszczeń wyróżnił on przede wszystkim brzozy, lipy drobnolistne oraz trawniki. Średniej wielkości lipa drobnolistna akumuluje 4,81 g pyłów zawieszonych, 1,27 g metali ciężkich, 4,38 g WWA.

Na konferencji zabrakło niestety pani dr Krystyny Kubicy.
Można jednak pobrać prezentację, którą miała wygłosić: Emisja zanieczyszczeń ze spalania paliw stałych w sektorze mieszkalnictwa – metody techniczne i uwarunkowania legislacyjne jej ograniczania w Polsce.

W czasie konferencji miało miejsce również wiele dyskusji. Warto odnotować głosy związane z problemem braku odpowiednich przepisów dotyczących wdrażania oraz monitoringu realizacji Programów Ochrony Powietrza, brak aktywności ze strony instytucji publicznych przeciwdziałających produkcji oraz sprzedaży pieców, w których możliwe jest spalanie substancji wysoce szkodliwych takich jak zużyte oleje oraz przeciwdziałania demontażom filtrów cząsteczek stałych w samochodach.

Wnioski jakie nasuwają się po konferencji to przede wszystkim konieczność przygotowania zmian w prawie, aby móc efektywnie wdrażać i wykorzystywać instrumenty takie jak Programy Ochrony Powietrza. Niezbędne są szerokie działania edukacyjne oraz informacyjne w zakresie przyczyn i skutków zanieczyszczeń powietrza wraz z opracowaniem i wdrażaniem odważnych działań mających na celu ograniczenie zanieczyszczeń powietrza. Działania te nie powinny być skoncentrowane na poszczególnych instrumentach wspomagających ochronę powietrza, ale powinny traktować rozwiązanie problemu w sposób kompleksowy i jednocześnie wdrążać różne rozwiązania. Nie ma bowiem jednego złotego środka. Potrzebne są działania kompleksowe obejmujące różne aspekty funkcjonowania społeczeństwa.

Pobierz prezentacje

Dr Axel Friedrich (Deutsche Umwelthilfe) – Wpływ sadzy na klimat i zdrowie ludzkie oraz techniczne możliwości jego ograniczania:
PDF, 2732 kB

Dr Artur Badyda (Politechnika Warszawska) – Wybrane aspekty jakości powietrza w miastach:
PDF, 11574 kB

Roman Głaz (Ministerstwo Środowiska) – Programy ochrony powietrza – działania w celu poprawy jakości powietrza w strefach:
PDF, 929 kB

Heiko Balsmeyer (Verkehrsklub Deutschland) – Strefy ograniczonej emisji w niemieckich miastach – rezultaty i wnioski:
PDF, 2256 kB

Więcej na temat stref ograniczonej emisji w Niemczech:
PDF, 226 kB

Stanisław Jedliński (Urząd m. st. Warszawy, Biuro Drogownictwa i Komunikacji) – Emisja zanieczyszczeń powietrza z transportu: jak z tym walczyć?
PDF, 1453 kB

Dr inż. Krystyna Kubica (Politechnika Śląska) – Emisja zanieczyszczeń ze spalania paliw stałych w sektorze mieszkalnictwa – metody techniczne i uwarunkowania legislacyjne jej ograniczania w Polsce:
PDF, 1319 kB